m, xem người tài

xế loay hoay chui dưới gầm xe chữa máy. Má nó thì ngồi nhai trầu trong xe bên

cạnh có người vú em đang bung búng vào những sợi dây dàn để dỗ em nín khóc. Cho

tới cả cây đàn măng-đô-lin, chúng nó cũng mang theo chơi trong lúc chạy giặc!

Tôi bỗng chợt nhớ mình còn quên một món ở

nhà, toan chạy trở lại. Nhưng ba tôi lừ mắt nhìn tôi, và ông cứ cắm cúi đẩy

chiếc xe đạp cồng kềnh vượt sang ngã ba Đạo Ngạn. Chúng tôi đã ra khỏi thành

phố rồi, có quay lại cũng không kịp. Huống chi cửa nhà tôi đã khóa chặt, mà má

thì nhất định không trao chìa khóa cho tôi.

Ôi, cái địa bàn bằng quả trứng có cây kim

đồng hồ quay quay chỉ về hướng bắc của anh Ba thủy thủ cho tôi năm ngoái, nó

còn nằm trong ngăn kéo bàn học, bên cạnh hộp thuốc màu Lơ-phơ-răng và xấp

các-pốt-tan( Bưu ảnh) in đủ hình phong cảnh năm châu bốn biển... Tại sao tôi

lại có thể quên cái "tài sản quí báu ấy của mình được? Tôi đâm ra giận má

tôi. Đến chai nước mắm bà vẫn còn nhớ mang theo, thế mà những thứ ấy bà lại

không nhớ giùm tôi.

Không biết hiện giờ anh Ba thủy thủ thân mến

của tôi ở đâu? Anh có nhập vào Cộng hòa vệ binh chặn đánh giặc Pháp ở nơi nào

đó không Hay anh đang lênh đênh trên một con tàu giữa biển khơi mà không biết

rằng giờ đây, giặc Pháp đang đuổi tôi chạy hộc tốc thế này? Chân bước đi mà mặt

tôi cứ ngoảnh lại nhìn về thành phố. Mấy đứa bạn nhỏ cua tôi ở bên kia đầu cầu

quay, vùng chợ cũ, xóm Đình, xóm cả, chắc đã chạy vế hướng chùa Vinh Tràng đổ

về Gò Cát, Bến Tranh rồi... Chà, mai mốt đây cánh thanh niên đuổi giặc ra khỏi

thành phố, chúng tôi lại quay về gặp nhau, tha hồ mà kể dủ thứ chuyện nhé?

Tôi vừa có phần lo, lại vừa có phần vui. Có

gì đâu mà má tôi lại mặt xanh mày xám thế kia? Lâu lâu, tản cư một lần thế này

cũng vui như cái bận quân Đồng minh ném bom bọn Nhật, đi ít hôm lại về: Lúc về,

trong các buổi đến trường gặp nhau chúng tôi càng thêm nhiều chuyện vui hơn

trước.

Chạy nhanh lên bà con ơi!

Tiếng kêu của một người nào đó khiến chúng

tới giật mình quay lại. Cây đang bị chặt ngã, đổ rầm rầm phía sau. Thanh niên

bắt đầu đốn cây chặn đường, ngừa giặc tiến về hướng này. Người ta kháo nhau:

thằng Tây khôn lắm! Nó chẳng dại gì từ Tân An đánh xuống. Nó vòng ra biển rồi

bất ngờ từ cửa Gò công thọc lên. Mình không đề phòng mặt đó thì đến trời cũng

chẳng kịp trở tay". Một tiếng nổ vọng rền từ trung tâm thành phố. Cột khói

đen sì cuồn cuộn bốc lên. Một chỗ, hai chỗ, ba chỗ lửa đã cháy khắp nơi trong

thành phố, từ trên bẹ một ngọn dừa cao chót vót, một cụ già đứng che tay lên

mắt, nhìn theo các cột khói.

- Tây chiếm Mỹ Tho rồi, bà con ơi - Tiếng kêu

thất thanh của ông lão tắt giữa những tràng tiếng súng liên thanh nặng nổ

pãp... pập và tiếng đạn bay vui víu trên trời.

Hai hôm sau, chúng tôi chạy tới Cai Lậy, cách

thành phố tỉnh ly chừng ba tầm súng đại bác. Thị trấn vẫn đông vui, chợ nhóm

tấp nập như thường nhưng không khí chuẩn bị chiến đấu có phần sôi nổi và căng

hơn ở tỉnh Ba má tôi vào ở nhờ nhà một người bà con. Không hiểu sao tôi cũng

bắt chước điệu bộ quái quỉ của anh em thằng Phi, thằng Tính, thọc hai tay vào

túi quần sooc, nhẩn nha đi dạo phố. Tôi đứng xem các anh thanh niên nông dân

mặc quần áo nhuộm màu phèn, tóc tai bù xù từ các thôn ấp xa xôi vác tầm vông

nối nhau kéo vào thị trấn. Trông cũng khí thế lắm. Họ ít nói, ít cười, mặt lầm

lầm. Chắc là đánh giặc khá lắm. Nhưng họ xếp hàng từng tiểu dội đi la mác, chân

tay con chệch choạc, không được đều bước và oai như các anh thanh niên ở tỉnh.

Tôi chỉ phục nhất có cậu Lê Văn Tám ở Sài Gòn. Ngày nào tôi cũng vào phòng

thông tin xem tranh, đọc báo "Kèn gọi lính" để về kể lại cho má tôi

nghe. Cậu này cũng cỡ tuổi tôi thôi, có khi còn bé hơn, thế mà dám tẩm dầu vào

người đốt kho xăng địch thì bảnh thật Người họa sĩ nào vẽ bức tranh "Em bé

tẩm dầu, đã tô nhiều ngọn lửa quá, khiến tôi chỉ thấy có đôi mắt sáng ngời của

cậu bé, còn cả ngươi cậu ta thì đỏ rực như một cây đuốc ấy! Giá tôi có mang hộp

thuốc màu theo thì tôi cũng bắt chước vẽ một bức như thế này để khi nào trở về

đưa ra treo ở lớp học.

Thường trong lớp, tôi là đứa học trò vẽ giỏi

nhất. Thầy giáo đã nhiều lần khen, bảo tôi vẽ những hình con bọ dừa, con bướm

phóng đại to như cái quạt treo lên bảng làm bài học cho cả lớp kia mà!

Tôi chẳng đủ thì giờ nghĩ lan man những chuyện

đâu đâu nữa. Tôi ở Cai Lây độ tuần lễ thì giặc Pháp mò lên. Gia đình tôi lại

chạy về hướng Cái Bè. Chúng tôi cứ chạy truy tầm đại bác của giặc. Rồi Cái Bè

cũng mất. Gia đình tôi chạy vào đồng ruộng. Chiếc xe đạp vướng lắm, ba tôi đem

biếu nó cho các anh tự vệ dùng để chạy liên lạc trên đường quốc lộ...

Bây giờ thì tiếng súng nổ rền bốn phía chung

quanh, không còn biết đâu là đâu nữa. Chúng tôi quá giang theo xuồng của đồng

bào đi vào chợ Thiên Hộ( Thiên hộ dương tên một người anh hùng chống pháp ở đồng

háp mười ).

Những người nông đần sẵn sàng giúp đỡ ba má

tới đủ mọi thứ. HỌ cho gạo thổi cơm, cho mượn xuồng đi chợ...

Những thằng bé con còn dạy tôi cách cầm chĩa

ba mũi phóng