hề biết đêm đêm vẫn có một người ngồi bên kia đường say sưa nghe tiếng đàn của nàng và mê mải ngắm bóng nàng in trên rèm cửa.

Trong thời gian đó, tôi bắt đầu làm thơ.

Năm ngoái tôi đã từng cộng tác với “giáo sư” Bá làm những bài thơ con cóc, bị thằng Ngữ tức nhà thơ Ngu Kha chê tới chê lui. Nhưng năm ngoái tôi chưa biết buồn, tôi chưa biết cô đơn, tôi không có nỗi ưu tư nào cần giải tỏa. Tôi làm thơ chỉ để mong in lên báo tường của lớp. Vì vậy, thơ tôi dở ẹc. Vì nó không có hồn.

Năm nay thơ tôi đẫm nhớ nhung. Chàng chăn cừu làm thơ cho nàng Stéphanette, thơ bắt buộc phải hay.

Những vần thơ cô độc chảy ra từ trái tim tôi:

Tôi là chàng chăn cừu cô đơn lang thang trên đồng cỏ

Đêm không biết làm gì, ngồi đếm sao thưa

Có những lúc buồn không sao ngủ được

Mơ hồ tiếng ai trong tiếng gió lùa

Bác Đán thấy tôi những ngày gần đây hết ngơ ngơ ngác ngác lại tối tối chong đèn thức khuya lơ khuya lắc, lấy làm tò mò lắm.

Một hôm, bác hỏi:

– Con làm gì đấy hở con?

Thoạt đầu, tôi định chối. Nhưng không hiểu sao tôi lại thú thật:

– Con đang làm thơ.

Bác Đán gật gù:

– Những khi nhớ quê, người ta thường làm thơ con ạ!

Bác Đán tưởng tôi nặng lòng sầu xứ. Bác cổ vũ tôi:

– Con cứ làm thơ đi. Những vần thơ sẽ giúp con vơi đi nỗi nhớ!

Tôi không đính chính, chỉ ậm ừ.

Nào ngờ bác Đán chìa tay ra:

– Con đưa cho bác xem thử nào.

Không biết làm sao từ chối, tôi rụt rè đưa bài thơ đang làm dở cho bác.

Trong khi bác đọc, tôi lấm lét nhìn trộm, thấy mày bác càng lúc càng nhíu lại.

Đọc gần hết bài thơ, bác ngỡ ngàng kêu lên:

– Như vậy là con đang nhớ con bé nào chứ đâu phải đang nhớ quê!

Tôi cúi gầm mặt, không đáp.

– Có đúng vậy không con?

Tôi lí nhí, vẫn không ngẩng đầu lên:

– Dạ.

Tôi tưởng bác Đán sẽ rầy la, mắng mỏ. Nhưng bác chỉ thở dài:

– Cháu của bác đã là chàng thanh niên mà bác không để ý.

Và bác khuyên, giọng ân cần:

– Nhưng dù sao cũng đừng để bọn con gái hớp mất hồn con ạ. Đời con còn bao nhiêu việc phải làm.

Tôi lại “dạ”, và không biết nói gì thêm.

Khuya đó, tôi cặm cụi làm cho xong bài thơ và sáng hôm sau gửi ột tờ báo ở Sài Gòn: tuần báo Bạn Trẻ.

Chương 3

Tôi gửi thơ cho tuần báo Bạn Trẻ là gửi cho vui, không mong gì được đăng.

Sau ba tuần đọc “cọp” báo Bạn Trẻ ở hiệu sách gần trường, chẳng thấy bài thơ của mình đâu, tôi chán nản không màng theo dõi nữa.

Tôi thất vọng hiểu rằng mộng ước trở thành thi sĩ của tôi thế là đã tan thành mây khói.

Nhưng cuộc đời không hoàn toàn tệ bạc với tôi. Những ngày đó, tôi phấn khởi nhận ra tụi học sinh chuyển qua từ lycée Pascal không siêu đẳng như tôi tưởng.

Tụi nó nói tiếng Pháp như gió nhưng khi làm bài tập grammaire, chúng thường ít điểm hơn tôi. Và khi làm rédaction, tức môn luận văn, chúng càng thua tôi rõ rệt. Thua cả thằng Hồng Hà.

Tụi lycée Pascal viết tiếng Pháp như viết tiếng mẹ đẻ, dùng temps dùng mode chính xác cực kỳ, nhưng ý tưởng lại đơn giản.

Trong khi tôi và Hồng Hà được trui rèn trong văn chương tiếng Việt từ bé, bốn năm học phân tích bình giảng văn thơ đến chóng mặt, do đó khi làm luận văn, ý tưởng của hai đứa tôi luôn luôn phong phú hơn. Đó cũng là nhận xét của thầy Xuân Thu. Bao giờ chấm bài tập rédaction của tôi, thầy cũng hào phóng phê “ý dồi dào, văn gãy gọn”.

Hôm bài rédaction đầu tiên được phát ra, thấy bài làm của tôi cao điểm nhất, tụi Pascal ngạc nhiên lắm. Chúng không tin một tên học sinh tỉnh lẻ lù khù, lần nào bị thầy Xuân Thu kêu lên cũng đứng ngay cán cuốc lại có “tài” đến thế.

Chúng cứ nhìn về phía tôi, xì xào bàn tán. Thằng Đông Anh ngồi gần tôi nhất. Ngập ngừng một lát, nó chìa tay ra:

– Ê, Khoa! Cho tao mượn bài làm của mày coi chút nào!

Tôi rụt rè đưa tờ giấy cho nó, bụng thấp thỏm không biết tụi này định khiếu nại, kiện cáo gì về bài làm của tôi với thầy Xuân Thu đây.

Thằng Đông Anh coi bài của tôi lâu thật lâu, xong chuyền qua cho thằng Diên bên cạnh. Một lát, thằng Diên chuyền cho thằng Bội. Thằng Bội chuyền cho thằng Minh Khôi.

Sau khi tụi Pascal chuyền lòng vòng một hồi, thằng Đông Anh đưa trả bài lại cho tôi, miệng xuýt xoa thán phục:

– Đứa nào cũng khen mày viết văn hay! Tụi tao không bắt chước cách viết bay bướm của mày được.

Tôi thở phào. Hóa ra tụi Pascal không nhỏ mọn như tôi nghĩ. Chúng mượn bài làm của tôi để xem cho biết, để “học hỏi”, chứ không phải để “vạch lá tìm sâu” như những kẻ đố kỵ.

Tự nhiên tôi thấy khoảng cách giữa một học sinh tỉnh lẻ như tôi với tụi học sinh trường Tây được thu ngắn đáng kể.

Tôi nói với Đông Anh:

– Tao viết chả có gì đặc biệt. Tụi mày thừa sức viết như tao.

Đông Anh cười hiền lành:

– Mày khiêm tốn đấy hở?

Tôi cũng cười:

– Đâu có.

Tôi nói “đâu có” và tôi tiếp tục đạt điểm cao nhất ở môn rédaction lần thứ hai, lần thứ ba và không lần nào chịu tụt xuống hạng nhì từ đó cho đến cuối năm.

Nói cho đúng ra, sở dĩ tôi toàn thắng ở môn rédaction phần lớn nhờ sự giúp đỡ nhiệt tình của Hồng Hà.

Làm luận văn, văn phạm vững vàng, ý tưởng phong phú chưa đủ. Cần phải có vốn từ dồi dào để thể hiện những ý tưởng đó. Mà ở môn từ vựng, tôi không phải là một học sinh xuấ