óp còi inh ỏi.

Hải kể tới đây thì bác Thanh ngắt lời, chen vào:

– Tôi nghe tiếng còi ô tô thì dừng ngay tay lại. Vợ tôi ốm mấy hôm, ngải cứu chờm uống không khỏi, gừng đánh gió đánh máy cũng không bớt, binisilin tiêm cũng chẳng ăn thua gì. Chiều đó, lại đùng đùng lên cơn sốt. Tôi đang buộc cáng vào xe đạp để đưa vợ lên bệnh viện. Tiếng còi ô tô làm tôi chột dạ. Có lẽ lại cái ông “nhà nông cự phách” của làng đi cơ sở kiểm tra đây. Gớm ghiếc, nhức cả đầu, cả óc. Lần nào cũng hạch sách, căn vặn đủ điều. Lúc đầu tôi còn phân vân: “Không biết còi gọi bí thư, chủ tịch, hay tôi?”. Một đợt bóp còi nữa lại vang lên. Tôi đếm từng hồi một. “Thôi, đích là gọi cả lũ rồi” – Tự nhiên bác Thanh chuyển giọng:

– Đồng chí ạ! Cả làng tôi ai cũng thuộc, nếu cái xe Von-ga ấy đến khu, xóm: còi vang đều hai lần là gọi Chủ tịch cấp dưới; còi vang đều ba lần là gọi chủ nhiệm hợp tác xã. Biết còi gọi cả lũ, tôi bỏ cáng chạy ngay. Tôi chạy vòng xuống ngõ dưới gọi bí thư:

– Cụ Chí đến…

Tôi chạy ngược sang xóm bên, gọi chủ tịch:

– Cụ Chí đến!

Tôi vừa chạy, vừa gọi, vội vàng, hớt hải như xe cứu hỏa đi chữa cháy.

Tôi là người đầu tiên ra tới chỗ cụ Chí. Thấy cụ đang rẽ lúa, bước đi. Giống lúa mới cao ngập nách cụ, lại đang kỳ chắc hạt, chen chúc, đong đưa. Xem chừng cụ hể hả lắm!

Kỹ sư Hải chen vào:

– Khỏi nói hết sự sung sướng của cụ. Cụ đi trong lúa tốt bời bời, tay sờ bông bên này, tay sờ bông bên kia. Lúc lúc lại dùng hai tay dồn cụm chúng lại, cứ như cụ muốn ôm cả ruộng lúa vào lòng như ôm niềm vui hạnh phúc lớn của cả đời cụ. Vừa rẽ lúa, vừa xăm xăm bước đi, chốc chốc cụ lại khen: “Thằng cha Thanh, khá! Khá!”.

Bác Thanh thấy đoạn chuyện Hải kể, hứng chí quá, lại ngắt lời:

– Khi tới bờ ruộng, tôi vội vàng xắn quần lên, định rẽ lúa bước xuống gần chỗ cụ đang lội. Biết cụ hay ra lệnh ở trên đồng, tôi định lội nhanh lại để lắng nghe chỉ thị. Khi tôi sắp lội xuống ruộng thì cụ đã vội vàng ngăn lại:

– Thôi! Thôi! Cháu Thanh! Biết cả rồi! Bác biết cả rồi! Khá lắm! Bà con phấn khởi chứ?

Tôi chưa kịp trả lời, cụ lại giả vờ không biết, hỏi:

– Này, giống lúa gì mà tốt thế?

Tôi buột miệng trả lời:

– Dạ thưa cụ! Giống X. đấy ạ.

– Giống gì? – Cụ hỏi lại. Lúc đó tôi vẫn chưa nhận ra chuyện gì, thuận mồm trả lời tiếp:

– Dạ thưa! Giống X. đấy ạ.

Đang bước về phía tôi, đang mặt mày tươi rói, bỗng cụ đứng lại, mặt tái dần. Cụ lẩm bẩm:

– X. à? X. à? X. dám phá lưới hả?

