ời, một dòng nước đặc như keo từ hai hốc đen chảy ra. Đang ngồi đan chiếu cói cho đội sản xuất, mẹ vội đứng dậy, giọng đau xót:
- Con gái khốn khổ của mẹ! Con ra đây làm gì?
Tưởng Đệ co ro ngồi xuống chân tường, duỗi thẳng hai chân đầy vẩy như vẩy cá. Chị cởi trần không chút thẹn thùng, rét buốt cũng không xâm hại được chị. Mẹ chạy vào trong nhà lấy ra tấm chăn chiên đắp lên hai chân chị.
- Con ơi!... Đời con thật... Mẹ gạt nước mắt, tiếp tục đan.
Ngoài đồng vọng lại tiếng hô khẩu hiệu của bọn học sinh tiểu học. Chúng hô Tấn công, tấn công, tấn công nữa kẻ thù giai cấp, tiến hành đến cùng cuộc đại cách mạng văn hóa vô sản. Hô đến khản giọng, rầm rộ hang cùng ngõ hẻm, vẽ những tranh rất trẻ con lên tường mọi nhà bằng phấn màu, những khẩu hiệu dữ dội, lỗi chính tả sai hàng đồng.
Tưởng Đệ bật cười khanh khách. Bằng một giọng khê đặc, chị nói:
- Mẹ, con đã ngủ với hàng vạn người đàn ông, đã kiếm được ối tiền, tất cả đều chuyển thành vàng, đá quí kim cương, đủ dùng cho cả đời. Chị thò tay vào cái hộp đàn đã bị ông cán bộ công xã chọc thủng một lỗ to tướng, nói tất cả để trong này. Mẹ xem, viên ngọc to này là viên dạ minh châu của một thương gia Nhật tặng con, mẹ đính nó trên mũ, đi đêm không cần đèn lồng... Đây là viên ngọc mắt mèo, con đổi bằng mười chiếc nhẫn... Đây là chiếc xuyến vàng, cụ Hùng cho cái lần phá trinh... Chị kể ra từng chiếc mà nay chỉ còn trong ký ức, điểm từng chiếc, bảo:
- Mẹ lấy cả đi, có bấy nhiêu thứ thì còn lo gì nữa, viên ngọc lục bảo này chí ít cũng mua được một tấn bột mì, chiếc kiềng cổ này đáng giá một con la... Mẹ ơi, lúc sa vào nhà chúa con đã thề rằng, đã bán mình thì một lần cũng là bán, vạn lần cũng là bán, chỉ cần các chị em con được sung sướng, thì tấm thân này có sá gì?... Con đi đâu cũng đem theo cây đàn tì bà này... chiếc dây chuyền này là của Kim Đồng, đeo nó vào sống lâu trăm tuổi. Mẹ, những đồ quí giá này mẹ nhớ cất cho kỹ, đừng để trộm nó lấy mất, đừng để Bần nông đoàn đấu tranh tịch thu mất!... Chúng là mồ hôi nước mắt của con. Mẹ cất kỹ cả chưa?
Những dòng nước mắt già nua chảy tràn mặt mẹ. Mẹ không ngại bẩn, ôm chặt Tưởng Đệ khóc không thành tiếng:
- Con gái yêu của mẹ, tim mẹ tan nát vì con, còn nỗi khổ nào trên đời này hơn nỗi khổ của con!...
Kim Đồng bị Hồng vệ binh đánh chảy máu đầu khi quét rác ngoài đường. Mặt bê bết máu, cậu đứng dưới tán cây ngô đồng nghe chị Tư kể mà trong lòng đau nhói từng cơn. Trên cổng nhà cậu, Hồng vệ binh treo một lô biển: Nhà Hán gian, Sào huyệt của bọn Hoàn hương đoàn, Nhà thổ, v.v... Giờ đây nghe chị Tư kể, cậu nghĩ rằng, nên đổi tên nhà thổ thành nhà báo hiếu hoặc nhà liệt nữ mới đúng. Do bệnh tật của chị, cậu lâu nay xa lánh chị, lúc này cậu hối hận quá. Cậu đi tới nắm chặt bàn tay lạnh giá của chị, nói:
- Chị Tư... cảm ơn chị đã cho em dây chuyền... Em đã... đeo vào cổ rồi đây này!...
Nét vui mừng chợt lóe lên trong đôi mắt mù, chị nói:
- Đeo rồi hả? Em không ngại gì chứ? Đừng nói với vợ em là chị... Cho chị sờ xem có vừa không nào...
Vào những giây phút cuối cùng, từng đàn giòi vội vã rời khỏi thân thể chị. Chúng cảm thấy máu chị đã đông lại không hút được nữa.
Trên khuôn mặt chị nở một nụ cười xấu xí. Chị nói, giọng yếu dần:
- Cái đàn của tôi... để tôi dạo một khúc mọi người cùng nghe...
Bàn tay chị rờ rẫm một hồi trên cây đàn rồi buông thõng, đầu ngoẹo sang một bên.
Mẹ khóc mấy tiếng rồi lau nước mắt đứng lên:
- Con ơi, thế là con đã trả hết nợ rồi
Sau khi chôn cất chị Tư được hai hôm, chúng tôi vừa cảm thấy rỗi rãi được đôi chút thì tám phần tử phái hữu của nông trường Thuồng Luồng luân phiên khiêng thi thể chị Phán Đệ đặt trên cánh cửa gỗ ván nhà tôi. Tiểu đầu mục tay đeo băng đỏ, gõ cửa quát to:
- Nhà Thượng Quan ra mà nhận xác!
Mẹ bảo anh ta:
- Nó không phải con gái tôi.
Tiểu đầu mục chính là cậu thanh niên trong đội canh tác ở nông trường, có biết Kim Đồng. Anh ta đưa cho Kim Đồng một mảnh giấy, nói:
- Đây là thư của chị cậu để lại. Vì tinh thần nhân đạo cách mạng, chúng tôi mới đưa chị ta về. Cậu không tưởng tượng nổi chị ta nặng đến như thế nào đâu, bọn phái hữu oằn cả lưng!...
Kim Đồng nhìn cánh phái hữu tỏ vẻ áy náy. Cậu mở tờ giấy Phán Đệ viết: Tôi là Thượng Quan Phán Đệ, không phải Mã Thụy Liên. Tôi tham gia cách mạng hai mười năm, không ngờ kết cục lại đến nông nỗi này. Tôi tha thiết đề nghị quần chúng cách mạng đưa xác tôi về trấn Đại Lan, giao cho mẹ tôi là Thượng Quan Lỗ thị
Kim Đồng bước tới chỗ đặt thi thể Phán Đệ cúi xuống lật tờ giấy che mặt. Mắt Phán Đệ lòi ra ngoài, lưỡi thè ra quá nửa. Cậu vội vàng đậy tờ giấy lại, quì sụp xuống lạy tiểu đầu mục và tám người phái hữu:
- Phiền các ông khênh giúp đến nghĩa trang, gia đình tôi không còn người nữa!
Lúc này mẹ mới kêu gào ầm ĩ.
Sau khi chôn cất chị Năm, Kim Đồng kéo lê chiếc xẻng vừa về đến đầu ngõ liền bị một toán Hồng vệ binh túm chặt. Họ chụp lên đầu Kim Đồng một chiếc mũ hình chóp bằng giấy bồi. Cậu lắc đầu một cái, chiếc mũ rơi xuống đất. Cậu trông thấy tên mình viết trên mũ, bị gạch chéo bởi hai gạch màu đỏ hình chữ nhân, bê
