ó người nói trên đường đi Ngài đã bị

Lha-bzang Khan bí mật giết hại, mục đích là không cho Ngài có cơ hội gặp được vua Đại Thanh, có thể gây hậu họa khôn lường. Cũng có người nói,

cuối cùng ngài bị vua Khang Hy giam cầm ở núi Ngũ Đài[2'>, u uất mà qua

đời. Truyền thuyết cuối cùng được nhiều người mong mỏi là Tsangyang

Gyatso gặp được quan áp giải tốt bụng, đã mạo hiểm tự mình thả Ngài. Từ

đó Ngài mai danh ẩn tính, làm một người chăn nuôi bình thường bên hồ

Thanh Hải, thơ rượu phong lưu, sống hết cuộc đời còn lại.

[2'> Núi Ngũ Đài: còn gọi là núi Thanh Lương, nằm trong địa phận huyện Ngũ Đài,

tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc, là một trong tứ đại Phật giáo danh sơn tại

Trung Quốc, được đưa vào danh sách di sản thế giới của UNESCO năm 2009.

Núi Ngũ Đài được coi là đạo tràng của Bồ Tát Văn Thù, và cũng có quan hệ lâu dài với Phật giáo Tây Tạng.

Những chuyện này đều chỉ là

truyền thuyết, là dân chúng đã tô vẽ thêm từng nét màu sắc thần bí mà

lãng mạn cho vị tình tăng giàu thần thái truyền kỳ này. Kỳ thực chúng ta đều là tướng bại dưới tay của năm tháng, bất kể số mệnh của Tsangyang

Gyatso thuộc về truyền thuyết nào, cuối cùng đều trở về chốn gió bụi vô

tận. Ngài chết năm hai mươi lăm tuổi, hay sống đến tóc bạc phơ phơ, cũng chỉ là sự dài ngắn của sinh mệnh, quá trình khác nhau, kết cuộc lại

giống nhau. Nhưng tận sâu thẳm nội tâm chúng ta luôn có một khát vọng,

cũng giống như xem một vở kịch, càng khúc chiết thì càng sinh động,

người diễn nhập vai, người xem cũng không thoát ra được.

Có lẽ

Tsangyang Gyatso thật sự bệnh chết tại hồ Thanh Hải, Ngài không chịu nổi nỗi khổ lưu lạc, mắc một trận bệnh nặng, không chữa trị được mà qua

đời. Nhưng không ai bằng lòng chấp nhận cái chết của Ngài, thà rằng tin

Ngài chớp nhoáng ẩn tích, kín đáo không tăm hơi. Lha-bzang Khan sẽ không bí mật giết chết Ngài ở giữa đường, nếu thật sự muốn Ngài chết,

Tsangyang Gyatso có lẽ đã không bước được ra khỏi cung Potala. Đệ Ba

Sangye Gyatso lòng dạ sâu xa, cũng phải đầu rơi xuống đất trước mặt y,

huống hồ chỉ là Tsangyang Gyatso mềm yếu cô độc. Ngài cũng không bị giam cầm ở núi Ngũ Đài, nếu thật sự bị Khang Hy giam cầm, thế thì trong sử

Thanh sẽ có ghi chép chi tiết, không cần để lại một câu đố, khiến người

đời nhọc lòng suy đoán.

Tsangyang Gyatso thật sự lưu lại hồ Thanh Hải ư? Phải chăng đã xảy ra một câu chuyện tình yêu đơn giản đẹp đẽ với một cô gái chăn cừu nơi này, thần linh của hồ Thanh Hải đã đáp ứng tâm

nguyện của Ngài, để Ngài thơ rượu phong lưu sống hết một đời ở vùng đất

yên bình này? Chắc chắn không thể là như thế, Ngài là Phật sống, Ngài

nên nghĩ cách bước ra khỏi đường quanh bến mê của trần thế, sao lại có

thể sa vào lưới trần, cam nguyện một đời lem luốc bùn đất? Hơn nữa nhân

gian rối ren, nào đã có sự tròn vẹn Ngài mong muốn, sự tròn vẹn chẳng

phụ Như Lai chẳng phụ nàng ấy? Ngài chọn cung Potala, suốt đời là Phật,

thì phải phụ lòng giai nhân. Ngài chọn tiêu dao hồng trần, cùng người

đẹp hoan ái, thì định sẵn sẽ phản bội Phật tổ. Do đó, chúng sinh cũng

không thể sắp xếp một kết cục hoàn mỹ cho Tsangyang Gyatso.

Ngắm

hồ Thanh Hải lần nữa, nó vẫn lặng yên. Mấy trăm năm rồi, nó mang nặng bí mật không thể giải đáp này, bị người đời truy hỏi vô số lần, chẳng lẽ

thật sự không mệt mỏi chút nào? Chắc là không mệt, nếu không, làm sao êm đềm phẳng lặng như thế, làm sao trong trẻo tinh khiết như thế. Chỉ có

trong gió nhẹ, mặt nước hồ ấy lăn tăn gợn sóng, như có tâm nguyện chưa

thỏa, muốn kể với chúng ta.

Rốt cuộc đã ẩn giấu bí mật gì không

cho ai biết? Người tên là Tsangyang Gyatso ấy, cuối cùng đã đi đến chốn

nào? Truyền kỳ đời này của Ngài thật sự đã kết thúc, hay là vừa mới bắt

đầu? Hồ Thanh Hải, là duyên đi của Ngài, hay là duyên đến của Ngài?

Tsangyang Gyatso,

Ngài không thẹn là vị vua lớn nhất của cung Potala, không thẹn là tình

lang đẹp nhất trên đường phố Lhasa. Chỉ có Ngài mới xứng đáng là nhất

đại tình tăng, thâm tình và từ bi của Ngài đã trở thành tín ngưỡng của

người Tạng.

Phật nói, hãy bỏ qua cho những người đã từng lầm

đường lạc lối vì tình yêu, tha thứ cho họ, cũng là khoan dung cho mình.

Đời người có nhiều cạm bẫy đều do bản thân tự tay đào nên, cho rằng có

thể săn bắt được người khác, nhưng chính mình mới là người mắc bẫy. Trên đời có lưới trần, lưới tình, lưới danh lợi, bạn không rời bỏ được thứ

gì, sẽ bị thứ ấy quấn chặt. Chuyện đời là thế, có mất có được, không mất khó được. Nhưng nào ai chắc chắn rằng thứ có được sẽ nhất định sẽ nhiều hơn thứ mất đi?

Chúng ta thường thích vào một ngày bình thường,

một mình pha một ly trà cảm xúc, buồn vui, chua ngọt trong đó có thể

phối hợp theo khẩu vị của mình. Nhưng ly trà của đời người lại không cho phép chúng ta tùy ý pha chế, mất đi chừng mực, liền thành trà đắng cả

đời. Tsangyang Gyatso là Phật sống tôn quý, ly trà đời người này cũng

không thể tự châm tự uống, mà phải nghe theo sắp xếp của số mệnh. Ngài

đem một mảnh lòng băng ném vào trong ấm, đợi khi trà nguội người tan,

Ngài nên đi đâu, làm gì?

Đó vốn là một thời đạ