ìn chén trà nhân gian nguội ngắt đó dù chỉ một lần nữa.
Công việc này đối với Trương Ái Linh, cũng chỉ là một nét phác họa qua loa, tuy thích hợp, nhưng cũng không gây hứng thú là bao. Đặc biệt trên phương diện quan hệ xã hội, Trương Ái Linh vẫn một mình một ý như trước, không chịu đi làm theo giờ quy định. Và những người làm việc ở đó, gần như khó có thể gặp mặt bà. Thi thoảng gặp được, cũng chỉ là thoáng qua, bởi bà đến như một cơn gió, rồi lại mất hút.
Một người làm phụ tá cho Trương Ái Linh, tên là Trần Thiếu Thông, từng viết bài Đi lướt qua Trương Ái Linh, trong đó có vài đoạn như sau: “Tôi và bà ấy làm cùng một văn phòng ở cuối hành lang. Sau khi mở cửa, trước tiên là phạm vi phòng của tôi, mở thêm một cánh cửa nữa bước vào trong, bên trong chính là thiên hạ của bà ấy. Tôi và bà ấy chỉ cách nhau có một tấm ván mỏng, đều có thể nghe rõ tiếng thở, tiếng ho của nhau. Hàng ngày, bà ấy đều đến vào lúc mười ba giờ hơn, đẩy cửa ra, mỉm cười với tôi, dường như một làn khói cũng xộc vào trong phòng, suốt buổi chiều cũng hiếm thấy bà ấy ra ngoài. Tôi phải cố gắng hết sức kiềm chế bản thân, để không quấy rầy sự yên tĩnh của bà ấy”.
“Khi đã quá quen thuộc với sự cô độc quái gở của bà ấy, vì đồng tình với tâm trạng của bà, tôi chọn một giải pháp mới: Mỗi ngày khi gần tới giờ bà ấy tới, tôi liền tránh đi một lúc, tạm thời lánh sang phòng đọc sách, kiếm người tán chuyện, cho đến khi xác định bà ấy đã yên ổn bước vào vương quốc cô độc của mình xong, tôi mới quay về vị trí. Làm như vậy hoàn toàn là vì để bà có thể tiết kiệm được thời giờ và sức lực chào hỏi tôi”.
Miêu tả sinh động như thế, đủ để mọi người thấy một Trương Ái Linh chân thực. Bà cô độc quái gở, nhạy cảm, kín kẻ. Mọi người đều rất hiểu người phụ nữ như thế này, thậm chí cố gắng hết sức tránh gây phiền phức cho bà, tôn trọng và cung kính bà. Bà ở trong tòa thành thuộc về một mình bà, tất cả thế giới này đối với bà cũng chỉ là một cơn ồn ào vô danh mà thôi. Bà đang chối từ, bởi thế gian này không còn có thể mang lại cho bà bất cứ bất ngờ nào nữa. Không có những gì bà muốn, cũng không có những người, những việc mà bà quyến luyến.
Cuối cùng, bà cũng không thể làm tiếp công việc này được. Đọc báo cáo nghiên cứu mà bà nộp, Trần Thế Tương thấy “Từ ngữ ít ỏi, cực kỳ thất vọng”. Trần Thế Tương lại đem báo cáo đó cho ba vị học giả khác đọc, họ đều nói đọc mà không hiểu. Trước kết quả này, Trương Ái Linh cũng không giận dữ. Xưa nay bà không mong đợi nhiều người hiểu mình đến thế. Trong lòng bà, chỉ cất giấu vài người, còn cách nhìn của số đông, bà không quan tâm. Ra đi đối với bà, chính là sự giải thoát.
Kỳ thực cuộc sống yên ổn, đơn giản ở California rất thích hợp với bà. Trương Ái Linh đã trải qua hết dâu bể, bà rất cần sự yên ổn trong những năm này. Ở đây, mỗi ngày bà đều miệt mài sáng tác, trải lòng với chữ nghĩa, bầu bạn cùng trăng sáng. Không có ai kinh động đến bà, nhuận bút mà Hoàng Quán trả, đủ để bà hưởng thụ sự yên tĩnh. Ở Đài Loan, bà cũng đã giành được địa vị mà rất nhiều tác giả cả đời mới có được.
Trương Ái Linh, người phụ nữ Dân Quốc, đã nảy mầm bắt rễ trong lòng độc giả như thế. Bà trở thành truyền kỳ của Dân Quốc, rất nhiều người, đều vì truyền kỳ này mà tìm thăm bà. Nếu như những người ấy không làm kinh động đến bà như thế, để bà sống yên trong hòn đảo cô lẻ của mình, tĩnh mịch im ắng, có lẽ những năm cuối đời của bà còn có thể trôi qua bình yên một chút, có thể ung dung bình thản hơn. Nhưng bà lại giống như con kiến, sợ mọi mưa gió của trần thế, vì một chiếc tổ đơn giản, mà trốn chạy trong sợ hãi bất an.
Rõ ràng là một đóa hoa lê trắng muốt, cớ sao lại bị mưa gió thế gian dập vùi rơi xuống bụi trần? Thực ra bà không sợ hãi, nếu thực sự sợ hãi, bà sẽ vĩnh biệt thế gian. Nhưng bà vẫn cao ngạo mạnh mẽ sống tiếp, kiên cường như thế, cô độc như thế. Giống như một bài hát cũ kinh điển trong chiếc máy thu âm, giai điệu lặp đi lặp lại; giống như một cây ngô đồng mọc trong sân sâu thẳm, đợi chờ năm tháng tàn khuyết, chần chừ chưa muốn già đi.
Chỉ có người trẻ tuổi mới tự do. Khi tuổi tác đã cao, liền từng chút, từng chút một rơi vào vũng lầy của thói quen. Những người cô độc đều có vũng lầy của riêng họ.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Ai đó từng nói, hãy để tôi ở một thị trấn nhỏ bị lãng quên, sống cuộc đời bị người đời lãng quên. Làm thế nào mới có thể bị người đời lãng quên, và làm thế nào mới có thể hoàn toàn tránh xa cõi trần nhốn nháo? Dựng một túp lều bên bờ suối giữa lưng chừng mây, tìm một ngôi miếu giữa rừng sâu núi thẳm, hoặc xây một gian nhà tranh ở đường cổ thôn quê. Đó chưa phải là ẩn cư thực sự, bởi vì đứng giữ trời đất mênh mang tĩnh mịch, bạn sẽ nhận thấy bản thân trang nghiêm đến thế, nổi trội đến thế. Người xưa nói, bậc đại ẩn cư giữa thành thị. Thực sự muốn bị người đời lãng quên, không gì bằng ẩn cư giữa chốn hồng trần, giữa ngựa xe ồn ã và biển người hỗn loạn, bạn chính là một hạt bụi nhỏ nhoi, chẳng đáng kể gì.
Rất nhiều người không thể lý giải cách sống của Trương Ái Linh vào những năm cuối đời. Tại sao bà phải một mình trố
