t, tôm và

cá mực khiến tôi ăn không hết một tô. Tôi ngồi nhâm nhi ly cà phê đen và nhìn

dòng sông lấp lánh ánh nắng ban mai.

- Mời chú hai, dì hai mua giúp con tấm vé số.

Nghe tiếng quen quen, tôi quay đầu lại. Cô bán vé số tối hôm qua đang mời hai

vợ chồng lớn tuổi ăn hủ tíu ở bàn bên. Ðợi người đàn bà mua vé số xong. Tôi gọi

:

- Này em.

Cô bé nhìn tôi, cười e thẹn rồi em bước tới, đưa xấp vé số.

- Mời thầy.

Tôi lắc đầu, kéo chiếc ghế bên cạnh.

- Em ngồi xuống đây. Tôi mời em ăn sáng.

Cô bé ngần ngại ngồi xuống chiếc ghế nệm. Tôi gọi cho em một tô hủ tíu và một

ly đá chanh. Trong khi chờ đợi, tôi hỏi :

- Em tên gì?

Cô bé lấy ngón tay gạch gạch lên mặt bàn rồi ngẩng đầu lên nói:

- Em nói thầy đừng cười nghe. Em tên là Thanh Giang.

- Tên em hay vậy mà em nói buồn cười.

- Không phải vậy. Em có hỏi ba em tên đó nghĩa là gì. Ba em nói đó là tên một

dòng sông nhỏ ở miền Trung, quê hương của ba em. Em sợ thầy cười vì trên đời này

làm gì có “dòng sông xanh”. Như sông Tiền đây nè, hôm thì nước đục ngầu hôm thì

nước đen thui, có hôm nào nước trong xanh đâu.

- Có chứ. Hôm nào trời đẹp, em thức dậy thật sớm sẽ thấy dòng sông nước trong

xanh.

- Ðâu có ai mua vé số lúc thật sớm mà thầy biểu em thức dậy.

Người chủ quán bưng tô hủ tíu và ly đá chanh đặt trên bàn. Trong khi cô bé ăn

hủ tíu, tôi khuấy đường trong ly đá chanh của em. Sức em thật khỏe, chỉ một

loáng em đã ăn hết tô hủ tíu to đầy. Em cầm ly đá chanh và uống một hơi hết nửa

ly. Tôi đốt một điếu thuốc hỏi :

- Em đi bán vé số buổi sáng, buổi tối, vậy hàng ngày em đi học buổi chiều

à?

Cô bé lắc đầu.

- Em nghỉ học rồi.

- Ồ! Sao vậy?

- Em phải phụ giúp ba má nuôi ba em nhỏ.

- Em hãy cố gắng đi học thêm lớp đêm.

- Em bán vé số kiếm chưa đủ tiền chợ cho gia đình, tiền đâu mà đi học lớp

đêm.

Tôi ngẫm nghĩ một lúc rồi nói :

- Em hãy đi học tiếp đi. Hàng tháng tôi sẽ gửi cho em một số tiền đủ để trả

học phí.

- Nhưng… lương thầy chưa đủ sống mà.

- Tôi có đi dạy kèm Anh văn nên cũng đủ sống. Vậy em đừng ngại.

- Cám ơn thầy. Nhưng học xong lớp 12 em cũng phải nghỉ học phụ giúp gia đình.

Vậy em có học thêm một năm cũng chẳng được gì.

- Hay em học thêm một nghề gì đó như cắt may chẳng hạn. Không lẽ em đi bán vé

số hoài.

Cô bé thở dài :

- Em như dòng sông chết. Nó đâu có còn trôi tới biển được mà lo.

Tôi nhăn mặt nói :

- Sao lại dòng sông chết. Em là dòng sông xanh.

Cô bé lắc đầu :

- Ba em mới về thăm quê và cho biết dòng sông nhỏ ở làng em đã khô cạn vì qui

hoạch làm thủy lợi đã rút hết nước của dòng sông. Dòng sông đó không còn trôi di

nữa. Nó đã chết. Như em vậy.

- Em đừng nghĩ ba láp. Em vẫn sống như răng đây nè.

- Không phải vậy đâu. Nhiều khi cầm xấp vé số trong tay nhìn bạn bè đến

trường, em có cảm tưởng mình như dòng sông chết.

Cô bé cúi đầu xuống rồi ngước lên hỏi :

- Bao giờ thầy về lại Sài Gòn?

- Hai giờ chiều nay. Sáng mai tôi phải đi dạy sớm.

Cô bé xòe xấp vé số ra nhìn rồi em rút một tờ đưa cho tôi.

- Em xin tặng thầy.

Tôi xua tay.

- Thôi, em hãy giữ lấy mà bán. Tướng tôi dễ “trúng gió” chứ không dễ trúng

số.

- Thầy chê quà em tặng của em tầm thường? Thầy hãy đọc hai số cuối.

Tôi cầm tấm vé số, đọc hai số cuối rồi cười nói :

- Em muốn tôi đánh đề hai số này dễ trúng hơn.

- Không phải vậy. Ðấy là tuổi của em.

Tôi chẳng hiểu em muốn nói gì nhưng tôi cũng gấp tấm vé số lại bỏ vào túi và

nói :

- Cám ơn em. Trước khi về Sài Gòn, trưa nay tôi muốn mời em ăn cơm canh chua

cá lóc ở quán cây me. Chắc em biết quán đó.

Cô bé gật đầu.

- Thầy đợi em được không?

- Tôi chỉ có thể đợi em đến 1 giờ trưa. Sau đó tôi phải ra bến xe đò về Sài

Gòn.

- Thầy đợi em lâu hơn được không?

Tôi cười.

- Ðợi em bán hết xấp vé số à? Như thế chắc tôi phải nhịn đói về Sài Gòn.

Cô bé nhìn thẳng vào mắt tôi, nói :

- Không phải vậy. Hãy đợi em đủ sức trôi đi.

Nói xong, cô bé cầm xấp vé số bước ra khỏi quán. Em chạy băng qua đường, vào

một quán cà phê đang đông người ngồi. Tôi nhìn theo em và thầm nói : Hãy trôi

đi, dòng sông xanh nhỏ bé. Hãy trôi đi.

Nhưng còn tôi? Tôi có giúp được gì cho dòng sông ấy trôi đi hay chỉ đứng yên

trên bờ hò hét, thúc giục!



Liên hoan Đờn ca tài tử Nam Bộ 2012 đã tổ chức ở huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh

Long. Ban tổ chức quyết định sẽ hoàn thiện hồ sơ trình Unesco công nhận Đờn ca

tài tử là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trong một tuần diễn ra Liên

hoan, tôi đã làm quen với nhạc sĩ Lê Hải, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao

Thị xã Ngã Bảy. Anh có đọc bài tham luận “Đờn ca tài tử ở vùng sông nước Nam

Bộ”. Kết thúc Liên hoan, anh Hải mời tôi về quê anh ở Phụng Hiệp. “Ông phải nghe

người dân chơi đờn ca tài tử trên sông nước mới “đã”, khác hẳn với khi chơi đờn

ca tài tử trên sân khấu đèn màu.” Tôi nghĩ đây là một dịp may giúp mình có thêm

tư liệu sống động cho bài báo đang viết, nên tôi đồng ý đi cùng anh.

Mười năm trước, tôi đã đến Phụng Hiệp. Khi ấy Phụng Hiệp là một huyện của

tỉnh Cần Thơ. Ngày nay thị xã Ngã Bảy, huyện Phụng Hiệp thuộc về tỉnh Hậu Giang.

Anh Hả