, thực ra chính là học về sự thành công như chúng ta ngày nay. Thế nhưng, cái học về sự thành công trong lịch sử cổ đại Trung Quốc chú trọng tới “tính mệnh song tu” có nội hàm uyên thâm hơn rất nhiều so với cái học về sự thành công của ngày hôm nay, đó là một bộ môn khoa học về sinh mệnh.

[4'> Sư tổ Bồ Đề: Hay còn gọi là Bồ Đề Đạt Ma là tổ sư thứ 28 sau Phật Thích Ca Mâu Ni còng dòng Thiền Ấn Độ và là sư tổ của Thiền tông Trung Quốc

Cái gọi là “tính mệnh” thực ra chính là thân tâm khỏe mạnh mà chúng ta thường nói tới. Theo kinh nghiệm của người xưa thì chỉ có “tính mệnh song tu” mới có thể đạt đến được cảnh giới nhân sinh, thân tâm khỏe mạnh, phát triển cân bằng, hạnh phúc vui hòa. Nếu không thì “tu tính bất tu mệnh, vạn kiếp âm linh nan nhập thánh; tu mệnh bất tu tính, do hữu gia tài vô chú binh”. Nghĩa là, cho dù bạn có kiến thức cao, nhưng bạn không chú trọng tới sức khỏe, cả năm chỉ bệnh tật đau yếu liên miên thì không thể làm nên việc lớn gì; ngược lại, nếu bạn có thân thể cường tráng khỏe mạnh nhưng không có tri thức thì cũng chỉ giống như một cái xác chết đi.

Tính mệnh là thể, văn võ là dụng, bởi vậy mà có cái đạo “văn võ song tu”. Giáo dục của Trung Quốc cổ xưa về cơ bản cũng phân thành hai loại lớn là văn học và võ học. Không chỉ phải học, mà quan trọng là phải học để đạt đến một cảnh giới nhất dịnh. Vì thế mà văn học, võ học còn được gọi là văn nghệ, võ nghệ. Cảnh giới này chính là cái mà Kim Dung gọi là “hóa cảnh” trong tiểu thuyết võ hiệp của ông. Cho dù bạn học văn hay là học võ nhưng chỉ cần đạt đến cảnh giới này thì sẽ biết dùng cái tâm thái điềm đạm, bình tĩnh mà nhìn đời, sẽ biết sống một cách tự nhiên và sau này cũng chết một cách tự nhiên. Xét từ góc độ khác thì bạn đã siêu vượt khỏi cái chết, đã trở thành thần tiên.

Người Trung Quốc xưa đã có một công thức thành công cho việc lập kế hoạch và quản lý cuộc sống được thể hiện trong tác phẩm Đại học[5'> đó là: “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Từ tâm hồn của cá nhân đến sự hưng suy của tổ chức, không cái gì không phải là đối tượng của quản lý. Được xem là một tác phẩm văn nghệ về tâm lý học quản lý, Tây du ký là tác phẩm đầu tiên mượn việc truy vấn đối với sinh mệnh để đi sâu vào việc tìm tòi nghiên cứu đạo tu thân.

[5'> Đại học là một trong bốn tác phẩm kinh điển (Tứ thư) của Nho học Trung Hoa.

Thần tiên là làm người

Thế nào là Thần tiên? “Thần” (神) là “thân” () . Cần chú ý rằng, chữ () ở đây là do phần trên và dưới của chữ “điền” () viết thừa ra. Trong xã hội nông nghiệp, ruộng đất giống như đất đai, nhà cửa của chúng ta hiện nay, nó tượng trưng cho sự giàu có. Điều này hàm ý rằng, thần tiên là siêu việt lên sự giàu có, sẽ không vì theo đuổi danh lợi mà làm tổn hại đến thân tâm khỏe mạnh của bản thân mình. Thần (神) là chữ hình thanh, có chữ thị () biểu thị ý nghĩa, mang ý nghĩa là thần tiên cũng sẽ thông qua hiện thân để thuyết pháp, khiến cho người khác có thể hiểu được đạo lý trong đó. Vì vậy mà có sự giải thích khác rằng thần tiên chính là tự cứu mình để cứu người. Trong truyền thuyết dân gian Trung Quốc thì cả tám người Hán Chung Ly, Trương Quả Lão, Lã Động Tân, Thiết Quái Lý, Hà Tiên Cô, Lam Thái Hòa, Hàn Tương Tử và Tào Quốc Cữu, đều là những người có thực trong lịch sử, sở dĩ họ có thể đắc đạo thành tiên là bởi con đường mà họ đi chính là con đường tự cứu mình để cứu người. Thần tiên là làm người, làm người thật tốt thì tự nhiên sẽ trở thành thần tiên.

Danh ngôn của Thiền sư Ô Sào

Trong chúng ta có nhiều người không phải không hiểu được những đạo lý làm người, nhưng hiểu được và làm được là hai chuyện hoàn toàn khác nhau.

Thi nhân đời Đường Bạch Cư Dị đã từng thỉnh giáo Thiền sư Ô Sào một câu hỏi. Bạch Cư Dị đã hỏi rằng trong một ngày phải tu hành như thế nào để phù hợp với đạo của thần tiên? Thiền sư Ô Sào trả lời rằng đó là điều rất đơn giản, chỉ cần ngài kiên trì làm những việc tốt có ích cho thân tâm khỏe mạnh, không nên làm những việc xấu làm tổn hại đến người, đến mình là phù hợp với đạo thần tiên. Bạch Cư Dị phản đối và nói, những đạo lý đó đến đứa út ba tuổi cũng biết cả rồi! Thiền sư Ô Sào liền nói tuy đến đứa trẻ ba tuổi cũng biết, nhưng liệu có được mấy người đã trưởng thành làm được đâu. Bạch Cư Dị bất ngờ nhưng đã hiểu ra. Sau này sở dĩ Bạch Cư Dị có thể trở thành một nhà thơ vĩ đại một phần là nhờ văn phong của ông, phần khác chính là nhờ cả một đời tích đức hành thiện của ông.

Khả năng giác ngộ Phật Pháp của Tôn Ngộ Không

Cái đạo lý “cùng lý tận tính, dĩ chí vu mệnh” chính là cái không trong “tứ đại giai không” của Phật học, đó cũng chính là cái “không” trong tên của Tôn Ngộ Không. Nếu như ngộ ra được ý nghĩa của cái không này thì chính là đã hiểu được cái đạo lý “cùng lý tận tính, dĩ chi vu mệnh”. Sư tổ Bồ Đề đã đặt cho Mỹ hầu vương cái tên đó thì thực là rất có ý nghĩa và sâu sắc.

Còn tại sao lại để cho Tôn Ngộ Không mang họ Tôn thì có hai nguyên nhân: Một là y vốn chỉ là một con khỉ, mà hồ tôn (khỉ lông dày) lại chính là một cách gọi khác của loài khi, chữ “Tôn” () cùng âm với chữ “Tôn” (); hai