ng nghĩ, vừa xa cách đã là một đời. Luôn

muốn tìm cớ gặp lại, nhưng vẫn bị năm tháng phũ phàng, từ nay về sau,

không còn gặp nhau được nữa.

“Trường đình ngoại, cổ đạo biên,

phương thảo bích liên thiên[1'>…” Biệt ly trong tưởng tượng nên là như

vậy, đường cũ lưu luyến, trường đình tiễn biệt, người ra đi kéo vạt áo

lau nước mắt, cảm thương vô hạn. “Phong tiêu tiêu hề Dịch Thủy hàn,

tráng sĩ nhất khứ hề bất phục hoàn[2'>.” Hoặc là sông Dịch tiễn biệt, thê lương bất tận. Còn tôi luôn nghĩ đến tình cảnh ba trăm năm trước khi

Tsangyang Gyatso rời đất tuyết cao nguyên, mây núi mênh mông, gió trăng

lồng lộng, thì nên là một vẻ hoang vắng thế nào? Vạn vật đều đang tiễn

biệt Ngài, rơi lệ vì Ngài, cảnh tượng này so với tiễn biệt ở trường đình và sông Dịch càng làm cảm động lòng người, càng bi ai thê lương.

[1'> Ngoài trường đình, bên đường cũ, cỏ thơm xanh tận chân trời. Đây là ca

khúc “Tống biệt”, nhạc John Pond Ordway (Mỹ), lời Lý Thúc Đồng (Trung

Quốc).

[2'> Gió hiu hắt chừ, sông Dịch lạnh ghê. Tráng sĩ ra đi

chừ, không bao giờ về. Đây là hai câu thơ Kinh Kha ứng tác với các bạn

đi tiễn ở sông Dịch, trước khi sang Tần hành thích vua Tần.

Lần

này Ngài đi, giống như Kinh Kha hành thích vua Tần, vĩnh viễn không trở

lại. Không ai có thể đoán trước được số mệnh tương lai của Ngài, ngay cả bản thân Ngài, đó cũng là một điều khó đoán, có thể là khởi đầu mới

trong cuộc đời Ngài, có lẽ chỉ là kết thúc. Tình ca của Ngài quanh quẩn

trên cao nguyên, như áng mây đầy trời, vương làn khói không dứt. Kinh

phướn phấp phới trong gió, như đang vẫy tay, cũng là đang kêu gọi. Còn

có những kinh luân chuyển động mãi không ngừng, kể lể những lời người

đời nghe không hiểu. Có chúc phúc, có bịn rịn, có cảm thán…

Sau

khi Ngài rời khỏi cung Potala, con chó vàng già từng giữ bí mật cho Phật sống cô độc chết đi. Không ai biết nó từng có lời hẹn với Đạt Lai thứ

6; những ngày ấy, chó vàng trung thành canh giữ ở cửa bên cung Potala,

đợi người chủ của nó trở về trước bình minh. Nếu không phải trận tuyết

lớn kia đã tiết lộ bí mật Tsangyang Gyatso một mình ra ngoài cung, con

chó vàng già đến chết cũng sẽ bảo vệ người chủ trẻ tuổi. Chuyện trên đời thật sự là nhân quả liên kết với nhau, Phật sống rời khỏi cung điện đẹp đẽ sang trọng thuộc về Ngài, con chó vàng già giữ cửa dùng cái chết để

chứng minh lòng kiên trinh. Chỉ là tất cả quá trình này, đều lặng lẽ âm

thầm, không ai hay biết.

Năm xưa Đạt Lai thứ 5 Lobsang Gyatso dẫn mấy ngàn sư sãi, rầm rầm rộ rộ từ Lhasa xuất phát, đến thành Bắc Kinh,

được vua Đại Thanh tiếp đãi với lễ tiết tối cao. Giờ đây cũng cùng là

Đạt Lai Lạt Ma, nhưng Tsangyang Gyatso lại đeo hình cụ, bị áp giải về

kinh. Một vị Phật sống, một tên tù phạm, giống như một vở hý kịch bi ai, một màn luân hồi buồn cười. Đạt Lai thứ 6 chẳng phải là linh đồng

chuyển thế của Đạt Lai thứ 5 sao? Nếu linh hồn thật sự có thể không

chết, với cống hiến của Lobsang Gyatso đối với chính giáo Tây Tạng, kiếp này sao phải chịu dày vò như thế? Chúng ta không nên hoài nghi như

Lha-bzang Khan, chúng ta nên giống tất cả tín đồ Tây Tạng, tin tưởng

Tsangyang Gyatso là Phật sống thật, vì Ngài có một trái tim còn từ bi đa tình hơn Phật. Ngài là lạc lối bồ đề, Phật sẽ không vì Ngài lạc lối mà

lưu đày Ngài.

Ở Tây Tạng có một truyền thuyết mỹ lệ thế này, sau

khi Tsangyang Gyatso đi khỏi, tất cả các cô gái từng say đắm Ngài trong

thành Lhasa đều sơn phòng ốc nhà mình thành màu vàng, làm kỷ niệm vĩnh

viễn. Các cô mong mỏi, biết đâu Tsangyang Gyatso sẽ bước ra từ mảng sắc

vàng tươi ấm áp này, mỉm cười với họ, uống rượu ca hát cùng họ, ôm hôn

họ. Truyền thuyết thật là đẹp đẽ thắm thiết, nếu tôi sống ở thành Lhasa, cũng sẽ sơn nhà mình thành màu vàng, không vì kết tình duyên với

Tsangyang Gyatso, chỉ vì một câu chuyện sinh động đến nỗi có thể khiến

người rơi lệ.

Ba trăm năm đã qua, rất nhiều ngôi nhà nhỏ màu vàng tươi trong truyền thuyết sớm đã không còn tồn tại nữa, thậm chí không

hề để lại một dấu vết nào. Nhưng tôi tin truyền thuyết là thật, các cô

gái nhất định sẽ dùng phương thức si tình để hoài niệm Dangsang Wangpo,

tình lang đẹp nhất trong thành Lhasa. Ngày nay chỉ còn lại quán rượu nhỏ tên Makye Ame trên phố Barkhor, ngôi nhà nhỏ không chút bắt mắt, nhưng

mỗi ngày khi đèn hoa vừa thắp lên là khách khứa ra vào tấp nập. Họ đến

từ các thành phố khác nhau, mang theo bụi đất của các địa phương khác

nhau, tín ngưỡng khác nhau, chỉ vì một tâm tình giống nhau. Là thơ tình

của Tsangyang Gyatso đã cảm động họ, là tình yêu của Ngài đã lay động

họ, do đó bằng lòng vì một truyền thuyết, đến đây nhớ lại một quãng thời gian đã trôi qua.

Thật ra thực sự có thể tìm được những gì? Nói

cách khác, quán rượu nhỏ này quả đúng có lưu lại vết tích của họ chăng?

Chúng ta không hề muốn dối mình dối người, nhưng thà rằng tin tưởng tất

cả đều từng tồn tại, nhiều người cần dựa vào những giấc mơ tươi đẹp này

để điểm tô đời sống cay đắng vô vị. Do đó mới có rất nhiều người bất

chấp tất cả đeo tay nải lên hối hả đi xa, chỉ vì những câu