khi Tsangyang Gyatso biến mất ở hồ Thanh Hải, do đó khiến người đời

khó phân thật giả. Vì là bí truyện, đương nhiên không thể xem như chính

sử để tin chắc không nghi ngờ, người đọc qua có thể không cần quá tưởng

là thật, nhưng lại không thể xem thường ý nghĩa tồn tại của nó.

[3'> Alxa (Minh A Lạp Thiện): một trong mười hai đơn vị hành chính cấp địa

khu và một trong ba minh còn tồn tại ở Nội Mông Cổ, có biên giới với

Mông Cổ ở phía Bắc, Bayan Nur ở phía đông bắc, Ô Hải và Ordos ở phía

đông, Ninh Hạ ở phía đông nam, Cam Túc ở phía tây và nam. Thủ phủ là

Bayan Haote (Ba Ngạn Hạo Đặc), tên cũ doanh Định Viễn.

"Bí

truyện" của Ngawang Lhundrup Daji không những chẳng giải đáp được câu đố về sống chết của Tsangyang Gyatso, ngược lại khiến câu chuyện vốn dĩ hư ảo càng nhuốm màu truyền thuyết. Từng câu chữ của ông đã mang tới cho

người đời trí tưởng tượng vô tận, khiến những người tìm tòi bí mật kia

tin rằng Tsangyang Gyatso thực sự vẫn còn sống, đồng thời giống như

trong sách của ông viết, Tsangyang Gyatso đã bắt đầu một chặng đường

nhân sinh mới. Sau khi rời khỏi Thanh Hải, hành tung của Tsangyang

Gyatso trải khắp cả cao nguyên Thanh Tạng, và chu du hoằng pháp ở các

nơi Nepal, Ấn Độ, Tây Khang[4'>, Mông Cổ, từ đó thực hiện sứ mệnh Phật

sống phổ độ chúng sinh của Ngài.

[4'> Tây Khang: là một tỉnh không còn tồn tại của Trung Hoa Dân Quốc. Tỉnh bao gồm hầu hết khu vực Kham

của Tây Tạng theo cách hiểu truyền thống.

Có lẽ chúng ta thật sự

không cần so đo Tsangyang Gyatso rốt cuộc đã đi đâu, mọi truy hỏi rối

rắm, đối với Ngài đều chỉ là vướng bận chua ngấy. Ngài sống vì tình yêu, sống vì tự do, nếu Tsangyang Gyatso trước hai mươi lăm tuổi đã phụ lòng Phật tổ, phụ lòng giai nhân, thế thì hãy để Ngài dùng năm tháng trong

tương lai để bù đắp lỗi lầm của quá khứ. Nhưng Tsangyang Gyatso sau này

không còn là chàng trai tiêu sái phong lưu thuở trước, Ngài đã phụ bạc

quá nhiều sứ mệnh, chịu đủ khổ nạn lưu lạc khốn cùng. Chúng ta chỉ còn

nhìn thấy một hành giả đơn độc dạo chơi chốn hồng trần, một nhà sư lạc

phách nơi cõi trọc.

Trong những năm tháng phiêu bạt đó, Tsangyang Gyatso không có tình yêu nữa, không làm thơ nữa, cuộc đời tiêu sái đã

cùng chết đi với tuổi hai mươi lăm của Ngài. Mọi thứ của quá khứ kết

thúc bên hồ Thanh Hải, chìm trong gió bụi cuồn cuộn của lịch sử, cũng

chìm trong nước hồ sóng biếc không lời. Không cần mưu đồ đạt được điều

gì nữa, chuyện đã qua hãy để nó trôi qua, chuyện nên đến hãy để nó đến.

Đã tin nhân quả, thì nên tin tưởng, thế gian này tuy chẳng có nhục thân

bất tử, nhưng vẫn có linh hồn bất diệt. Bất kể người du ngoạn chốn hồng

trần đó có phải là Tsangyang Gyatso hay không, chỉ cần Ngài từng tồn

tại, chính là vẻ đẹp chân thực của nhân gian. Năm xưa cho rằng sơn

cùng thủy tận, đi đến tình cảnh không có lối thoát, nhưng hiện nay lại

cảm thấy đường đi xa thẳm, phương xa rất xa. Đến sau cùng, du ngoạn chốn phù thế hồng trần, Tsangyang Gyatso đã học được sân vắng dạo bước.

Phải đọc một bài thơ xao xuyến lòng người như thế nào, mới không kinh động

tâm tình đã bình tĩnh? Nên kể lại câu chuyện của một khách qua đường như thế nào, mới không xáo trộn ngày tháng đã đi vào yên ổn? Tình cảm và

vận mệnh của con người tựa như mây trôi bồng bềnh không thể nắm bắt, lúc tụ lúc tan, lúc ly lúc hợp. Chúng ta rốt cuộc hiểu biết bao nhiêu về

nhân quả? Nhân của kiếp trước, quả của kiếp này, nhân của hôm qua, quả

của hôm nay. Lẽ nào nhân quả luân hồi, thật sự sẽ đến một cách chính xác chẳng sai, không xuất hiện mảy may sai sót và lệch lạc?

Nhiều

người từng đọc "Bí truyện" của Ngawang Lhundrup Daji, sẽ không tự chủ

được khiến mình chìm đắm trong nó, vờ như những câu chuyện này Tsangyang Gyatso từng trải qua, dần dà lâu ngày, đã biến thành thật. Đây không

xem là dối mình dối người, con người phải học cách tự mình điều tiết,

mới có thể đạt được càng nhiều vui vẻ và thỏa mãn. Nếu một mực chấp nhất với chân tướng, sẽ mất đi nhiều quá trình tưởng tượng tốt đẹp, mất đi ý nghĩa theo đuổi vốn có.

"Trong khoảnh khắc, tưởng chừng trời

rung đất chuyển, bão tố dữ dội nổi lên, nhất thời tối sầm không phân

biệt được phương vị. Bỗng nhiên, thấy trong gió bão có ánh lửa chập

chờn, ngắm kỹ, lại hóa ra một phụ nữ ăn mặc kiểu người chăn nuôi đi ở

phía trước, tôi đi theo sau bà ta, mãi đến lúc bình minh, người phụ nữ

đó lặng lẽ ẩn đi, gió bão cũng ngưng, mặt đất mênh mang, chỉ sót lại cát vàng và khói bụi vô tận." Đoạn văn này là ghi chép trong "Bí truyện"

của Ngawang Lhundrup Daji.

Tsangyang Gyatso rời hồ Thanh Hải, một mình đi về phía trước trong gió bụi mênh mang, sau đó đã có lần gặp gỡ

này, còn người phụ nữ này là Thiên Mẫu, chỉ hiện thân giúp Ngài thoát

hiểm. Cuộc gặp gỡ thần kỳ ấy càng thêm ít nhiều sắc thái thần thoại cho

Tsangyang Gyatso vốn đã ly kỳ. Đừng xét nét thật giả của chuyện này, tóm lại Tsangyang Gyatso đã thoát khỏi nguy hiểm, không còn là tù phạm bị

mấy ngàn người áp giải về kinh thành. Xem ra Tsangyang Gyatso kiếp này

thật sự không có duyên với tòa hoàng thành ấy