ại ban sáng. Bom rơi

xuống từng chùm, trông rõ mồn một. Tiếng bom nổ rung rinh cả mặt nước đầm sen.

Súng bắn dữ đội. Dường như chỉ có tiếng súng trên trời bắn xuống.

Khói cuồn cuộn phủ mất những đầu cây cao nhất

mọc dọc theo bờ sông. Bọn chăn trâu mặt xám ngoét, vất rổ chạy tứ tung. Mãi đến

tối, lửa vẫn còn cháy đỏ khắp làng.

Tôi lần về đến nơi thì

không.thấy ba má tôi đâu nữa.

Ngôi nhà chúng tôi vào nghỉ nhờ ban sáng giờ

chỉ còn lại mỗi đống tro, và những cây cột than gãy đổ vẫn còn đang nghi ngút

cháy.

- Còn ở đây à? Giặc đổ bộ rồi, không biết

sao?

- Nó đổ bộ lên... ở đâu,

anh?

- Đóng ở trong đình ấp dưới chứ còn ở đâu!

Một anh thanh niên tự vệ cầm tầm vông đi qua

gặp tôi đã bao tôi như vậy. Tôi hỏi thăm ba má tôi, anh chẳng biết. Tôi hỏi rất

nhiều người khác nhưng chẳng ai biết cả. Họ bảo tôi cứ chạy dọc bờ sông, đi về

hướng ấp trên xem may ra có gặp không.

Tôi trượt lên ngã xuống, lần theo vết chân

những nơừơi chạy trước mà đi mãi. Tôi cũng không biết mình đi đâu Đến một ngã

ba sông thì cùng đường. Tôi ngồi xuống một gốc cây xa-kê? Chờ xem có chiếc

xuồng nào tới để xin quá giang sang bên kia bờ.

Đêm tối quá. Trời lại lấc rắc đổ mưa. Tôi

quên cả mệt cả đói quên cả giặc đằng sau lưng, chỉ lo không tìm được ba má tôi.

Vào khoảng nửa đêm thì có một đoàn thuyền vận tải ngang qua... Tôi đã gặp anh

học sinh cô-le và bác tài công già tốt bụng, và họ cho tôi xuống thuyền.

Họ bảo tôi cứ đi theo họ, rồi sẽ tìm gặp ba

má nay mai thôi. Cho đến bây giờ, rốt lại thì tôi vẫn ngồi một mình ở đây.

“Em có biết con

panh-goanh không? Biết à? ừ, loài chim cánh cụt ở Bắc Băng Dương ấy, người ta

bảo rằng nó có một bản năng huyền bí để tìm về tổ cũ.”

Đó là nhũng lời mở đầu của một câu chuyện mà

anh Ba thủy thủ đã kể cho tôi nghe cách đây hai năm. Giờ đây, giọng nói ấm áp

của anh lại như văng vẳng bên tai.

Đã mấy hôm liền, chiều nào tôi cũng thấy

trong người gai gai sốt. Để được nghỉ ngơi và yên tĩnh một mình, tôi ôm nóp mò

vào nằm trong ngôi miếu cô hồn. Tôi chỉ nằm đó từ trưa đến chạng vạng thôi. Ban

đầu, cũng có hơi rờn rợn. Nhưng qua ngày thứ hai thì tôi đã quen đi, chẳng

nhưng không có gì đáng sợ mà lại còn thấy rất dễ chịu.

Trong ngôi miếu vắng vẻ này, tôi không bị ai

quấy rầy, tha hồ ngủ, và khi thức dậy, tôi có thể ngồi tự do hàng giờ miên man

đắm chìm trong những ý nghĩ và hình ảnh lộn xộn lục ra từ trong mới hồi ức rối

tinh của mình.

Lần này, khi tôi cựa mình ngồi dậy, nhìn ra

ngoài thì không thấy bóng mặt trời chiếu đỏ rực hạ xuống bên kia bờ kênh như

mọi hôm nữa, mà là một bóng trăng xanh lạnh ngắt thấp thoáng sau cành đa, đang

chiếu những tia sáng yếu ớt xuống bên thềm miếu.

Có lẽ đã khuya lắm. Đêm vắng vẻ quá. Cơn sốt

dữ dội ban chiều đã vật tôi nằm mê man đến tận giờ này. Đầu nhức như búa bổ,

miệng đắng ngắt, và một cơn khát cháy khô cổ họng lại bắt đầu đến giày vò hành

hạ tôi. Giá tôi đang nằm ở nhà thì mở mắt ra đã thấy có má tôi ngồi một bên. Có

lẽ má tôi sẽ đỡ tôi ngồi dậy, nâng cốc nước chanh đến tận miệng tôi, và tôi còn

chờ xem má tôi lo lắng thế nào, còn chờ xem má tôi xuýt xoa an ủi dỗ dành một lúc

rồi tôi mới uống cũng nên... Cuộc sống trôi nổi trong mấy tháng gần đây đã dạy

khôn cho tôi nhiều rồi.mày hãy tự lo lấy cho mày trước đã: Đừng có nghĩ đến

việc cậy ai nước rót cơm dâng". Tôi cố sức đứng dậy, lảo đảo đi ra bờ

kênh. Chao ôi, làn nước lấp loáng ánh trăng lờ đờ trôi nhẹ dưới kênh kia mới

trong và mát làm sao! Tôi cúi xuống vốc những giọt vàng vỡ vụn vào lòng hai bàn

tay, uống lấy uống để, tưởng chừng như mình có thể uống cạn cả con kênh này thì

mới hả được cơn khát. Những làn nước mát vả vào mặt, vào gáy làm cho tôi dần

dần tỉnh hẳn.

Tôi lò dò trở vào ngôi

miếu, ngồi tựa lưng vào tường, thở dốc.

- Mau mau tìm cách trở lại nhà thôi.

- Thành phố quê hương mày giặc đã chiếm rồi,

mày còn về làm sao được chứ?

- Ước gì mình có được đôi

cánh như những con chim.

Những câu tự nhủ và tự hỏi mình cứ vẩn lên

trong đầu óc tôi Đột nhiên, tôi bỗng nhớ tới câu chuyện anh Ba thủy thủ đã kể

cho tôi nghe về bản năng huyền bí của loài chim cánh cụt những nhà sinh vật học

trên thế giới đã chứng minh điều đó... “Họ buộc những mảnh đồng nhỏ, ghi ngày

tháng và hòn đảo sinh trưởng của những con chim bắt được. Họ mang nó đi rất xa,

xuống tận vùng Nam Băng Dương và thả chúng ra. Thế mà một hai năm sau, người ta

lại bắt được những con chim đó ở đúng trên các hòn đảo cũ."

Giọng nói ấm áp, đầy hấp dẫn của người thủy

thủ vui tính và nhiều mơ mộng xưa kia khiến cho tôi lúc nào cũng hong hóng chờ

nghe, lại văng vẳng bên tai. Tôi ngồi nhìn ra ánh trăng soi lờ mờ, thấy dần dần

hiện lên quang cảnh nhộn nhịp của các bến vận hà dọc theo đôi bờ sông trắng của

con sông Tiền Giang. Trên cầu tàu lục tỉnh, anh ngồi tựa lưng vào một trụ buộc

đỏi (xích), tay cầm tẩu thuốc lá; những làn khói mỏng xanh xanh từ trong tẩu

thuốc lá chưa kịp bay lên đã tan mất ngay theo gió. Tôi ngồi bên anh, từ trên

sàn cầu qua những khe ván đóng hở, có thể nhìn thấy ngay dưới c