g bầu trời, trên một hành tinh không nhà cửa, không dân cư, lại có một cây cột đèn và một người thắp đèn để làm chi. Tuy vậy em tự bảo:

– Rất có thể người này là vô lý. Tuy thế ông ta còn ít vô lý hơn ông vua, ít vô lý hơn kẻ khoác lác, ít vô lý hơn nhà doanh nghiệp, ít vô lý hơn tay bợm nhậu. ít ra công việc ông ta làm còn có một ý nghĩa. Khi ông ta thắp cây đèn của mình, như là ông ta sinh thêm một ngôi sao hay một bông hoa. Khi ông ta tắt cây đèn, ông ta ru bông hoa hay ngôi sao ấy ngủ. ấy là một công việc rất đẹp chứ. Việc ấy mới thật sự là có ích là vì nó đẹp.

Khi đến gần tinh cầu, em kính trọng chào người thắp đèn:

– Chúc một ngày tốt lành. Tại sao ông tắt đèn đi?

– Đó là điều lệnh, người thắp đèn trả lời. Chúc một ngày tốt lành.

– Điều lệnh gì vậy?

– Là tắt đèn đi. Chúc một buổi tối tốt lành.

Và ông ta lại thắp đèn lên.

– Nhưng tại sao ông lại vừa thắp đèn lên?

– Điều lệnh mà, người thắp đèn trả lời.

– Tôi không hiểu, ông hoàng nhỏ nói.

– Chẳng có gì mà hiểu cả, người thắp đèn nói. Điều lệnh là điều lệnh. Chúc một ngày tốt lành.

Rôi ông ta tắt cây đèn.

Và ông ta thấm mồ hôi trên trán bằng một chiếc mùi soa ca rô đỏ.

– Nghề của ta làm đây thật kinh khủng. Xưa kia thì nó còn có lý. Sáng ta tắt, tối ta thắp. Phần còn lại ta nghỉ, phần đêm còn lại ta ngủ…

– Nhưng sau đó điều lệnh thay đổi sao?

– Điều lệnh không thay đổi, người thắp đèn nói. Bi kịch là ở chỗ đó! Cứ mỗi năm hành tinh này lại quay nhanh hơn, thế mà điều lệnh không thay đổi!

– Thế thì sao? Ông hoàng nhỏ hỏi.

– Vì hiện nay nó quay mỗi phút một vòng, ta không còn lấy một giây để nghỉ ngơi. Mỗi phút ta phải thắp đèn và phải tắt đèn một lần!

– Lạ thực đấy! ởđây ngày dài chỉ có một phút thôi!

– Chẳng có gì lạ cả, người thắp đèn nói. Ta chuyện trò với nhau thế mà đã một tháng rồi đấy.

– Một tháng kia ư?

– Phải, ba mươi phút. Ba mươi ngày. Chúc một đêm tốt lành.

Rồi ông lại thắp ngọn đèn.

Ông hoàng nhỏ nhìn ông ta và thấy yêu mến người thắp đèn trung thành đến thế với điều lệnh. Cậu em nhớ tới những cảnh mặt trời lặn mà xưa kia chính em phải đi kiếm để xem, bằng cách dịch ghế ngồi. Em muốn giúp ông bạn thân:

– Này ông… tôi biết cách cho ông nghỉ ngơi khi nào ông muốn đấy…– Ta luôn luôn muốn, người thắp đèn nói.

Bởi vì người ta có thể, cùng một lúc, vừa trung thành lại vừa lười biếng.

Ông hoàng nhỏ hỏi tiếp:

– Cái hành tinh của ông nhỏ đến nỗi ông có thể bước sải ba bước là đi giáp một vòng. Ông chỉ có việc đi chầm chậm để lúc nào cũng ở dưới ánh mặt trời cả. Khi nào ông muốn nghỉ, ông cứ bước đi… thế là ông muốn ngày dài bao nhiêu thì nó dài bấy nhiêu.

– Cái ấy chẳng được việc gì cho ta, người thắp đèn nói. Cái mà ta thích nhất trên đời, là ngủ.

– Thế thì thật là không may, ông hoàng nhỏ nói.

– Thật là không may, người thắp đèn nói. Chúc một ngày tốt lành.

Rồi ông ta tắt đèn.

Cái ông này, ông hoàng nhỏ nghĩ thầm trong lúc tiếp tục cuộc hành trình. Ông ta sẽ bị tất cả những người kia khinh thường, ông vua, lão khoác lác, tay bợm nhậu, nhà doanh nghiệp. Trong khi đó chỉ có ông ta là không thấy buồn cười. Có lẽ bởi vì ông lo toan ột cái gì khác chứ không phải là bản thân ông ta.Em thở dài tiếc rẻ và nghĩ tiếp:

– Ông ta là người duy nhất đáng ình kết bạn. Nhưng tinh cầu của ông ấy bé quá. Không có chỗ cho hai người…

Điều mà ông hoàng nhỏ không thể thú nhận với mình, ấy là em tiếc cái hành tinh thiên phúc này là vì, trước hết, là nó có một nghìn bốn trăm bốn mươi lần mặt trời lặn trong hai mươi bốn tiếng đồng hồ! XV

Tinh cầu thứ sáu là tinh cầu mười lần rộng hơn. ở trên đó có một tôn ông già đang viết những cuốn sách dày cộp.

– Kìa! Kia là một nhà thám hiểm! Ông ta kêu lên thế khi nhìn thấy ông hoàng nhỏ.

Ông hoàng nhỏ ngồi lên bàn và thở một lúc. Em đã đi một quãng đường khá xa.

– Chú từ đâu đến? Tôn ông già hỏi.

– Cuốn sách bự này là cuốn sách gì vậy? Ông hoàng nhỏ hỏi. Ông làm gì ở đây?

– Ta là nhà địa lý, tôn ông già nói.– Nhà địa lý là người như thế nào?

– Đó là một nhà bác học biết rõ đâu là sông biển, núi non, thành phố và sa mạc.

– Thế thì thích thật, ông hoàng nhỏ nói. Bây giờ ta mới gặp được một nghề ra nghề.

Rồi em đưa mắt nhìn cái hành tinh của nhà địa lý, xung quanh em. Em chưa hề nhìn thấy một hành tinh uy nghi như vậy.

– Tinh cầu của ông đẹp quá. Có đại dương không ông?

– Ta không biết, nhà địa lý nói.

– A! (ông hoàng nhỏ thất vọng). Còn núi non?

– Ta không biết, nhà địa lý nói.

– Và các thành phố, và các con sông, và các sa mạc?

– Ta cũng không biết nốt, nhà địa lý nói.

– Ông là nhà địa lý cơ mà!

– Đúng, nhà địa lý nói. Nhưng ta có là nhà thám hiểm đâu. Ta hoàn toàn thiếu các nhà thám hiểm. Nhà địa lý không phải là người đi đến các thành phố, sông biển, núi non, đại dương và sa mạc. Nhà địa lý rất quan trọng không thể đi lung tung. Ông ta không rời bàn giấy của mình. Nhưng ông ta tiếp các nhà thám hiểm. Ông ta phỏng vấn họ, và ông ta ghi chép lại những hồi ức của họ. Và nếu hồi ức của một trong các nhà thám hiểm ấy mà đáng chú ý thì nhà địa lý sẽ cho điều tra về tư cách của nhà thám hiể