ộng bật khóc nức nở. Mẹ con Jiva mắt đỏ

hoe, họ đang cùng nhau ôn lại bốn năm xa cách. Tôi để ý đến một người trong đám

quý tộc phía sau hoàng hậu, người ấy có ngoại hình khác hẳn những người Khâu Từ

khác.

Đó là

một người đàn ông trung niên, với nước da bánh mật, dáng người rất cao, thân

hình mảnh khảnh, lưng dài thẳng tắp, vầng trán hẹp và dài, đôi mắt to sâu trũng

in giữa khuôn mặt khắc khổ, đồng tử màu nâu nhạt, thần thái toát lên vẻ thông

thái và nhân hậu. Ông không thả tóc ngang vai như người Khâu Từ, mái tóc ông

cắt ngắn giống kiểu tóc của con người ở hiện đại nhưng đã lốm đốm sợi bạc. Dù

ông đang mặc trên mình trang phục của người Khâu Từ, tôi vẫn dễ dàng nhận ra

ông là người Ấn Độ. Ở tuổi này, nếu dùng từ “đẹp trai” để miêu tả về ông thì

thiệt thòi cho ông quá! Điều đáng nói ở đây là khí chất thoát tục ở ông, đó là

thứ khí chất thanh cao khiến ông trở nên khác biệt giữa hàng trăm con người,

khiến người khác phải chú ý và khi đã chú ý đến ông rồi thì khó mà dứt được ánh

nhìn để chuyển hướng đi chỗ khác.

Ông dắt

theo một cậu bé chừng mười tuổi, khuôn mặt tròn xoe, làn da trắng ngần giống

người Khâu Từ và những đường nét trên khuôn mặt thì giống hệt Rajiva, nhưng dễ

thương hơn nhiều! Đôi mắt màu xám nhạt ấy đang bận ngó nghiêng khắp nơi, khi

thấy tôi, cậu bé có vẻ hơi ngạc nhiên, cứ chăm chú nhìn tôi mãi. Tôi cười với

cậu bé, lén lút làm mặt ngáo ộp trêu chọc. Cậu bé giật mình, vội vã quay mặt

đi.

Không

nghi ngờ gì nữa, người đàn ông Ấn Độ ấy chính là Kumarayana, người đã từng từ

bỏ ngôi vị để xuất gia, người từng vượt qua dãy núi Pamirs ở phía đông để đến

đất Khâu Từ và được đức vua nước này phong làm quốc sư, là cha của Kumarajiva

và là người mà năm xưa Jiva tìm mọi cách để được lấy làm chồng. Cậu bé có khuôn

mặt giống Kumarajiva như đúc kia chính là em trai của cậu, tôi không nhớ tên

cậu bé là gì. Trong “Truyện cao tăng”, Tuệ Giảo chỉ ghi lại một cái tên, tức là

trong sự phát triển của lịch sử, cậu bé đó chỉ tồn tại vì là em trai của

Kumarajiva.

Hoàng

hậu đã ngừng khóc, đưa hai mẹ con Rajiva đến bên Kumarayana, Jiva chắp tay hành

lễ trước người từng là chồng của bà, nỗi nhớ nhung bịn rịn ngập đầy trong đôi

mắt thẳm sâu của Kumarayana. Chắc hẳn ông rất muốn ôm bà vào lòng, nhưng ông

chỉ lặng nhìn bà vài giây, rồi cũng chắp tay tạ lễ. Chú bé tinh nghịch không

cần biết trời cao đất dày gì, cứ thế lao vào ôm chầm lấy mẹ kêu khóc thảm

thiết, Jiva cũng ôm chặt lấy đứa bé, nước mắt chan chứa. Rajiva quỳ lạy cha,

nhưng Kumarayana vội vàng đỡ cậu lên. Cha con họ đều rất xúc động, họ trò

chuyện với nhau bằng tiếng Phạn.

Nghi lễ

đón tiếp đã diễn ra hơn một tiếng đồng hồ. Kumarayana xin phép đức vua được đưa

vợ con về phủ, Jiva không phản đối, có lẽ vì bà cũng rất nhớ con. Thế là tôi

cùng gia đình họ trở về phủ quốc sư.

Tôi đã

tìm hiểu và được biết em trai Rajiva tên là Pusyseda, đó là tên tiếng Phạn, vậy

là lại có thêm một cái tên khó đọc nữa.



Jiva và

Rajiva chỉ ở lại nhà ba ngày, rồi chuyển đến chùa Vương Tân (chùa Tsioli). Đó

là ngôi chùa của hoàng gia, tọa lạc trên khu đất phía Tây hoàng cung, cách phủ

quốc sư chừng mười lăm phút đi bộ. Trước khi chuyển đi, Rajiva đã sắp xếp chu

đáo mọi việc: Vì tôi là cô giáo của cậu nên vẫn được ở lại trong phủ. Hàng ngày

cậu sẽ về nhà sau giờ tụng kinh buổi chiều để học bài.

Kế

hoạch đến Trung Nguyên phải hoãn lại, vì hiện nay đang là mùa đông, tuyết rơi

dày đặc, đóng băng trên mọi ngả đường, các đội lái buôn đã tạm dừng hành trình.

Nếu muốn đi, phải chờ đến mùa xuân năm sau. Vả lại, tôi cũng không vội vàng gì.

Vừa mới chân ướt chân ráo đến Khâu Từ, tôi còn chưa bắt đầu công việc khảo sát

của mình, mà tiếng Tochari tôi cũng chưa học ra ngô ra khoai gì cả. Có người

chịu cấp cho tôi nơi ăn chốn ở tử tế, không có lý gì tôi lại từ chối công việc

dạy học này.

Chủ

nhà, Kumarayana hiếu khách và rất đôn hậu, lúc nào ông cũng ân cần, chu đáo với

tôi. Ông nho nhã, lịch thiệp giống hệt giáo sư ở các trường đại học vậy. Giá

như trường tôi có một giảng viên như ông, chắc chắn toàn thể học sinh nữ của

trường sẽ đua nhau đăng ký môn ông giảng dạy, lớp học sẽ không có chỗ ngồi,

thậm chí, hành lang cũng chật cứng ấy chứ. Nếu ông dạy tiếng Phạn, thầy Quý sẽ

không còn phải rầu rĩ than phiền vì không có sinh viên nào chịu theo học ngôn

ngữ này nữa. Kumarayana hoàn toàn tin tưởng ở tôi, ông không bao giờ gặng hỏi

tôi về phương pháp lên lớp. Và sau khi nghe Rajiva tán dương tôi, ông còn đề

nghị tôi tiếp nhận thêm một học sinh nữa.

Tôi đã

kịp dạo quanh mấy vòng thành cổ Khâu Từ. Quốc gia này có ba tòa thành quách

rộng lớn, được canh phòng nghiêm ngặt. Chính giữa là cung điện nguy nga tráng

lệ. Diện tích tòa thành lớn gấp năm, sáu lần tòa thành Wensu mà tôi từng khảo

sát. Tín ngưỡng Phật giáo được đón nhận nồng nhiệt ở nơi đây. Đến đâu cũng bắt

gặp đền chùa, miếu mạo hoặc to hoặc nhỏ được xây lên với mật độ dày đặc.

Khâu Từ

dựa lưng vào núi Thiên Sơn ở phía bắc, được xem là quốc gia có nguồn nước dồi

dào nhất Tâ