u xếp của tôi, liên lạc về tiền bạc và nợ nần, những dự tính và những thất vọng. Chẳng bao lâu tôi không thể nào mô phỏng với tất cả những tính toán và những hình thức chính thức. Tôi thuê một cố vấn pháp luật để giúp ông chưởng khế và để họ làm cho minh bạch tất cả mọi sự.

Trong quá trình này mẹ tôi không luôn luôn nhận những gì do ở bà. Tôi đã cố gắng làm mọi việc dễ dàng cũng như có thể cho bà trong thời kỳ này. Tôi đã làm nhẹ bớt tất cả những vấn đề thương mãi cho bà, tôi đọc cho bà nghe và đem đến cho bà những sự điều khiển. Một đôi khi tôi cảm thấy một giục giã xé phăng mình đi và từ bỏ mọi sự, nhưng một cảm giác hổ thẹn và hiếu kỳ nhất định cũng như nó sẽ trở thành như thế nào đã ngăn chận tôi tôi làm như vậy.

Mẹ tôi không nghĩ gì cả ngoại trừ nghĩ đến người chết, và đã chứng tỏ nỗi thống khổ của bà trong các hành vi nhỏ nhặt đàn bà có vẻ như lạ lùng và thường khi nhỏ mọn đối với tôi. Thoạt đầu tôi đã ngồi vào chỗ của cha tôi tại chiếc bàn, rồi bà cho là không thích hợp và chỗ đó phải để trống. Thỉnh thoảng tôi không thể nói với bà đầy đủ về cha tôi, ở những khi khác bà trở nên im lặng và nhìn đến tôi một cách buồn rầu ngay sau khi tôi đề cập đến tên người. Suốt tất cả thời gian đó tôi đã thiếu vắng âm nhạc của tôi. Có lúc tôi sè dành nhiều cho nó để có thời gian chơi đàn vĩ cầm hằng giờ, nhưng chỉ sau những tuần lễ đã qua đó tôi mới đánh bạo làm như vậy và ngay cả lúc bấy giờ bà đã thở dài và có vẻ như gai mắt. bà đã cho thấy ít chú ý đến những cố gắng không vui vẻ gì của tôi để được đến gần hơn với bà và chiếm được sự thân thiết của bà.

Việc này thường làm cho tôi khốn khổ và khiến cho tôi muốn từ bỏ những nỗ lực của tôi, sogn tôi vẫn tiếp tục kiên trì và trở nên quen với sự miên tục xuôi trôi của những ngày vô vị ấy. Đời sống riêng tư của tôi đã tan vỡ và chết chóc. Chỉ thỉnh thoảng tôi mới nghe thấy một âm vang mờ mịt của quá khứ khi tôi nghe giọng nói của Gertrude trong giấc mơ, hoặc khi có những giai điệu từ vở đại nhạc kịch của tôi bất thần trở lại với tôi đang trong giờ khắc lặng lẽ đó. khi ấy tôi đã hành trình đến R. để trả các căn phòng của tôi tại đó và để thu nhặt các đồ đạc của tôi, mọi sự có liên quan với nơi chốn đó có vẻ như rất đỗi xa vời. Tôi chỉ thăm viếng có Teiser, người vốn trung thành với tôi đến như thế. Tôi chẳng dám nào mở môi hỏi về Gertrude.

Dần dà tôi bắt đầu một cuộc chiến đấu bí mật chống lại điều kiện hạn chế và cách cư xử khước từ của bà, một thời gian dài đã làm cho tôi hết sức phiền muộn. Tôi thường yêu cầu bà nói với tôi bà sẽ thích những gì và không biết dù so đi nữa tôi có không ưa bà hay không. Bấy giờ bà sẽ vuốt tay tôi và với một nụ cười buồn bã nói:

– Đừng có lo con. Ta chỉ là một con mụ già.

Bây giờ tôi bắt đầu làm những cuộc kiểm trai một nơi nào khác và không khinh thường để làm những dò xét về kế toán viên và các người giúp việc.

Tôi đã khám phá ra nhiều điều. Điều chính yếu là như thế này, Mẹ tôi đã có một người họ hàng gần và bạn bè ở thị trấn, mụ ta là một người em họ không kết hôn. Mụ không đi lung tung nhiều lắm nhưng mụ rất thân thiết với mẹ tôi. Cái cô Schniebel này không mấy ưa cha tôi và mụ cũng thực sự không ưa gì tôi, cho nên mụ không đến nhà của chúng tôi gần đây. Mẹ tôi đã có lần hứa rằng cô Schniebel có thể đến và ở với bà nếu mụ sống lâu hơn cha tôi, và hy vọng này cho thấy đã bị tan vỡ bởi sự hiện diện của tôi. Khi tôi lần hồi biết được tất cả câu chuyện này, tôi đã thăm viếng mụ già đó và cố làm cho mình bằng lòng như có thể làm được với mụ. Vì việc dính dáng đến những hành động bất thường và những mưu chước vặt vãnh thì mới mẻ đối với tôi và tôi gần như là thích thú nó. Tôi thu xếp để thuyết phục người đàn bà đó đến nhà chúng tôi, và tôi nhận thấy rằng mẹ tôi đã thâm tạ tôi về việc làm này. Để chắc chắn, cả hai người này đã cố can gián tôi về việc bán ngôi nhà, như tôi đã ao ước, và họ đã thành công trong việc làm như vậy. Lúc bấy giờ người đàn bà đó đã cố soán soạt chỗ ở của tôi trong nhà và chiếm cái chỗ mà thân phụ tôi đã ưa thích từ lâu, mà từ đấy tôi đã chận mụ lại với sự hiện diện của tôi. Có phòng cho cả hai chúng tôi, nhưng mụ không muốn một người chủ trong nhà và từ chối đến với chúng tôi. Mặt khác, mụ thường xuyên thăm viếng chúng tôi, tự làm cho mụ không thể thay thế được như một người bạn trong nhiều sự việc nhỏ nhặt, cư xử tôi một cách xã giao, dù rằng tôi là một thế lực nguy hiểm và đã đòi cái địa vị của một cố vấn trong gia đình, điều mà tôi không thể nào tranh biện với mụ.

Người mẹ đáng thương của tôi không can dự gì hoặc về phần mụ hoặc về phần tôi. Bà bơ phờ và khốn khổ rất nhiều như là kết quả của sự đổi thay trong cuộc sống của bà. Chỉ dần dà tôi mới nhận ra là bà đã thiếu vắng cha tôi nhiều như thế nào. Trong một dịp, khi đi vô phòng mà tôi chẳng mong được gặp bà tại đấy, tôi nhận thấy bà đứng tại chỗ tủ áo. Bà giật mình khi tôi bước vô, và tôi vội vàng đi ra ngay. Tuy nhiên, tôi đã chú ý rằng bà đã vuốt ve quần áo của cha tôi, và khi tôi thấy bà sau đó, thì cặp mắt bà đã đỏ hoe.

Vào mùa hè một cuộc chiế