ghệ sĩ. Một nghệ sĩ thì không phải, như người thường nghĩ rằng, là một hạnh người vui vẻ bỏ rơi các tác phẩm nghệ thuật của họ đó đây ở ngoài sự sung mãn tuyệt đối của họ. Không may hắn thường là một linh hồn khốn khổ, kẻ đã bị nghẹt thở với những phong phú thặng dư và do đấy đã phải phân phát một số những phong phú thặng dư ấy đi. Đó là một nguỵ biện cho rằng có những nghệ sĩ hạnh phúc, đó đúng là cách nói của những tay nho hương nguyện. Cái tâm hồn thư thái của Mozart mà tinh thần ông đã được nâng đỡ với rượu sâm banh và hậu quả là thở hào hển, và vì cớ gì Beethoven đã không tự tử trong thời gian thanh xuân của ông ta thay vì đã soạn ra tất cả âm nhạc tuyệt vời thần diệu thế kia, thì không một ai biết cả. Một nghệ sĩ thực thụ phải là một kẻ bất hạnh. Hễ khi nào hắn đói lòng và đem mở cái bị của hắn ra, thì chỉ có những hạt trân châu trong đó mà thôi.

– Nhưng nếu hắn ao ước một ít lạc thú và sự đầm ấm giao cảm trong đời sống, thì hàng tá đại nhạc kịch và tam bộ khúc và những điều giống như thế chẳng giúp gì mấy cho hắn.

– Tôi thiết tưởng không phải thế. Một giờ như thế này với một ly rượu chát và một người bạn, nếu hắn có một vài người bạn, và một cuộc tán gẫu thú vị về cái đời sống đáng kể này thì về cái điều tuyệt nhất đó hắn có thể kỳ vọng chứ. Đấy là điều nó có như thế nào, và chúng ta sẽ vui mừng ít ra có điều đó chứ. Chỉ nghĩ rằng nó túm lấy một con quỷ khốn khổ lâu như thế nào để làm một cây pháo thăng thiên tốt, và cái lạc thú nó đem đến đó gần như không tồn tại lấy một phút! Trong đường lối tương tự, ta phải giữ lấy niềm vui và sự thanh thản trí óc và một lương tâm trong trắng để làm trong trắng một giờ phút thú vị đó đây vậy. Xin chúc ông bạn sức khoẻ!

Tôi không đồng y tất cả với triết lý của anh ta, nhưng những gì là vấn đề? Tôi vui thú được ở lại một đêm như thế này với người bạn mà tôi đã e ngại là tôi sẽ đánh mất và người cũng mơ hồ ngang nhau về tôi, và tôi đã trầm tư cái quá khứ đó vẫn còn nằm gần gũi với tôi thế kia và tuy vậy đã vây phủ tuổi trẻ của tôi với những ngày vô tư lự của nó sẽ chẳng còn trở lại nữa.

Cuối cùng buổi tối đã đi đến kết thúc và Muoth đề nghị đi bộ về nhà với tôi, nhưng tôi bảo anh ta đừng lo ngại chi chuyện đó. Tôi biết rằng anh ta không thích bách bộ với tôi bên ngoài, việc đi chậm chạp, ngừng nghỉ của tôi gây bực mình cho anh ta và làm cho anh ta nôn nóng khó chịu. Anh ta không ưa sự bất tiện và những điều vặt vãnh thường là điều quấy rầy nhất.

Tôi hài lòng với nhạc tác quản cầm của tôi. Đấy là một thứ nhạc dạo, và đối với tôi thì nó là một quyến niệm từ quá khứ, cảm tạ và ao ước điều tốt lành cho lứa dôi đính ước đó và là một hồi thanh của những thời hạnh phúc vui sướng được ở lại với cả hai người bọn họ.

Vào lễ cưới, tôi đi đến giáo đường trước và, ẩn mình bởi cây quản cầm, nhìn xuống cuộc lễ. Khi tay quản cầm thủ bắt đầu tấu nhạc của tôi, thì Gertrude đã nhìn lên và mỉm cười với vị hôn phu của nàng. Suốt thời gian này tôi đã không thấy nàng và trông nàng còn cao hơn và gầy hơn thường lệ trong bộ y phục trắng xoá của nàng. Một cách diễm lệ quý phái, với sự bộc lộ vẻ trang trọng trên gương mặt nàng, nàng bước đi giữa lối đi nhỏ hẹp đến tế đài bên cạnh người đàn ông đứng thẳng trông hãnh diện đó. Sẽ không có được một hình ảnh huy hoàng như vậy nếu thay vì anh ta, tôi, một tên què quặt với cái cẳng thọt, lại bước đi giữa lối đi trang trọng này.

Chương 7

Một điều đã được an bài là tôi sẽ không ở lại lâu trong lễ cưới của bạn tôi và những suy tư, những khát vọng và sự hành hạ của tôi sẽ không được hướng dẫn theo cái mương nước này.

Tôi đã ít tưởng nghĩ đến mẹ tôi trong thời gian này. Thật thế, tôi biết do ở bức thư cuối cùng của bà rằng sự thanh tĩnh và yên vui của ngôi nhà không phải là tất cả điều có thể có, song tôi chẳng khuyến dụ hay ao ước xen vào cuộc tranh biện giữa hai người đàn bà đã chấp nhận nó, với chỉ một ít ác ý, như đó là một trong những việc mà sự phán đoán của tôi đã không cần thiết. Kể từ dạo ấy tôi đã viết cho bà mà chẳng nhận được bất cứ hồi âm nào. Tôi đã làm đầy đủ với sự dự liệu và xem xét các bản sao vở đại nhạc kịch của tôi mà không hề nghĩ đến cô Schniebel.

Lúc bấy giờ tôi nhận được một bức thư ở mẹ tôi đã làm tôi ngạc nhiên bởi nội chỉ sự dày cộm khác thường của nó. Đây là một bức thư chán nản, than phiền người đồng bạn của bà, mà những sự vượt quá giới hạn trong nhà và việc chống lại sự yên tĩnh trí óc của mẹ tôi nay tgt đã rõ từng chi tiết. Bà nhận thấy khó lòng viết cho tôi về vấn đề đó song đã làm như vậy với sự trang trọng và dè dặt. Một cách giản dị thì đó là một sự thú nhận sự vỡ mộng mà bà đã khốn khổ trong mối liên hệ với người bạn cũ và là em họ của bà.

Nay thì mẹ tôi không chỉ hoàn toàn hiểu rằng tại sao người cha quá cố của tôi và tôi đã không ưa cô Schniebel, nhưng bà còn có thể đồng ý bán quách căn nhà đi nếu tôi vẫn còn ao ước chuyện đó, bà sẽ đi và trú ngụ một nơi nào khác nữa, nếu chỉ để thoát khỏi mụ đàn bà Schniebel này mà thôi.

“Có thể là điều tốt đẹp cho con đến ở đây. Cố nhiên Lucie đã biết mẹ nghĩ và dự tí