ịch, ranh mãnh, láu cá, giả dối… Trong truyện này, nhân vật ông hiệu trưởng cứ để nguyên biệt danh là Ta-nu-ki, có nghĩa là Con Chồn hay Con Lửng.

(***) Nguyên tiếng Hán là “từ lệnh”: Công văn quyết định tuyển dụng.

Để tất cả các giáo viên tập trung đông đủ ở phòng giáo viên thì phải chờ kèn hiệu báo hết tiết thứ nhất, vẫn còn thừa khối thời gian. Ông hiệu trưởng móc đồng hồ ra xem và bảo tôi:

- Tôi định để rồi thong thả sẽ nói chuyện với anh nhiều hơn. Bây giờ mong anh hãy cứ nắm trước những vấn đề chính, chủ yếu này đã.

Ông ta bắt đầu lên lớp tràng giang đại hải về những tinh thần của công tác giáo dục. Tất nhiên, tôi ngồi nghe cầm chừng cho phải đạo. Nhưng đến giữa chừng thì tôi chột dạ, không khéo mình rơi vào một nơi nguy hiểm, đáng sợ mất rồi. Có lẽ tôi chẳng làm được như ông nói đâu. Một thằng khờ khạo như tôi mà nào là phải làm gương cho học sinh, phải trở thành điển hình gương mẫu cho giáo viên trong trường, ngoài học vấn, còn phải truyền đạt cho học sinh những đạo đức tốt đẹp... Toàn là những yêu cầu tùy tiện, bạt mạng. Chẳng lẽ một người làm được tất cả những điều phi thường như vậy mà lại phải về cái vùng nhà quê hẻo lánh này với bốn mươi yên tiền lương một tháng hay sao? Con người ta, ai mà chẳng giống ai. Khi đã tức lên thì ai mà chẳng có thể cãi nhau. Cứ như kiểu này thì có lẽ tôi sẽ không dám há miệng nói năng gì. Đến cả dạo chơi cũng không được đi cũng nên. Nếu có yêu cầu cao như vậy, sao trước khi tuyển dụng không nói cho tôi biết phải thế này thế kia?!

Tôi là người chúa ghét nói dối, nên tôi nghĩ là tôi đã bị lừa đến đây. Có lẽ bây giờ không còn cách nào khác là phải từ chối và trở về Tokyo thôi. Ở nhà trọ tôi đã cho đi mất năm yên. Bây giờ trong túi tôi chỉ còn có chín yên. Chín yên thì không đủ để về tới Tokyo. Tôi thấy hối hận, giá mình đừng cho đi năm yên có phải tốt không. Nhưng thôi, chín yên cũng được. Thà thiếu tiền đi đường còn hơn phải nói dối. Nghĩ như thế, tôi bèn trả lời:

- Tôi không làm được như ông nói đâu. Đây, tôi xin trả ông tờ công lệnh. Ông Hiệu trưởng trố đôi mắt ốc nhồi, ngạc nhiên nhìn vào mặt tôi. Cuối cùng ông cười và bảo:

- Những điều tôi nói đó là mong muốn thôi. Tôi cũng biết là anh không thể thực hiện được như sự mong muốn. Anh đừng có lo.

Đã biết vậy, sao ngay từ đầu ông ta còn dọa tôi để làm gì?!

Trong khi tôi và ông Hiệu trưởng nói chuyện như vậy thì kèn báo hiệu đã được thổi lên. Các phòng học bắt đầu lao xao ngậu xị.

- Có lẽ các giáo viên đã đông đủ cả rồi đấy.

Ông Hiệu trưởng nói và tôi theo ông đi vào phòng giáo viên. Tất cả mọi người ngồi trên những chiếc ghế kê vòng quanh căn phòng lớn nhưng dài và hẹp. Tôi vừa bước vào thì tất cả mọi người cứ như là đã hẹn trước, đồng loạt quay lại nhìn vào mặt tôi. Nào tôi có phải là vật trưng bày triển lãm đâu cơ chứ.

Theo lời dặn trước, tôi bước tới trước mặt từng người, chào và chìa tờ công lệnh cho họ xem. Đại loại là ai cũng đứng dậy, hơi khom khom lưng chào lại tôi. Có người chu đáo hơn thì nhận tờ công lệnh từ tay tôi, liếc qua một chút rồi trịnh trọng trả lại cho tôi. Thật giống hệt kịch múa trong nhà chùa. Khi tôi đi vòng đến trước mặt ông thầy dạy thể dục, là người thứ mười lăm, thì tôi bắt đầu cảm thấy sốt ruột. Những người khác thì chỉ làm động tác mỗi người có một lần. Còn tôi thì đã phải lặp đi lặp lại cùng một động tác tới mười lăm lần. Giá mà mọi người thấu hiểu tình cảnh này cho tôi thì đâu đến nỗi!

Trong số những người mà tôi đã chào, có một tay hình như hiệu phó gì đó. Nghe nói đó là một cử nhân văn học. Cử nhân nghĩa là đã qua đại học kia đấy. Tay này có giọng nói như giọng đàn bà, nghe rất kì. Đáng ngạc nhiên hơn là trời nóng thế này mà hắn lại mặc áo sơ mi bằng vải flanen. Dù vải mỏng đến đâu thì tất nhiên cũng rất nóng. Thì ra cử nhân thì phải chịu đựng nỗi cực về ăn mặc như vậy đấy! Đã thế, nền vải lại màu đỏ, càng tỏ ra xem thường mọi người. Sau này tôi nghe mọi người nói rằng tay này quanh năm tứ thời, bao giờ cũng mặc áo có màu đỏ. Đây là một loại bệnh kì quặc. Hắn giải thích là màu đỏ có lợi cho cơ thể, cho nên hắn cố ý đặt may những áo có màu đỏ để đảm bảo sức khỏe. Quả là một sự lo xa chu đáo quá. Nếu vậy thì sao không mặc luôn cả quần đỏ nữa nhỉ?!

Còn một ông thầy dạy Anh văn, nghe nói tên là Kô-ga gì đó, thì có bộ mặt vàng ệch. Thường thường những người mặt mũi xanh xao, vàng vọt thì thân thể phải gày còm. Nhưng ông này mặt vàng ủng mà người lại béo. Ngày xưa, khi còn học ở tiểu học, tôi có một đứa bạn học cùng lớp tên là Ta-mi con nhà A-sa-i. Bố thằng Ta-mi cũng có bộ mặt xanh bủng như ông này. Ông A-sa-i là nông dân nên tôi nghĩ hễ là nông dân thì ai cũng có nước da như thế. Tôi hỏi bà Ki-yô, bà bảo là không phải thế. Bởi vì ông ấy ăn nhiều bí đỏ nên mới có nước da như vậy. Từ đó, cứ thấy ai có bộ mặt xanh ủng là tôi nghĩ ngay đúng người này ăn nhiều bí đỏ. Ông thầy dạy Anh văn này, chắc cũng chỉ toàn ăn bí đỏ đây. Mặc dù vậy, cho đến bây giờ tôi vẫn chẳng biết cái quả bí đỏ nó như thế nào. Tôi đã từng hỏi bà Ki-yô, nhưng bà chỉ cười mà không trả lời gì cả. Có lẽ bà cũ