sẽ thấy. Dưới mồ mẹ không sao yên lòng Cũng như cha con, nếu không được biếtcon sống an toàn cạnh người thân. Dì Patience rất tốt, dì vui tính, hay cườiđùa và có tấm lòng vàng. Con quên dì rồi ư? Dì không sinh nở, dì sẽ thương connhư mẹ vậy. Con còn nhớ không: lúc dì đến đây, cách 12 năm trước…

Không, Mary không quên dì Patience, tuy lúc đó nàng còn bé.Dì mặc cái váy lụa, áo xanh và đội mũ kết nơ nhung. Mái tóc dì gợn sóng, mắtxanh biêng biếc. Phải, Mary còn nhớ kỹ: từ nụ cười, khóe mắt cho đến cái cáchdì nhón gót, tay xăn váy đi trong bùn ngoài sân. Nom dì xinh như một… cô tiên!Trong lúc Mary thả trí nhờ về dĩ vãng, mẹ nàng nói tiếp:

- Mẹ không rõ chú ấy thế nào, vì mẹ chưa gặp chú. Nhưng khidì thành hôn với chú cách nay 10 năm, dì viết cho mẹ một lá thư kể nhiều chuyệnngông cuồng, mẹ rất ngạc nhiên. Vì theo mẹ, chuyện này có thể hiểu được nếu dìcon là một cô gái còn trẻ dại cỡ 18, đôi mươi… nhưng dì con lúc đó đã ngoài 30tuổi…

- Dì và chú ấy sẽ thấy con quê mùa quá – Mary chậm rãi nói –con không thể có đôi bàn tay đẹp như các cô gái nhà giàu thành phố và… và rồicon cũng không biết nói chuyện gì với hai người…

- Dì chú sẽ thương con vì con là cháu họ, chứ không phải vìsự sang trọng hay dáng bộ bề ngoài. Mary con! hãy hứa với mẹ: sau khi mẹ nhắm mắtrồi con sẽ nghe lời mẹ biên thư ngay cho dì và nói rõ ước muốn cuối cùng duy nhấtcủa mẹ là thấy con sống cạnh dì.

- Con xin hứa. Con xin vâng lời mẹ! Xin mẹ yên lòng. Con sẽlàm tất cả những gì mẹ muốn…

Mary nói, lòng tràn thống khổ vì nghĩ đến tương lai mờ mịtkhác xa đời sống đơn giản, quen thuộc hiện nay bên mẹ thân yêu. Chao! rồi Marysẽ từ biệt miền đất quê hương quen thuộc? Nàng sẽ dựa vào đâu để vượt qua nhữngngày sắp đến, không hứa hẹn và chỉ thấy cô đơn?

Mẹ nàng mỗi ngày một suy yếu thêm. Sự sống chậm rãi nhưng chắcchắn rời khỏi bà. Mùa gặt đến rồi mùa hái quả đến… cho đến đầu thu. Khi sươngmù bao phủ bầu trời vào mỗi sáng, lúc cái rét bắt đầu làm đất khô cằn, dòngsông chảy mạnh cuồn cuộn ra bể cả; tiếng sóng bể vỗ mạnh trên bờ bể Helfordcũng là lúc bà kiệt quệ và tinh thần giao động. Bà nhắc đến tên người quá cố,nói đến chuyện quá khứ và những kẻ Mary chưa hề biết đến. Trong ba hôm liền, mẹnàng như sống trong một thế giới riêng tư, nhỏ bé và đến ngày thứ tư, bà ngừngthở.

Mary đau lòng nhìn những vật quen thuộc lần lượt qua tay kẻkhác. Ðàn gia súc đem bán ở chợ Helston. Các láng giềng mua bàn ghế, tủ giường.Một người ở Coverack mua ngôi nhà. Miệng ngậm ống điếu, ông ta nhanh nhẹn đilui, đi tới giữa sân, tay chỉ những nơi cần thay đổi, sửa chữa, những cây cốimà ông định chặt bỏ cho quang đãng. Mary tức tối nhìn ông ta qua khung cửa sổtrong khi tay nàng dồn một số đồ đạc cần dùng còn lại vào cái rương của chamình. Thật vậy, người này làm cho mình có cảm tưởng mình là một kẻ lạ xâm nhậpvào nhà này mặc dù nó vẫn còn là nhà nàng. Nàng đọc trong mắt ông ta sự hối hả,thúc giục nàng rời khỏi nhà càng sớm càng tốt. Vì thế, Mary chỉ nong nả mongcho sớm xong công việc để rời Helford mà không hẹn ngày trở lại.

Mary ngừng tay làm việc, giở thư dì đọc lại. Nét chữ nguệchngoạc, dì cho cháu biết là rất buồn về sự không may của nàng; dì không hay biếtgì về cơn bệnh của mẹ nàng vì lần cuối gặp nhau cách đây đã nhiều năm. “Hiệnnay dì chú có vài thay đổi, không còn ở Bodmin mà ở cách đấy 12 dặm, trên đườngđi Launceston. Vùng này hoang vu lắm. Nếu cháu muốn đến, dì rất vui có bạn trongmùa đông. Dì hỏi ý kiến chú rồi: không có gì cản trở, nếu cháu đừng ồn ào, bépxép. Chú sẵn sàng giúp cháu nếu cháu cần. Nhưng Mary ạ! Rồi cháu sẽ hiểu, chúkhông thể nuôi không cháu, ông muốn cháu giúp một tay trong việc trông nom lữquán của ông” .

Mary uể oải gấp lá thư lại, cho vào rương. Quả là một lá thưkhông mấy niềm nở đối với hình ảnh của dì Patience vui tính ngày xưa, mà nàngcòn nhớ. Một cánh thư lạnh nhạt làm cho khoảng cách giữa đôi bên như được khơirộng thêm ra. Không một lời an ủi, khuyến khích… Toàn thể như biểu lộ (tuykhông ra lời) cho một cô cháu bất hạnh hiểu rằng đừng trông cậy nơi dì mộtnương tựa, dù cho chỉ là một nương tựa tinh thần.

Trời ơi! di Patience, nàng tiên của Mary thuở nhỏ! Dì nay đãtrở thành một bà chủ lữ quán ở một chốn hoang vu. Tội nghiệp mẹ nàng không haybiết điều này. Dù sao, Mary đã hứa với mẹ rồi và không thể sai lời. Vả chăng,nhà đã bán, làm sao nàng ở lại Helford? Dù sự đón tiếp có ra sao nàng cũng nhớrằng dì là em ruột của mẹ nàng.

Ðời sống ngày xưa đã trở thành quá khứ: nông trại thân yêu,dòng sông trong trẻo ở Helford. Tương lai không có gì hứa hẹn, nhưng nàng vẫnbước đến theo đúng ước vọng của mẹ mình.

*

Mary lên xe ở Helston, đi về miền Bắc, ngang qua Truno ở suốiFal. Tại Truno, nhà cửa đông đúc với những nóc chuông giáo đường, đường lát đáphẳng và rộng; trời còn trong xanh tựa như ở miền Nam. Dân cư đứng ở ngưỡng cửamỉm cười vẫy tay khi thấy xe chạy qua. Nhưng khi Truno mất dạng sau thung lũng,trời tối sầm và đất hai bên đường trở thành khô cằn, quang cảnh tịch mịch. Chỉthấy toàn đất bỏ hoang. Làng mạc thưa thớt và ở khung cửa không còn th