ời, một tấm lòng

cam nguyện bình đạm, một tấm lòng dễ dàng thỏa mãn, sẽ càng có được

nhiều hơn so với lòng dạ tham muốn hư vinh.

So với các vị Phật

sống khác, Tsangyang Gyatso được xem như là hạnh phúc, cuộc sống tự tại

mười lăm năm trời đã cho Ngài tự do vô tận. Ngài từng có hạnh phúc bình

dị nhất trên đời, từng có tình yêu tốt đẹp nhất đời người, những thứ

này, các vị Đạt Lai khác đều chưa từng có. Tsangyang Gyatso không phải

là một người tham luyến danh lợi, thế thì ngài nên thỏa mãn, thỏa mãn

với những thứ nhiều năm qua Ngài có được mà lãng quên những thứ Ngài mất đi. Chung quy thì Ngài khác với họ, từ khi thần bí mất tích bên hồ

Thanh Hải, Ngài đã định sẵn là một vị Đạt Lai thần kỳ nhất trong Phật

giáo Tạng truyền.

Dù chết hay ẩn tích, cuộc đời của ngài đều đặt

dấu chấm hết vào lúc hai mươi lăm tuổi. Nếu nhục thân của Ngài thật sự

chết đi năm hai mươi lăm tuổi, thế thì Ngài sẽ vĩnh viễn sống ở tuổi hai lăm. Nếu Ngài không chết ở hồ Thanh Hải, thế thì người giấu họ chôn tên kia trong truyền thuyết cũng chưa chắc đã là Ngài. Dù Ngài còn sống,

sinh mệnh được tiếp tục, cũng không còn là Tsangyang Gyatso trước hai

mươi lăm tuổi nữa. Ngài sẽ là một người khác, một người chúng ta xa lạ,

dù truyền kỳ của Ngài đang tiếp tục, Phật giáo của Ngài đang truyền

dương, nhưng người chúng ta ghi nhớ, mãi mãi là Tsangyang Gyatso trước

hai mươi lăm tuổi; thiếu niên tự do chăn thả tại làng núi nhỏ Monyu ấy;

vị Phật sống được trăm ngàn tín đồ triều bái trong cung Potala ấy; chàng lãng tử vui vẻ hát tình ca trên đường phố Lhasa ấy.

Suốt ba trăm năm nay, hàng ngàn người truy tìm trước đi sau nối, mục đích cũng chỉ

là tìm Tsangyang Gyatso lúc trước, Tsangyang Gyatso viết thơ tình,

Tsangyang Gyatso thân thể bị giam cầm, linh hồn luôn buông thả. Nhưng họ không từ bỏ thăm dò câu đố của hồ Thanh Hải, Tsangyang Gyatso đã là một câu đố, thê lương đi lại trên nhân thế, đến không nơi đến, đi chẳng nơi đi. Thế là, họ đã tin tưởng truyền thuyết, tin tưởng quyển "Bí truyện"

mà Ngawang Lhundrup Daji viết ra.

Biết bao người dưới ánh đèn bơ

vàng vọt lật giở thơ tình của Tsangyang Gyatso, lại lật xem "Bí truyện

Đạt Lai Lạt Ma thứ 6" của Ngawang Lhundrup Daji. Họ và tôi cùng tin như

nhau, trong lịch sử thật sự đã có một Tsangyang Gyatso, Ngài thật sự đã

sinh ra trên đất Tạng, Ngài thật sự đã đến hồ Thanh Hải, nhất định sẽ

lưu lại chút gì đó. Dù trốn vào giữa cỏ cây núi đá, ẩn chìm trong gió

sương mưa tuyết, nhất định vẫn có thể tìm kiếm chúng. Trong cõi u minh

sẽ có sắp xếp, chỉ dẫn bạn và tôi tìm được lời giải câu đố này vào một

ngày tình cờ nào đó.

Tình cảm đến lúc sâu sắc, luôn không tránh

khỏi một câu: "Vì sao phải để ta gặp được người?" Đúng vậy, nếu không có gặp gỡ, ta cũng chỉ là một hạt bụi đất bình thường, mỗi ngày đầu tắt

mặt tối vì cuộc sống, chìm nghỉm giữa biển người mênh mông. Vì có gặp

gỡ, tất cả bắt đầu thay đổi, đã có hướng đến và theo đuổi, đã có trách

nhiệm và gánh vác, đã có vui sướng và đau khổ. Do đó có lúc thà rằng cả

đời không cần gặp gỡ, thà rằng suốt đời không cần nắm tay, nhưng đời

người nếu không có gặp gỡ, lại sẽ buồn tẻ nhạt nhẽo biết nhường nào.

Chúng ta chưa từng gặp gỡ Tsangyang Gyatso, nhưng thường bởi xem thơ tình của Ngài mà gan ruột rối bời vì Ngài. Vô số lần tưởng tượng, sinh mệnh của

Ngài tuyệt đối sẽ không ngắn ngủi như thế, Ngài chắc vẫn có tương lai

rất dài, mang sứ mệnh của Phật sống, đi lại giữa nhân thế, phổ độ chúng

sinh. Đó là vì nhân sinh hữu tình, Ngài là tình tăng, Ngài đem tình cảm

truyền nhiễm cho người đời, đem vận mệnh giao phó cho năm tháng. Dù "Bí

truyện" của Ngawang Lhundrup Daji chưa chắc thật sự đáng tin, nhưng ông

đã kể cho chúng ta truyền kỳ nửa đời sau của Tsangyang Gyatso.

"Bí truyện Đạt Lai Lạt Ma thứ 6", còn có tên "Diệu âm Thiên Giới Tỳ Bà m".

Ghi chép những trắc trở của Đạt Lại thứ 6 Tsangyang Gyatso, tiếp diễn

truyền kỳ từ sau khi ngài biến mất ở hồ Thanh Hải. Tác giả là Ngawang

Lhundrup Daji người dân tộc Mông Cổ, ông tự xưng từ nhỏ theo Tsangyang

Gyatso xuất gia làm sư, học tập kinh Phật. Sau đó lại đến Tây Tạng

chuyên tu, tinh thông tiếng Tạng, tu tập Hiển Mật giáo pháp[1'>, do đó

trình độ Phật học cao thâm, trở thành bậc đại đức Phật giáo tính thông

Hiến Mật giáo pháp, ở khu vực Tây Tạng được tôn xưng là Lhazun

Pandita[2'>.

[1'> Mật giáo là một chi phái của Phật giáo Đại thừa,

hình thành vào khoảng thế kỷ thứ V tại Ấn Độ, có đặc trưng truyền thụ bí mật không cho phép công khai, và nội dung đầy thần bí, nên gọi là Mật

giáo. Các dòng phái Phật giáo khác trước và ngoài Mật giáo được gọi là

Hiển giáo.

[2'> Pandita: dịch âm tiếng Phạn, nghĩa là học giả uyên bác.

Nghe nói Ngawang Lhundrup Daji là linh đồng chuyển thế của Đệ Ba Sangye

Gyatso, là vị Phật sống chuyển thế đầu tiên sinh ra ở Alxa[3'>. Nhiều

tình tiết trong sách đối chứng lẫn nhau với sử ký và truyền thuyết dân

gian của các vùng Hán, Tạng, Mông, nhưng vì tường thuật của "Bí truyện"

quá đỗi thần kỳ, trên lịch sử lại không có các ghi chép chân thực khác

sau