Quả là lúc ấy, tôi còn chưa hiểu chuyện gì thật. Thấy cụ đùng đùng nổi giận, tôi cũng còn chưa biết thưa bẩm ra sao. Tôi đứng như trời trồng, nhìn cụ bước lên xe Von-ga, sầm sầm đóng cửa. Lái xe rú ga cho xe bò đi. Khi Chủ tịch, Bí thư cơ sở chạy đến, thì chiếc xe Von-ga đã đi khá xa rồi. Cả hai cùng lo sợ, hỏi tôi:

– Ông Thanh. Có chuyện gì không vừa lòng cụ thế?

Tôi trả lời:

– Không biết.

Thế là, ba chúng tôi cãi nhau. Bí thư, chủ tịch đều nhận khuyết điểm về mình. Họ cho rằng, cụ Chí giận là do hai cán bộ chủ chốt cấp dưới đã đến chậm. Họ còn khăng khăng với tôi là họ hiểu cụ Chí lắm. Tôi thưa lại với hai ông, chắc không phải như vậy. Thế là hai ông ấn lỗi cho tôi, cho rằng: tôi có thái độ láo xược nào đó với cụ. Tôi nói, tôi chưa nói lời nào đáng kể cụ giận. Hai ông cứ hỏi tôi mãi: “Vậy, tại sao cụ lại đùng đùng bỏ đi?”.

Vừa cãi cọ, ba chúng tôi vừa bước một cách chậm chạp trở về làng… Lúa đang độ chắc xanh tỏa hương ngào ngạt. Sau cùng, chúng tôi không ai nói với ai một lời nào nữa. Cả ba đều chưa hiểu vì sao cụ lại giận, nhưng đều mang nỗi lo âu: Tai họa sắp rơi xuống đầu chúng tôi rồi.

Câu chuyện có lặng đi đôi chút, rồi kỹ sư Hải mới tâm sự thêm:

– Tôi cũng là người có khuyết điểm trong chuyện này. Giá sau đó, tôi quay lại với các ông xin lỗi cụ rằng, các ông trả lời nhầm giống lúa thì không nên vạ. Thực tế, các ông cấy giống gì, cụ không cần biết. Nhưng các ông phải trả lời, ruộng đó là cấy giống lúa 1A, thì êm chuyện. Nhưng thú thật, hồi đó tôi cũng bị lừa. Còn các ông đây vẫn còn thật thà.

Hôm đó, sau khi ra tới đường nhựa, chiếc Von-ga phóng một mạch về trụ sở. Khác hẳn lúc trước, cụ chụp mũ cát trắng lên đầu, mắt luôn nhìn thẳng tới phía trước, không nghiêng bên này, nghiêng bên kia, không chuyện trò gì với chúng tôi nữa. Tôi và bạn tôi ngồi ở ghế đằng sau, biết cụ đang bực, cũng chẳng dám thưa bẩm gì. Khi xe về trụ sở, chẳng biết sự sợ hãi xâm chiếm chúng tôi từ lúc nào, mà cả hai đều vội vàng một giọng:

– Báo cáo cụ, chúng nó láo. Chúng nó coi thường nghị quyết của làng ạ.

Cụ hỏi:

– Phải xử lý thế nào các cháu?

– Thưa cụ, nhất định phải trị ạ. Nó coi thường nghị quyết là coi thường Đảng, coi thường cụ ạ.

Ngày lúc đó, ông chánh văn phòng làng đã tiến tới cửa xe, cung kính.

– Cụ đã về ạ. Mời cụ rửa tay, rồi xơi cơm ạ.

Cụ gạt đi, nói:

– Chốc nữa. Ăn uống gì. Bác đang có chuyện tày đình đây.

Ngoái lại phía chúng tôi, cụ ra lệnh.

– Gọi ngay tay thủ trưởng nông nghiệp sang đây. Láo! Mới có dăm ba cái hạt thóc, củ khoai đã thế. Nay, mai ta khoanh đồi, nuôi ngựa, nuôi dê, làm công nghiệp lớn, không nghiêm, làm chủ nghĩa xã hội thế nào? Láo!