tốt

đẹp, quyết không thể làm cho anh ta thất vọng hoặc làm cho anh ta hủy

diệt cảm giác tốt đẹp của mình.

Gian trá kiểu tráo trở thất thường, tất nhiên cuối cùng thất tín với người.

. Ðạo lý đối nhân xử thế, giữ lời hứa với người là điều cơ bản.

Thất tín với người, nói không tính đến hiệu quả, hứa không thực hiện, có nghĩa là bạn đã đánh mất phẩm cách tối thiểu cư xử với người, có

nghĩa là trong con mắt của người khác bạn đã mất hết danh dự và tư cách

làm người. Tổn thất này nặng nề và thảm hại bao nhiêu, bạn đương nhiên

có thể cân nhắc được rất rõ ràng. Ngoài việc hứa mà không làm ra người

thích tỏ ra khôn vặt, giở thủ đoạn mánh khóe, cũng phần nhiều thất tín

với người khác. Người như vậy có lẽ có thể nhất thời lừa dối được một số người trẻ tuổi thiếu kinh nghiệm, có thể được lợi nhất thời, kiếm được

một khoản lời, vơ vét được một mẻ. Nhưng lần thứ hai, thứ ba một khi bị

khám phá người khác sẽ không tin tưởng bạn nữa. Bạn tất nhiên sẽ được

không bù mất. Xét về căn bản, xét từ giá trị tổng thể, bạn lừa được chỉ

là một hạt vừng, nhưng bị mất lại là một quả dưa hấu to.

Sách "Trang Tử. Tề vật luận" đã ghi, có một người nuôi khỉ, nói với

bọn khỉ: "Buổi sáng tao cho chúng mày ba quả sồi, buổi tối cho bốn quả". Bọn khỉ nghe xong đều tức giận. Người nuôi khỉ lắc đầu, liền đưa ra một kiểu khôn vặt nữa đối với bọn khỉ: "Thôi được rồi, đừng tức giận nữa.

Buổi sáng tao sẽ cho chúng mày 4 quả sồi, buổi tối cho 3 quả". Bọn khỉ

bèn vui sướng hẳn lên.

Sự vui sướng của những chú khỉ này, đại khái chỉ là tạm thời bị lừa

gạt gây nên. Qua nhiều ngày tháng, bọn khỉ thông minh tự nhiên sẽ tỉnh

ngộ sự lừa bịp và đểu cáng của người nuôi khỉ. Từ đó không tin tưởng ông ta nữa, mà còn căm ghét ông ta. Lúc đó, người nuôi khỉ có thể phải tự

nhận xúi quẩy rồi.

Gian trá kiểu tráo trở thất thường, tất nhiên cuối cùng thất tín

với người.

Thất tín với người, bậc thánh hiền luôn luôn xem nó là sự kiện nghiêm trọng nhất trong quan hệ đối xử với người. Khổng Tử đã nói không chán

với các đệ tử của mình:

Việc ăn ở cư xử của con người mà không nói đến tín nhiệm, thất tín

với người, thật chẳng biết anh ta làm thế nào có thể phối hợp với người

khác được. Giống như chiếc xe lớn không có càng, chiếc xe con không có

chốt, thì nó dựa vào cái gì để chạy?

Người Trung Quốc xưa vốn mang tư tưởng thiên nhân hợp nhất, cho rằng

trời đất biến đổi lớn, tứ thời vận chuyển cũng không thất tín với người, nó vẫn là vận hành biến đổi có quy luật để sinh thành vạn vật. Nếu trời thất tín với người, vận hành không thành quy luật, thì loài người không có cách gì để tính thời gian, tính năm tháng; Nếu đất thất tín với

người vận hành không thành quy luật thì tiết khí âm dương đều sẽ hỗn

loạn làm cho cây cỏ không sống nổi; nếu gió xuân thất tín với người,

không đúng thời gian thổi quét đại lục, thì hoa không thể rộ nở, quả

trái không kết thành; nếu mặt trời mùa hạ thất tín với người, không đúng thời gian chiếu rọi vạn vật, thực vật không thể chín; nếu mưa thu thất

tín với người, không đúng thời gian rơi xuống, các hạt ngũ cốc làm sao

có thể kết chắc căng đầy; nếu tuyết đông thất tín với người, không đúng

thời gian rơi hạt tuyết xuống, đất đai không được băng cứng lạnh giá,

côn trùng gây hại phát triển tràn lan, đất đai bị rắn cứng.

Trời đất đối với người còn giữ chữ tín như thế, giữa con người làm sao lại thất tín với nhau được?

Vua thất tín với bề tôi, tất nhiên gian thần sẽ tăng nhiều, triều

chính hỗn loạn. Quan thất tín với dân, tất nhiên lòng dân sôi lên oán

giận, đất nước không có ngày yên. Quốc gia thưởng phạt thất tín, tất

nhiên tội phạm tăng nhiều, người hiến công hiến sức sẽ giảm ít. Nhà máy

thất tín với người, sản phẩm tồi tệ giả dối, ngày phải đóng cửa sẽ không phải là xa nữa. Cửa hàng thất tín với người, thường xuyên bán ra hàng

xấu hàng giả thì cửa hàng vắng tanh vắng ngắt, tất nhiên sẽ dẫn đến vỡ

nợ.

Kết bạn mà thất tín, tất nhiên rơi vào chỗ cô độc một mình một bóng.

Cha mẹ thất tín với con cái, tất nhiên làm cho con cái biến thành một

người giả dối không thành thật.

Thất tín với người, không những biểu lộ ra nhân cách ti tiện, phẩm

hạnh không đứng đắn, là hành vi ngu xuẩn chỉ nhìn thấy trước mắt không

thấy tương lai, chỉ nhìn thấy tạm thời mà không thấy lâu dài, mọi việc

đều không thành.

Thất tín với người, bậc đại trượng phu không làm, nhà thông thái không làm.

Bậc đại trượng phu một lời hứa đáng ngàn vàng.

Khi bạn đưa ra một lời hứa bất cứ với ai, đều cần phải cân nhắc thận

trọng, xem nó đáng giá ngàn vàng! Bất cứ đối với người lớn, đối với trẻ

con, đối với người yêu, đối với người phục vụ, đối với vợ con, đối với

cha mẹ, đối với đồng nghiệp, đối với bạn bè, đối với cấp trên, đối với

thuộc hạ, đối với danh nhân, đối với người bình thường, đối với thày

giáo, đối với bạn học, bất kể đối với người nào cũng đều như vậy. Bất cứ lời hứa lớn, lời hứa nhỏ, lời hứa trước mắt, lời hứa tương lai, bất kể

lời hứa như thế nào, cũng đều như vậy. Bất cứ lời hứa của bạn đưa ra bất cứ lúc nào cũng đều như