đó nhất định sẽ chết, đôi khi linh hồn vẫn duy trì một mối liên hệ hoặc mạnh hoặc yếu với thể xác của nó, còn bản thân nó tự duy trì trạng thái hoặc âm hoặc dương. Đương nhiên, ngoài linh hồn của thần tiên có thể tự do ra vào thể xác bất cứlúc nào, khoảng cách giữa hình (thể xác) và thần (linh hồn) này, đối với cả hai mà nói đều là chuyện bất đắc dĩ. Cách linh hồn thoát khỏi thểxác ôn hoà nhất có lẽ là trong giấc mơ, mặc dù con người khi mơ chưachắc tất cả đều mộng hồn xuất khiếu (hồn rời khỏi xác), “tứ mộng” đượcliệt kê trong sách Phật, đa phần đều là hư chứ không thực còn thuyết“lục mộng” của Trung Quốc cổ đại, mặc dù không nói rõ là thực hay hư,nhưng bất luận là chính mộng, hỷ mộng hay ác mộng, cụ mộng (giấc mơ sợhãi) thì thứ mà con người chú ý chính là điềm báo trong giấc mộng đó,còn việc xuất nhập hành tung của nhân vật chính thì không ai quan tâm.Ngoài cách này, những lần hồn thoát xác đa phần đều có chút kịch liệt,đau đớn, ví dụ nếu nguyên nhân thoát xác xuất phát từ sự cố hoặc mộtloại bệnh nào đó, đại loại như kiểu bị sợ hãi, ngất xỉu, hay những kẻham tiền ham chức dẫn đến mắc bệnh thần kinh. Tóm lại, hồn lìa khỏi xác, xác không có hồn, một thứ thì lang thang khắp nơi, một thứ thì vô trivô thức, khoảng cách giữa hình và thần, đối với chủ nhân mà nói đúng làmột việc bất hạnh. Nhưng thực ra cũng chưa chắc đã hẳn như thế, chuyệngì cũng có hai mặt của nó, linh hồn đang phiêu du khắp nơi, có thể nóilà không có nhà để về, nhưng cũng có thể nhận định rằng nó không bị giam hãm nữa. Mặc dù đột ngột mất đi sự bảo hộ của cả hai thế giới âm vàdương, nhưng cũng có thể lý giải là nó không còn chịu sự kìm kẹp, quảnthúc của hai thế giới đó nữa. Thế là hồn lúc này trở thành một kẻ langthang, một độc hành hiệp, một chú dê nhỏ bị lạc đường, thành con chimưng khoẻ mạnh sổ lồng, thành yêu tinh phụ thuộc vào các loài khác nhau,thành thần tiên du ngoạn khắp nơi, cảnh do tâm tạo, tâm trạng biến đổitheo hoàn cảnh, thế nào cũng được. Như vậy, trong những câu chuyện vềthế giới u minh sẽ xuất hiện những tình tiết ly kỳ do rất nhiều linh hồn đóng vai chính. Nói không cũng vô nghĩa, chi bằng kể một câu chuyện.

Những câu chuyện hồn lìa khỏi xác thì muôn hình vạn trạng, nhưng chung quylại, có thể thu về hai dạng chính, một là “Trang Sinh hoá điệp”, hai là“Sảnh Nương ly hồn”. Dạng đầu tiên là kể về những linh hồn sau khi thoát xác đã biến mình thành loài khác, dạng thứ hai là những linh hồn đi vềmột mình, nhưng cũng tương đồng với những dạng tạm thời thoát khỏi sựràng buộc của thể xác.

Nếu cảm thấy chán ghét với cái vỏ cũ củachính mình, tạm thời thay đổi khẩu vị cũng không phải là không hay, cóđiều du hồn vô căn, lang thang theo gió, nếu vô tình bay lạc vào bàntiệc hoặc nơi vẩn đục thì khẩu vị đó vô cùng khác biệt.

Trongtruyện Tiết Vĩ, quyển hai Tục huyền quái lục do Lý Phục Ngôn người đờiĐường viết về chi huyện huyện Thục Châu Thanh Thành tên là Bộ Tiết Vĩ,bệnh nặng bảy ngày, đột ngột qua đời, nhưng tim vẫn còn ấm, người nhàkhông nỡ nhập quan, ngồi xung quanh hầu hạ. Hơn hai mươi ngày sau, TiếtVĩ đột nhiên thở dài một tiếng, rồi đứng lên, nói: “Các ngươi mau đi xem mấy vị đồng liêu của ta có phải họ đang ăn cá không? Nếu đúng thì yêucầu họ dừng đũa ngay, mau mau tới đây nghe ta kể chuyện lạ.”

Người hầu đi xem, quả nhiên không sai, mấy vị đồng liêu lập tức đi theo họ.Tiết Vĩ nói: “Con cá mà các vị ăn, có phải là con cá do gác cổng TrươngBật mua về không?” Mọi người đáp phải. Trương Bật cũng đến, Tiết Vĩ liền hỏi anh ta: “Khi ngươi mua cá, người đánh cá Triệu Can có phải đã giấucon cá to nhất đi, chỉ mang ra những con cá nhỏ, sau đó ngươi tìm đượccon cá to đó ở trong đám lau sậy, mang nó về nha nội, rồi giao cho đầubếp Vương Sĩ Lương giết thịt đúng không?” Trương Bật nói không sai. Mọingười hỏi: “Sao ngài lại biết những chuyện này?” Tiết Vĩ đáp: “Con cá to mà các người giết đó chính là ta!” Rồi ông ta kể lại câu chuyện mìnhbệnh nặng, sốt cao, mộng thấy hồn xuất ra, chỉ muốn tìm một nơi mát mẻđể gửi gắm, liền đi ra ngoài thành, muốn “trải nghiệm cảm giác chim trời cá nước”. Ông ta vào rừng sâu, thấy đầm nước mênh mông, đột nhiên nảyra suy nghĩ, lại thêm sự mời gọi của đàn cá dưới đầm, liền hoá thânthành cá. Thế là lượn theo sóng nước, thảnh thơi không ai bằng, tamgiang ngũ hồ, bay nhảy khắp nơi. Nhưng vì Hà Bá phân chia phía đông đầmcho cá chép, nên mỗi khi chiều xuống, nhất định phải quay về. Vừa đóivừa khát, không xin được cái ăn, ông đi tìm thuyền, thấy Triệu Can đangcâu cá, ngửi thấy mùi thơm, biết là tai hoạ nhưng vẫn mắc câu. Mặc ôngta có kêu gào thế nào, Triệu Can cũng như không nghe thấy, lại dùng mộtsợi thừng quấn chặt, ném vào giữa đám lau sậy. Sau đó lại bị Trương Bậttìm thấy, xách về bếp. Vương Sĩ Lương đặt ông ta lên thớt, mấy ngườiđứng bên cạnh xem, chỉ trầm trồ khen con cá to quá. Ông ta vừa khóc vừagào, người khác đến nhìn cũng không thèm, cho đến khi Vương Sĩ Lương một dao bổ xuống, chặt đứt đầu cá, ông ta mới giật mình tỉnh mộng.

Hồn rời khỏi thân xác hoá thành cá, có thể du ngoạn ba sông năm bể, mặc dùcuối cùn