Cơm xong, thông cảm với khách mấy ngày đi

đường xa, ông Thàng giục thằng con dọn giường phòng đầu nhà cho chú với hai anh

đi nằm cho đỡ mệt.

Cũng như bao gia đình dân tộc ở miền núi, nhà ông Thàng dành

hẳn nửa nhà phía ngoài làm nơi khách khứa, cơm nước. Mùa đông thì đặt bếp củi

ngay gian đầu nhà, vừa cơm nước, vừa sưởi ấm. Còn mùa nóng thì đun nấu xuống

gian bếp, làm chếch ra ngoài nhà trên. Nửa gian nhà phía trong được ngăn ra làm

nhiều phòng ngủ của vợ chồng, con cái, và phòng dành khi có khách đến nghỉ qua

đêm. Bàn thờ gia tiên cũng đặt ở gian giữa nhà như người miền xuôi, chỉ khác là

được đóng hẳn vào giữa hai cây cột cái đẫy gian, to và rộng.

Ông Liểu, Điền và Bính được thằng con ông Thàng dẫn vào gian

phòng đầu nhà phía tây. Phòng chỉ kê một cái giường rộng, toàn bằng những tấm

gỗ ván ken nhau, trên trải chiếc chiếu cói hoa nhưng có lẽ mua đã lâu, lại ít

khi có người nằm, chiếu mốc trắng màu phấn và nhiều chỗ rách nham nhở. Thế

nhưng cả ba người vừa đặt mình xuống là ngáy như bễ lò rèn. Không ai biết ông

chủ nhà lúc đêm làm gì. Cả bà chủ nhà nữa. Có lúc tìm bao diêm không thấy, bà

còn xuống bếp thổi lửa, thắp đèn mang lên nhà cho ông. Đi lại thế mà mấy người

khách vẫn không biết, thì đúng là ngủ như chết thật.

Còn ông Thàng, mấy ngày đi chơi nhà người quen dưới Chợ Chu,

chờ đợi xe cộ, đi lại nhiều cũng mệt, chập tối đặt mình xuống cũng thiếp đi

ngay. Nhưng trong giấc ngủ say, ông như thấy có người lay vai gọi. Tiếng gọi

nghe không rõ là gọi gì, nhưng đích thị là có người gọi, lạ thế. Lúc rất gần,

như lẩn quất đâu đây. Lúc lại rất xa, xa lắm. Nhưng rõ ràng có tiếng người từ

một cõi nào nỉ non, thao thiết gọi. Lại gọi đúng tên ông, bằng một sự kính

trọng “Anh Thàng ơi, anh Thàng!”. Nhưng khi ông mở mắt ra thì tiếng gọi lại

dừng. Ông trân trân nhìn vào đêm tối. Đêm tối vẫn lặng im, với một màn đen dầy

đặc. Nhưng cứ nằm xuống thì lại như người mộng du, lẩn quất bên tai tiếng người

đàn ông gọi mỗi lúc một gần, một nỉ non, thao thiết, như thể không gọi thế thì

người nghe không biết phải làm gì, lại có thể sẽ quên thôi. Thế là ông Thàng

không còn bụng dạ nào nằm lại được nữa. Ông ngồi dậy, lấy quần dài và áo dài

tay mặc vào, rồi nhẹ nhàng buông hai chân xuống đất, thọc vào đôi dép cao su

đen có cả quai hậu. Khi ông đang cúi xuống kéo chiếc quai hậu cho lên gần mắt

cá chân, thì bà vợ cũng ngồi dậy, hai tay vén mái tóc ra phía sau, giọng nhẹ và

ấm:

- Ông sao thế? Đang ngủ lại dậy. Có khát nước để tôi đi lấy

cho?

Ông Thàng bảo:

- Không, tôi không khát nước. Bà biết bao diêm lúc tối để ở

chỗ nào không?

- Ông đốt đèn lấy gì à? Để tôi đi lấy diêm cho.

Bà Thàng lại chỗ ban thờ giữa nhà, chắc là tìm bao diêm, một

lát lại thấy thập thõm bước về phía bếp lửa đầu nhà, vẫn còn thơm mùi than củi

ủ. Bà cầm cái ống thổi phù phù vào đống than củi, làm bay lên những cái tàn đỏ

lừ chờn vờn như sao sa. Khi cái thanh tre nhỏ như que đóm trong tay bà cháy

bùng lên, cũng là lúc ông Thàng đi đến ngồi xà xuống bên cạnh, giọng nhỏ và

trầm, như đang có điều gì xúc động lắm:

- Bà còn nhớ cái ngày tôi mới ở bộ đội về, tôi hay nói với

mẹ con bà là tôi sống được mà về đến cửa đến nhà cũng là nhờ có ân nhân cứu

mạng không?

- Còn nhớ. Nhưng

là sao?

- Đêm nay tôi

thấy anh ấy về, chẳng khác gì năm đã lâu, bà ạ!

Bà vợ vội ngẩng

lên:

- Thật thế ư! Anh

ấy nói với ông những gì?

- Nói những gì,

tôi không sao nghe rõ. Nhưng nhất định là có nói, nói lâu, nói nhiều. Lại còn

cảm ơn tôi nữa, thì không hiểu là thế nào?

Hai người cứ ngồi bên bếp lửa cháy phừng phừng, chốc chốc ngọn lửa lại như reo lên cuồn cuộn. Cái kiểu lửa cười thế này thì đúng là chỉ có báo niềm vui, mang may mắn đến nhà, chứ không thể là điềm gở. Niềm vui thì có, một lúc được đón những ba người khách phương xa đến nhà, sao lại chả vui. Nhưng may mắn thì, chẳng lẽ cái việc ông mới bàn hồi chiều với mấy người ngoài cửa hàng mua bán xã, chia nhau đi mua sắn giúp ba người dưới xuôi lên, lại thuận lợi nhanh chóng thế ư. Nhưng nếu thế, sao lại như có người lay vai gọi. Không chỉ gọi, còn nói những lời như mới xảy ra hôm qua, hôm kia đây thôi.

Nhưng cũng đã qua đi mười mấy năm rồi.

Hôm ấy cũng vào một đêm cuối tháng tối trời như đêm nay. Tham mưu trưởng tiểu đoàn Nông Văn Thàng cùng trợ lý tham mưu Phạm Khắc Bao và cậu Vang liên lạc đi thị sát một căn cứ Mỹ-nguỵ nằm trên đường đến thị xã Kon Tum. Khi vào, và già nửa quãng đường trở ra, gần như an toàn tuyệt đối. Vậy mà đùng một cái, khi ba người đang bò ra, bất ngờ nghe tiếng đạn bắn như mưa qua đầu và những quả pháo sáng đỏ rực, lửng lơ trên trời, soi rõ mọi vật trên mặt đất. Cậu liên lạc bò đi trước, đến Thàng, rồi Bao, ba người vẫn giữ cự ly. Thình lình nghe tiếng quả đạn pháo nổ bụp ngay bên cạnh, và một vật gì đổ ập lên lưng như ấn Thàng nằm sấp xuống đất. Thàng chưa kịp nhận ra cái vật đổ ập lên lưng ấy, đã nghe hực một cái, cùng tiếng kêu “Ôi, anh Thàng ơi!”, ngay trên lưng mình rồi. Một đường đạn cắt ngang người Bao, máu chảy ướt đẫm áo Thàng. Khi Thàng đặt được Bao nằ