ể tý lau cá. Rồi ông cầm cái thớt đặt vào giữa nia. Thấy hai người đang chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật cá không kém phần lý thú, Cải cũng ngồi xuống cạnh chiếc nia, hỏi:
- Con có giúp được gì cho ông và chú Túc, thì ông với chú cứ bảo nhá.
Nói rồi, anh cũng cầm túm lưới cũ Túc vừa vất cạnh nia lau dao thớt. Nhìn Cải làm cũng khá nhẹn, ông Mải bảo:
- Món gỏi này cũng dễ làm thôi, chỉ xem một lần, lần sau có khi anh Cải cũng biết làm ngay đấy mà.
Cải tiếp lời:
- Biết làm, nhưng chắc làm được ngon thì phải lâu, ông nhỉ!
Ông Mải bảo:
- Cái gì làm lấy ngon, lấy tốt mà chả cần sự kiên nhẫn bền lâu. Chỉ có ăn xổi ở thì mới chóng được, lại chóng hỏng.
Ba người ngồi quanh cái nia, trước mặt là một mớ cá mè, con dao, cái thớt. Ông Mải ngồi một bên, Túc một bên, châu đầu vào nhau đánh vẩy cá. Những con cá mè vẫn còn giẫy đành đạch, đặt lên thớt đánh sạch vẩy, cắt đầu để gọn một góc nia. Cải thấy hai người làm cá kiểu gì, đánh vẩy xong lại không mổ ngay, liền hỏi: - Sao đánh vẩy xong lại không mổ, hả ông?
Túc nhanh nhảu:
- Để gọn đấy, xong mổ mà thể. Ông Mải bảo:
- Cái món cá gỏi, sở dĩ ngon là còn ở cái ruột cá nữa. Toàn bộ những cái trong bụng con cá, trừ mỗi cái mật, còn tất cả mang băm dừ, cho vào nấu lõng bõng như bỗng lên ăn. Cứ một ít lá lộc thơm đặt vào bát, gắp mấy lát cá để lên, rồi rưới một thìa bỗng còn nóng giẫy đành đạch vào, không cần bất cứ một thứ nước chấm nào nữa, thế mới đúng kiểu ăn gỏi cá. Thế nên, hẵng cứ đánh vẩy xong đã, lát nữa mới mổ một loạt lấy ruột cho vào nồi bỗng luôn thể.
Loáng cái, ông Mải và Túc đã đánh vẩy xong mớ cá. Túc lấy lưỡi dao cạo hết những cái vẩy cá bám trên thớt, vun gọn xuống một góc nia. Xong đâu đấy, hai người mới lại đặt từng con cá đã cắt đầu, đánh vẩy lên thớt mổ. Mỗi cái ruột bàn từ bụng cá ra, ông Mải và Túc lại săm soi tìm mật cấu vứt đi, rồi mới lấy dao bàn hết những thứ trong ruột cá ra, xong, bỏ tất cả lòng gan vào cái nồi con, dễ chỉ thổi vừa một ống gạo. Túc vừa cầm bộ lòng cá bỏ vào nồi, vừa hỏi ông Mải:
- Cái giống cá mè ăn chìm, con tưởng ăn gỏi phải tanh, chứ lại ngon hơn cá chép thì cũng lạ, ông nhí.
