nào, ông lại nói: “Mời bà”. Bà cụ đưa tay ra đỡ chén rượu. Rồi đến: “Mời bác Cải”. Cải chậm rãi đưa cả hai tay ra đón chiếc chén. Ông cụ lại với tay chéo qua mâm: “Mời bố Túc”. Túc vội nói: “Ông cho con xin”. Cuối cùng đến chén của ông, như đê nói thay lời tự mời, ông bảo: “Đây của tôi”. Mọi người biết ý cũng nâng chén rượu đưa về phía ông, đợi ông đặt chén rượu lên môi uống một ngụm, rồi mình mới uống. Chờ cho mọi người đặt chiếc chén xuống mâm, ông Mải mới cầm đôi đũa chỉ chỉ vào đĩa gỏi, nói:
- Nào, mời bà, bác Cải, bố Túc, xem đi chứ! Xem món gỏi hôm nay thế nào.
Ông huơ huơ đôi đũa, ra ý mời mọi người. Rồi nhón tay nhặt mấy cái lá lộc đặt vào bát, sau đó mới nhè nhẹ gắp một miếng gỏi để vào, cầm thìa xúc bỗng rưới lên. Mùi lộc thơm, mùi riềng bóp cá, mùi bỗng bốc hơi quyện vào nhau chỉ nhìn, chỉ ngửi đã muốn ăn. Cải nhấp ngụm rượu, đặt chén xuống mâm, nhưng cứ ngồi nhìn ông Mải, rồi bà cụ và Túc ăn đến miếng thứ hai, mới nhón tay nhặt lá lộc thơm để vào bát, gắp gỏi đặt lên, cuối cùng là lấy thìa múc bỗng rưới lên trên gỏi, rồi bê bát và ăn. Không phải Cải giữ ý giữ tứ gì, mà thực tình cũng muốn biết cách thức ăn gỏi thế nào để bắt chước, vì lâu lắm rồi, Cải mới lại được ăn một bữa gỏi do chính những người sành gỏi cá tự làm. Cả nhà này, ông, bà, Điền và cô em gái đều ăn được gỏi cá. Ông bà đang ăn ngon lành kia. Điền đi vắng không nói. Còn cô Viên thì từ nãy đã thấy ông san đĩa gỏi ra một cái đĩa con đưa cho bà mang xuống nhà dưới, hẳn là để phần cô con gái đi làm đồng chưa về. Mọi người ngồi ăn vẻ ngon lành lắm. Túc không biết có uống được rượu, mà đã thấy hai lần đưa chén về chỗ ông cụ. Còn Cải, có mỗi chén vẫn còn đến già nửa. Ông Mải cầm chén rượu lên, ngó sang chiếc chén của Cải, giục:
- Anh Cải uống đi chứ, sao còn nhiều thế kia. Cái món gỏi là phải đưa cay vào mới đậm đà, thơm ngon được.
Bà Mải cũng nhìn Cải, bảo:
- Ông nói đúng đấy! Bác cứ uống vào, rồi gắp gỏi ăn đại đi mới thấy ngon. Chứ chỉ ăn gỏi, không uống rượu, như đàn bà thế, ăn chả được mấy đâu.
Túc cầm chén rượu dơ lên:
- Nào, bác với em cùng cạn nhá!
Cải nâng chén rượu lên, nhìn Túc dốc một cái hết chén rượu, vội nói:
- Tôi hết một nửa cũng được nhá?
Ông Mải bày cách cho Cải:
- Anh uống với Túc nửa chén, còn một nửa uống với tôi.
Nói xong, ông cụ cầm cái chén uống luôn chỗ rượu dở, rồi đặt chén xuống, cầm chai rượu để cạnh chỗ ông ngồi, mở nút lá chuối, rót vào chiếc chén của ông. Đoạn, đưa cả chai cho Túc, ra ý bảo: “Rót uống đi!”. Túc vội đón cái chai: “Con xin ông”, rồi nghiêng chai rót rượu vào chén của mình. Ông cụ nhón mấy cái lá lộc thơm đặt vào bát, gắp cá, rưới nước bỗng lên, bưng bát và. Ăn xong miếng gỏi, ông Mải mới cầm chén rượu nói với Cải:
- Nào, trai vô tửu như cờ vô phong, uống đi! Tôi với anh cạn chén! Mừng anh về huyện mới ngần ấy ngày, xem ra đã có nhiều lời hay tiếng tốt. Nhưng muốn hay, muốn tốt đến mấy, hễ động thiên tai một tý là dân đói nhao lên như năm nay, thì tốt mấy cũng chẳng để làm gì.
Cải cũng cầm chén rượu dơ ra:
- Con xin ghi lòng tạc dạ lời ông. Nhưng cũng xin ông hết lòng giúp đỡ, bảo ban làm thế nào để dân thoát được cảnh túng đói, thì ông con mình mới có nhiều dịp vui như hôm nay. Phải không ông bà và chú Túc!
Hai ông con chạm chén. Cải biết ý tay cầm chén rượu hơi thấp xuống, so với chén của ông Mải, chỉ chạm hơi nhè nhẹ, chứ không chạm cạch một tiếng như với Túc ban nãy. Ông Mải uống ực một cái hết chén rượu, rồi đặt cái chén xuống mâm, tay cầm chai rượu:
- Chén của bố Túc đâu?
Mồm hỏi, nhưng tay ông lại quơ ngay chén rượu của Cải bên cạnh. Bà vợ thấy thế vội lên tiếng:
- Ông làm sao thế, hay đã say rồi?
- Say… đâu mà… say…!
Túc vội cầm cái chén của mình, vẫn còn tới nửa chén rượu, đặt trước mặt ông cụ:
- Đây ông ơi, chén của con đây! Vâng, ông cho con xin.
Ông Mải nghiêng cái chai nửa lít, quen gọi là chai na, vì loại chai này xí nghiệp dược phẩm quốc doanh thường đóng rượu thuốc canh -ki -na, nên dân gọi nhiều thành quen, rót xuống cái chén Túc vừa đặt trước mặt. Cả bốn cặp mắt đều nhìn vào cái miệng chai trên tay ông đang tỳ gần miệng chén, nhưng không biết có phải vì hơi men làm vướng mắt, mà cả ba người đàn ông không ai nhìn thấy ông Mải đã rót tràn cả rượu ra ngoài chén. Chỉ có bà cụ vội kêu lên:
- Kìa ông! Đầy tràn ra ngoài hết rồi!
Nhưng ông dường như chưa biết. Có lẽ ông say thật rồi. Cải phải vội đưa tay ra nâng cổ chai lên, cho rượu không chảy ra được nữa, rồi thuận tay đón lấy cái chai. Ông cụ đưa tay cầm chén rượu, nhìn kỹ mấy ngón tay ông đã hơi run run. Khi ông cầm chén dơ lên, cái chén nẩy bẩy, sóng sánh rượu ra ngoài. Túc biết ý đỡ lấy chén rượu:
- Con xin ông!
Ông Mải đưa chén rượu cho Túc, rồi quờ quờ cái chén của ông. Bà biết ý, đưa ngay cái chén của Cải chỉ còn lưng chén rượu đến sát tay ông:
- Đây chén đây. Ông cụng với bố Túc đi rồi ăn gỏi, không bỗng nguội hết cả rồi!
Nhưng ông đã đưa tay ra ý gạt tay bà đang cầm chén, giọng rất tỉnh:
- Bà cứ để đấy. Tôi đã say… say đâu mà!
Rồi với chén rượu của mình ở bên cạnh, cầm chai rượu rót đến khi
