i trí những đồ chơi thường nhật, làm gì có của cải.
Trương Lương mỉm cười nói :
– Quân sư lầm rồi ! Mộ Tần Thủy Hoàng chu vi chín dậm , cao đến năm mươi thước, lấy châu ngọc kế làm ngôi sao , lấy thủy ngân giả làm sông nước, lấy vàng bạc xây thành quách, lấy bách bảo làm đồ ngự thiện, bắt hơn vài trăm cung nữ chôn sống theo. Bao nhiêu của báu trong nước như san hô mã não phỉ thúy, lưu ly đều chất thành núi giả , ban đêm bảo khí trong mộ bốc lên như ánh trăng .
Bá vương truyền quân sĩ đến quật mộ Thủy Hoàng ngay , Phạm Tăng can :
– Thủy Hoàng tuy vô đạo , nhưng đó cũng là ngôi mộ của một vị đế vương , nay vô cớ quật lên , khác chi là lối cưóp mả , chớ nên làm thế .
Bá vương nói :
– Thủy Hoàng tàn bạo , gồm thâu sáu nước , vơ vét của thiên hạ đến tận xương tủy , ác hơn Kiệt , Trụ , đốt sách vỡ , chôn học trò , tội chất đầy trời . Ta đào mả Thủy Hoàng cốt vì dân trả oán , cần gì phải có của cải .
Ngày hôm sau, Bá Vương dẫn quân lên núi Ly Sơn . Cảnh vật trang nghiêm, muôn màu rực rỡ. Rừng tùng bách trải màu xanh mơn mởn , cung điện nguy nga lỏng bóng đài gương. Thềm lan quì ngựa đá, đường ngự uốn cầu vòng, thật là một cảnh bồng lai trong cõi thế .
Bá Vương tấm tắc khen thầm :
– Công trình kiến trúc tinh vi, bàn tay nhân tạo đúc nên cảnh vật . Thế này thì hết cả kho tàng, kiệt sức nhân dân là phải lắm.
Một lời ban lệnh , ngàn nhát búa vang động, cát bụi bay mịt mù , chim chóc giật mình tua tủa lượn vòng trong không gian như luyến tiếc nơi tổ ấm . Quân sĩ đào đến ba ngày mà chưa thấy chính huyệt.
Bá Vương treo bảng truyền lệnh ai biết được chính huyệt sẽ được ban thưởng.
Bỗng có một người đến tâu :
– Chính huyệt của Thủy Hoàng chỉ riêng hạ thần dược biết mà thôi.
Bá Vương quay lại, thấy người ấy là Anh Bố, mừng rỡ hỏi :
– Sao nhà ngươi lại biết được ?
Anh Bố tâu :
– Khi trước tôi đem phu đi làm đốc công, coi ngôi mộ này , sau đó các dân phu đều bị Thủy Hoàng bắt giết hết , tôi may trốn thoát mới biết được .
Bá Vương truyền Anh Bố đem quân đi đào .
Ðào từ đường chính Bắc cho đến đường chính Nam dài hơn một trượng mới thấy một tiền phòng chu vi rộng tám thước. Trong tiền phòng lót bằng đá hoa, trần kết gấm, chính giữa một con đường chạy thẳng vào một khung cửa bằng
cẩm thạch, hai bên đứng la liệt các lão thần, chạm bằng mã não, mặc triêu phục, cầm hốt , mang hia đứng chầu .
Anh Bố dàn quân tiến đến phá tấm cửa đá. Tiếng dội thấu đến hai dặm .
Cảnh cửa đá tung ra để lo một căn phòng rộng, chính giữa một tấm bia rất lớn chạm chín con rồng, đang giương nanh múa vuốt . Sau tấm bia là một cái lầu, cũng xây bằng đá , bốn phía vách tường kín mít tuyệt nhiên không có cửa vào.
Quân sĩ ngơ ngác, không biết đi vào đâu nữa nữa .
Bố nói :
– Các người hãy quật cái bia ấy xuống tất nhiên sẽ có đường đi .
Thật vậy qua một lúc hì hục, quân sĩ đập vỡ bia đá , tức thì tám cánh cửa của thạch lâu mở ra, để lộ bên trong thành quách ngổn ngang , cung vàng điện ngọc, chẳng khác nào một đền vua trên mặt đất.
Cứ theo con đường nơi chánh điện đi thẳng vào, thì hai bên là tam cung lục viện, chính giữa là nhà để linh cữu, đâu đâu cũng chạm trổ toàn là trân châu, ngọc bích, sáng rực như ban ngày. Tuy ở dưới đường hầm nhưng ánh sáng không thiếu.
Anh Bố truyền đập các bờ thành lấy vàng bạc rồi khuân những bảo vật lên.
Bá Vương muốn đập linh cửu của Thủy Hoàng ra, Anh Bố nói :
– Thủy Hoàng bình sanh làm điều ác, sợ sau này có người quật mồ, phá xác nên đề phòng rất kỹ. Linh cữu làm bằng đá, trong có chứa rất nhiều tên sắt, thuốc nổ, nếu đập vỡ , cả đám quân sĩ vào đây đều phải chết hết. Chi bằng cứ để yên như thế lấp lại là hơn.
Bá Vương y lời, truyền khuân hết kim ngân châu báu lên mặt đất , đoạn sai đốt cung A Phòng. Lửa cháy ba tháng chưa tắt , bao nhiêu cung đài mỹ lê nguy nga thảy đều ra tro hết .
Ôi ! Công trình dân chúng bao nhiêu năm trời xương máu , dưới tay bạo chúa , chỉ trong phút chốc tan tành .
Người sau có thơ rằng :
Chén ngọc vỡ tan xem tợ tuyết !
Quân Hàn nghìn vạn đều lưu huyết
Hàm Dương lửa cháy mấy tuần trăng
Bá nghiệp đang theo lan khói biếc
Cung điện nhà Tần ra tro, lòng dân Tần cũng lạnh lẻo, họ chán ngán hành động hung tàn của Hạng Vũ.
Các chư hầu đóng quân nơi Hàm Dương lâu ngày, muốn rút về, rủ nhau đến nói với Phạm Tăng :
– Chúng tôi đến đây đã lâu, chưa được phong thưởng tước lộc sợ rằng trong nước có biếng nên muốn xin lui về .
Phạm Tăng nói :
– Xin các ngài chờ đợi ít hôm, tôi sẽ bảo tấu với đại vương .
Nói xong vào yết kiến Bá Vương nói :
– Các vua chư hầu theo đại vương đánh Tần đều có công lao mà chưa được phong thưởng. Xin đại vương luận công hành thưởng rồi cho đâu về đấy để họ được an tâm.
Bá Vương nói :
– Ý ta muốn phong tước cho họ đã lâu song có một điều khó khăn nên còn do dự.
Phạm Tăng hỏi :
– Tâu Ðại vương, có thể cho tôi biết điều khó khăn chăng ?
Bá Vương nói :
– Vua Hoài Vương có ước : Ai vào Quan Trung thì làm vua . Lấy lẽ công bình thì Bái Công được làm . Nay ta tiếm vị còn biết phong Bái Công làm sao !
Phạm Tăng nói :
– Nếu muốn thiên hạ khỏi cho Ð