- Cá mè ăn nổi, chứ ai bảo cá mè ăn chìm. Nhưng ăn chìm nào bằng anh cá chuối. Thế nhưng cá chuối ăn gỏi lại ngon dễ chỉ sau cái anh cá vược, vừa thơm, lại vừa giòn thịt. Còn cá mè cũng giòn thịt, nhưng không thơm bằng cá vược. Mà đã ăn gỏi cá mè là phải loại mè nhỏ thế này mới giòn và thơm thịt. Nhiều người không biết cứ nghĩ cá to ăn mới ngon, là chỉ ngon với kho rán, chứ đã gỏi là phải cá mè
còn nhỏ con ăn mới giòn ngon, thơm tho, chứ to ăn nhão thịt. Ừ, cá chép cũng làm gỏi ngon chứ sao, nhưng vẫn thua anh cá mè, vì cá chép cũng nhão thịt. Đã làm gỏi cá, bao giờ các cụ ta cũng chọn loại cá giòn và thơm thịt, còn loại cá nhão thịt, kể cả cá trắm, cá rói, cá ngạo, cá mương cũng ăn gỏi được, nhưng thịt nhão, không giòn và ngon như cá mè. Thôi, anh để tôi lau nốt. - Đoạn, ông quay sang Cải. - Bây giờ anh Cải có việc rồi đây. Anh Túc với anh, hai anh em ra bờ ao đào riềng đi. Ra chỗ cửa chuồng gà đằng sau nhà, lấy cái mai đào cho nhanh, anh Túc ạ.
Ông Mải vừa lau tay xong, định đứng lên, thì nhìn thấy bà vợ cắp rổ lá thơm đi vào nhà dưới, liền bảo:
- Bà đánh rửa sạch hộ tôi cái mâm, cầm lên đây nhá.
Cải và Túc đang hí húi ngoài cầu ao, vừa cắt rễ, rửa riềng, vừa rì rầm chuyện gì đó. Nghe tiếng ông giục bà, Túc vội nhanh chân mau miệng:
- Bà có việc gì cứ làm đi, để mâm con đánh rửa cho.
Bà cụ bảo:
- Cũng chả có việc gì. Anh cứ cắt rễ, rửa riềng với bác Cải cho xong đi. Rồi mang thái ra từng miếng mới bỏ vào cối giã cơ đấy.
Nhưng đã nghe tiếng ông vọng ra:
- Thế thì bà đi xem hộ tôi cái âu mẻ, rồi mang lên đây với.
Quả là làm được một bữa sỏi cá ra gỏi cá cũng không đơn giản, lại càng không thể vội vàng. Cái nào phải vào cái ấy. Đã nấu bỗng gỏi là phải có mẻ lọc lấy nước, cho vào nấu mới vừa chua, lại vừa thơm, chứ nấu bất cứ loại chua gì, kể cả cà chua, chay, khế, cũng không thể ngon bằng nấu mẻ. Mà cái món gỏi cá ngon hay không còn ở nồi bỗng có biết nấu hay không. Nhiều người lại cứ tưởng cho rõ nhiều cà chua, chay, khế vào là ngon, kỳ tình chỉ làm cho nồi bỗng gỏi vữa như cháo, chứ làm sao thơm ngon, lại lõng bõng dính kết được như cho mẻ nuôi. Bà Mải bê âu mẻ lên đến cửa, bảo chồng:
- Mẻ chua mà thơm lắm, ông ạ.
Ông Mải ngẩng lên:
- Bà mới bê lên đến cửa tôi đã thấy thơm.
Túc tất tưởi xách cái mâm vào, vừa cười vừa nói:
- Con cứ tưởng bác Cải không biết làm riềng, nhưng cũng cắt rễ, thái riềng nhanh gớm, ông ạ!
- Chuyện, lãnh đạo phải thế mới gần được dân. Chứ quan cách quá thì làm sao gần dân, hiểu dân được.
Túc đặt chiếc mâm vừa đánh rửa sáng loáng xuống nia, hỏi:
- Lau khô cá xong thái ngay, hay để khi nào gần ăn mới thái, rồi trộn riềng luôn, hả ông?
- Cứ lau xong con nào bọc giấy bản gói vào để đấy, cho nó hút hết nước, khô con cá đã. Gần đến lúc ăn mới thái, rồi trộn riềng luôn, cho vừa tươi vừa thơm. Nhưng anh cứ để tôi lau, đi xem dọn cối cho bác Cải giã riềng hộ, còn anh đi lo cái món lá thơm đi. Có khi phải chạy và
