Buổi chiều khi ngang qua tòa thị chính, tôi được chứng kiến một quang cảnh bạo động lớn nhất từ trước đến nay: Đám đông kín mít vây chặt lấy tòa thị chính, đại lộ rộng rãi giờ tắc nghẽn đến nước cũng không thể chảy qua, trên con đường dài vài trăm mét, đâu đâu đều thấy người và người. Đứng sau đám đông, tôi kiễng chân nhìn về phía tòa nhà xa xa. Dưới ánh sáng, cửa chính tòa nhà lóe lên tia sáng nhức mắt, phần lớn hoa cỏ trên quảng trường đối diện bị đám đông dẫm nát, chỉ còn thấy những thân cây trơ trụi mới trồng vẫn còn rơm rạ quấn quanh các chạc cây bị cắt.

Tôi ra sức len lỏi trong đám người, dỏng tai lên nghe thiên hạ bàn tán xôn xao. Cục diện sở dĩ thành ra thế này là vì kỳ nghỉ Tết sắp đến, người lao động kịch liệt phản đối việc giá vé xe ô tô lộ trình ngắn tăng quá cao, nên đã tập hợp và trở thành cuộc bạo động mang tính tập thể.

Xe của bên truyền thông tức tốc lao đến muốn phỏng vấn, nhưng đã bị lực lượng cảnh vệ giữ lại, máy ảnh của những tay nhiếp ảnh không có thái độ hợp tác nhanh chóng bị tịch thu, khẩu hiệu của giới quan chức không mấy hiệu lực, phía cảnh vệ cũng phần nào tỏ ra lực bất tòng tâm trước nhiệm vụ giải tỏa đám đông này.

Điện thoại bỗng reo, là chánh án gọi, ông muốn tôi về Tòa ngay lập tức.

Kỳ thực, đối với tôi, khung cảnh trước mắt vô cùng mới mẻ. Là một cán bộ công chức mới ra lò, suốt ngày chẳng có việc gì, cũng không mấy chủ đề tán gẫu, hôm nay đột nhiên xảy ra chuyện động trời, tôi đoán lần này cơ quan nhất định sẽ chẳng khác gì nồi cháo sôi đang trào vung, hết chỉ thị to rồi chỉ thị nhỏ, tin tức lớn đến lời đồn nhỏ dồn dập đến, tôi vội vàng cúp máy, lao thẳng về cơ quan.

Quả nhiên, vừa về đến nơi, tôi đã thấy các đồng nghiệp trong Tòa đang nháo nhào bàn luận vấn đề này. Chánh án ra lệnh, nghiêm cấm tất cả các xe công vụ ra ngoài, mọi người phải túc trực trong Tòa, hễ có mệnh lệnh , chánh án sẽ lập tức huy động toàn bộ lực lượng cảnh vệ trong tòa tham gia hỗ trợ khống chế cục diện.

Theo lẽ thường, chuyện này không thuộc trách nhiệm của Tòa án, không để sự việc nghiêm trọng hóa mới là nhiệm vụ trước mắt chúng tôi nên làm. Đám đông đang trong cơn kích động nên không cần biết trên chiếc xe sơn xanh trắng in chữ Công an hay Tòa án, bắt được chiếc xe nào, có khả năng họ sẽ phóng hỏa. Vì thế nếu không phải vạn bất đắc dĩ, chúng tôi không dám tùy tiện ra ngoài.

“Không ít người nghĩ rằng quan chức các ngành đều bảo vệ nhau, xe Công an có thể đốt, thì cớ gì lại không đốt xe Tòa án cơ chứ?” Ngồi trên ghế xoay bọc da, tay cầm cốc trà nóng, khẽ khàng nhấp một ngụm, phó chánh án tham gia nghị luận.

“Các cậu có biết Lỗ Nguy không? Đang nằm viện đấy.” Phó chánh án xoáy chặt nắp cốc thủy tinh dài rồi đặt lên mặt bàn gỗ trắc, thư thái dựa vào thành ghế, chăm chú nhìn những lá chè non đang tản ra rồi chìm dần xuống đáy cốc.

“Không phải chứ? Đã đốt xe, còn đánh cả công an sao?” Một đồng nghiệp la lớn, “May mà trang phục của bên Tòa án và Công an khác biệt rất lớn, nếu không đi qua khu đó, chắc tôi phải cởi đồng phục ra trước mất thôi.”

Âm thanh dè bỉu vang lên bốn phía, tôi bật cười, bộ dạng của người đồng nghiệp ấy trông thật quê mùa, ham sống sợ chết chẳng có giác ngộ của công chức gì cả. Vốn không quen anh chàng tên Lỗ Nguy kia, tôi thầm nghĩ, xe Công an còn dám đốt thì sợ gì mà không dám đánh công an?

Tôi thi đỗ vào Tòa án vừa tròn một năm, tạm thời làm việc ở Tòa án Hình sự, vừa thoát khỏi chức thư ký, giờ làm trợ lý thẩm phán, xuất hiện bên cạnh thẩm phán trưởng.

Thấy mọi người đã có mặt đầy đủ, chánh án liền phân công nhiệm vụ. Tám người chia làm hai nhóm hành động, chỉ mình Thẩm phán Trương ở lại văn phòng. Vì viện trưởng đã thông qua kiến nghị của chánh án, nên chúng tôi bốn người mới có thể ngồi xe công vụ in hai chữ Tòa án để ra ngoài làm việc. Sau khi thả chúng tôi ở cổng Viện kiểm sát, chiếc xe tiếp tục lăn bánh. Tôi thuần thục hoàn thành tất các thủ tục bàn giao phán quyết cho Viện kiểm sát. Phó chánh án vừa thưởng trà, vừa tán hươu tán vượn với công tố viên trưởng, chủ đề không ngoài tình hình phát triển của vụ bạo động kia, thế nên thi thoảng tôi cũng dỏng tai nghe. Mỗi khi đến đoạn ly kỳ, tôi lại ngẩng đầu nhìn về phía hai người, kiểm sát viên đang thụ lý vụ án cũng ngừng bút, chăm chú lắng nghe.

Sự kiện này là tin tức nóng bỏng hiếm thấy trong thành phố. Phó chánh án và công tố viên trưởng có mạng lưới thân cận rộng lớn tại đây, tin tức thu được dĩ nhiên nhiều hơn chúng tôi, vì thế nguyên nhân cốt lõi của sự việc đã xuất đầu lộ diện qua cuộc trò chuyện của họ.

Chuyện đại thể như thế này: Có hai học sinh lên xe khách, vì không biết giá vé đã tăng , tiền mang theo không đủ, nên giữa đường bị đuổi xuống. Trên đường về nhà, hai học sinh không may rơi xuống vách núi, bị thương nặng, người dân trong thôn vô cùng căm phẫn. Cộng thêm công ty xe khách lũng đoạn thị trường bấy lâu, tùy tiện tăng giá đã sớm khiến lòng dân oán trách. Thế nên chuyện này như dây dẫn lửa, gia đình người bị hại đã kêu gọi vài trăm người trong mấy thôn quanh đó, tìm đến công ty xe khách, muốn nói