ng ngôi nhà mà tôi không thể cảm ơn cho đủ.

– Nhưng tôi sẽ làm gì đây? Tôi sẽ ở đâu đây?

– Ồ, chúng ta sẽ tìm ra giải pháp cho chuyện đó. Dĩ nhiên là cô phải tìm một nơi nào đó để sống mà, nhưng chẳng vội vã gì lắm đâu. Cô sẽ hoan hỉ để mình bắt lấy sự việc dễ dàng hơn mà.

Mụ vẫn đứng đấy. Mụ vẫn lịch sự nhưng mà âm thanh từ giọng nói của mụ đã trở nên đanh đá hơn một cách đáng kể.

– Tôi chẳng biết phải nói gì – mụ kêu lên một cách cay đắng – Tôi có bổn phận phải trình cậu rõ, là mẹ cậu đã hứa hẹn để cho tôi trú ngụ tại đây, đó là một thoả thuận thường trực. Sau khi tôi đã để tâm vào ngôi nhà và giúp đỡ mẹ cậu tất cả mọi sự, nay lại bị tống ra đường.

Mụ bắt đầu sụt sịt khóc và muốn bỏ chạy đi, nhưng tôi đã nắm lấy cánh tay gầy gò của mụ lại và ấn mụ ngồi xuống chiếc ghế dựa.

– chuyện không đến nỗi tệ hết cả như thế đâu – tôi nói, mỉm cười – Nó thay đổi hoàn cảnh một chút là mẹ tôi muốn đi khỏi đây. Tuy nhiên, việc bán ngôi nhà này không phải quyết định bởi bà mà do tôi đây, khi tôi là chủ nhân của nó. Mẹ tôi sẽ thấy rằng cô không bị bức bách trong việc tìm kiếm căn nhà mới của cô và bà sẽ làm những thu xếp cần thiết cho chính bà. Như vậy cô sẽ được tiện lợi hơn là trước đây và cô vẫn còn, nói khác đi, là một vị khách của bà.

Bấy giờ là đến những lời trách cứ đã được chờ đợi, sự ngạo mạn, khóc lóc sự luân phiên giữa khoác lác và nài nỉ, nhưng sau cùng người đàn bà oán hận đó nhận ra rằng điều khôn ngoan nhất là chấp nhận cảnh ngộ đó. Rồi mụ rút lui về phòng mụ và không xuất hiện cả lúc dùng cà phê.

Mẹ tôi nghĩ rằng chúng tôi nên cho mang cà phê vào phòng mụ, nhưng tôi muốn có sự phục thù của tôi sau tất cả cái tấn tuồng lịch sự này và để cô Schniebel ở lại đó trong trạng thái độc lập của mụ cho đến tối, khi đó, mặc dù lặng lẽ và hờn mát, mụ đã xuất hiện một cách đúng vào giờ ăn.

– Đáng tiếc, ngày mai con phải trở lại R. rồi – tôi nói trong bữa ăn – Nhưng nếu mẹ cần đến con bất cứ điều chi, mẹ nhé, con có thể luôn luôn trở lại thật nhanh chóng.

Khi tôi nói điều này, tôi không nhìn đến bà nhưng nhìn đến người em họ của bà, và mụ đã nhận ra tôi định nói gì. Sự chia tay giữa tôi và bà vắn tắt nhưng gần như niềm nở.

– Này con – mẹ tôi nói sau đó – con thu xếp chuyện ấy rất khéo. Cảm ơn con nhiều. Sao con không đàn cho mẹ nghe một cái gì đó ở vở đại nhạc kịch của con?

Đấy là một cái gì tôi đã tạm thời để lại chưa thi hành, song cái hàng rào đã bị phá vỡ và một tương giao mới mẻ bắt đầu thiết lập giữa bà và tôi. Đó là chuyện tốt đẹp đã mở đầu cái công việc này. Nay thì bà đã tin cậy ở tôi và tôi thích thú ở chỗ nghĩ đến chuyện xây dựng một căn nhà nhỏ với bà sau khoảng thời gian dài lâu của một kẻ không nhà của tôi. Tôi gửi lai lời chúc mừng tốt đẹp ân cần của tôi cho cô Schniebel và lên đường với một cảm giác mãn nguyện. không lâu sau tôi trở lại, tôi bắt đầu ngó quanh đó đây bất cứ nơi nào có một căn nhà nhỏ hấp dẫn để thuê. Teiser đã giúp đỡ tôi về phương diện này, và em gái ông cũng thường đến nữa. Cả hai bọn họ đều hoan hỉ với tôi và hy vọng rằng hai tiểu gia đình sẽ sống hạnh phúc gần bên nhau.

Giữa lúc ấy, tôi đã gửi phần bè hợp tấu vở đại nhạc kịch của tôi đến Munich. Hai tháng sau, ngay sau khi mẹ tôi đến, Muoth đã viết cho tôi là nó đã được chấp nhận nhưng không thể nghe dượt thử vào mùa đó. Tuy nhiên, nó sẽ được trình diễn bắt đầu vào mùa đông sau. Thế là tôi đã có những tin tức tốt đẹp để kể với mẹ tôi. Khi Teiser nghe được chuyện đó ông đã nhảy múa cho niềm vui đó và đã sắp đặt một bữa tiệc mừng.

Mẹ tôi đã khóc khi chúng tôi dọn đến căn nhà nhỏ xinh xắn của chúng tôi, và nói rằng không tốt đẹp gì về việc dời chỗ ở trong tuổi già, nhưng tôi thì nghĩ rằng đó là một cuộc di chuyển tốt đẹp, cũng như anh em Teiser, và điều làm tôi hài lòng là thấy Brigitte đã giúp đỡ mẹ tôi nhiều như thế nào. Cô gái có ít người quen trong thị trấn và trong khi anh nàng ở hí viện thì nàng thường cảm thấy trơ trọi tại nhà, mặc dù nàng không thú nhận điều đó. Hiện giờ nàng thường đến với chúng tôi và không chỉ giúp chúng tôi tổ chức và sắp xếp mà còn giúp mẹ tôi và tôi trên lộ trình khó khăn của việc sống với nhau hoà hợp, nàng biết làm thế nào để làm cho bà cụ tỏ tường khi tôi cần sự yên lặng và cô đơn, nàng thường xuyên kề cận giúp đỡ tôi. nàng cũng chỉ cho tôi thấy nhiều nhu cầu và ước nguyện của mẹ tôi mà tôi chẳng bao giờ đoán ra cả và điều đó mẹ tôi cũng chẳng bao giờ nói với tôi. Như vậy chẳng bao lâu chúng tôi đã ổn định trong ngôi nhà nhỏ thanh tịnh của chúng tôi, khác hẳn và khiêm tốn hơn cái ý niệm về ngôi nhà trước đây của tôi nhưng nó cũng tốt lành và thú vị đủ cho một người không có bất kỳ sự tiến bộ nào thêm nữa hơn tôi đã có.

Mẹ tôi nay đã trở nên quen thuộc với một số âm nhạc của tôi. Bà không thích mỗi nhạc phẩm và từ chối không phê bình về hầu hết các nhạc phẩm ấy, nhưng bà đã thấy được và tin rằng nó không chỉ là một cuộc đùa giỡn và cho qua thì giờ nhưng công việc đó được đòi hỏi coi là nghiêm trọng. Trên hết, bà đã ngạc nhiên nhận thấy rằng đời sống của nhạc sĩ, điều mà bà vốn coi là bấp bê