ông ta một lần tại Thượng Hải.

Đó là năm tôi mười bảy tuổi, bố tôi vừa chết chưa đầy

một năm. Một hôm, mẹ đưa tôi tới nhà hàng dùng đồ ăn Tây có tên “Nhà Đỏ” trên

đường Thiểm Tây Nam Lộ. Đó là tiệm ăn kiểu Pháp đầu tiên ở Thượng Hải trước

thập niên 70. Sau giải phóng, qua đận “cách mạng văn hóa” tới cuối thập niên 90

của thế kỉ trước, nơi đây luôn là nơi người Thượng Hải thể nghiệm

cuộc sống kiểu châu Âu thời thượng.

Hôm đó, mẹ tôi đặc biệt trang điểm kĩ. Còn nhớ hôm đó mẹ mất hai tiếng ở tiệm

làm đầu gần nhà, làm thành kiểu tóc lượn sóng lớn, lại vuốt thêm dầu, nom mềm

mại và bóng sáng. Mẹ mặc chiếc áo dài Thượng Hải tự tay may, vải bông thêu hoa

bằng tơ thật màu xanh lam nước biển, từ ngực áo đến eo được thắt bằng những cái

cúc hình hoa cúc. Mẹ biết may loại áo này từ lâu, chỉ vì cuộc sống gia đình

luôn đơn giản bình dị, thường nhật không có cơ hội để mặc, thế nên từ trước tới

giờ hầu như mẹ chưa từng mặc loại trang phục long trọng và đẹp đến vậy. Hôm đó,

tôi được mẹ yêu cầu gội đầu, rồi buộc tóc bằng một sợi dây tơ đỏ, mặc váy áo

đẹp nhất.

Đi được nửa đường, tôi vứt sợi dây buồn cười đó ra, không hề muốn đi ăn bữa tối

này, cũng không muốn gặp ông già ngoại quốc đó. Trước đó mẹ kể, mẹ đọc được một

quảng cáo tìm bạn đời trên một tờ báo Thượng Hải, liền viết thư và gửi ảnh cho

ông ta. Lần này, ông ta tới Thượng Hải để gặp mấy người trong số những ứng cử

viên đó. Yêu cầu của ông ta là người nào có con cái nhất định phải mang con tới

cùng gặp mặt.

Theo bản năng, tôi nhận thấy được vẻ kiêu ngạo, thực tế và thông minh của người

đàn ông ngoại quốc này.

Quả nhiên không sai, bữa tối trôi qua rất ngượng ngập. Ông ta nom không xấu,

thậm chí có thể nói còn có chất quí tộc, có thể nói tiếng Trung khá lưu loát.

Điều này khiến tôi thật bất ngờ. Nhưng đôi mắt màu xám xanh của ông ta khi nhìn

người khác luôn có kiểu cười nhạo và khó tin cậy, như thể ông ta đang hàm chứa

điều gì. Còn mẹ tôi luôn cúi gằm mặt với nụ cười tự bi. Hầu như tôi không ăn tí

gì, trên bàn bầy ê hề súp hành, rượu vang đỏ, thịt bò bít tết… Nghe nói đều là

món nổi tiếng của tiệm này. Nhưng trong mắt tôi, chúng như thể món ban thưởng của

lão già nước ngoài xa lạ cho hai mẹ con đáng thương.

Nghe nói ông ta buôn bán đồ cổ giữa Trung Quốc và châu Âu, kinh doanh rất lớn,

đồng thời cũng là một nhà Hán học, luôn có hứng thứ đối với mọi thứ liên quan

tới truyền thống Trung Quốc. Chiếc áo dài Thượng Hải mẹ mặc hôm đó hiển nhiên

đánh đúng vào tâm lí của ông. Mẹ tôi năm đó ba mươi tám tuổi như một bông hoa

xuân sắp nở, tràn trề sắc hoa, xem ra còn giàu sức quyến rũ và nữ tính hơn hồi

bố tôi còn sống.

Tôi thường nghĩ, có lẽ sau khi bố chết, mẹ được giải thoát. Đối với bất kì

người phụ nữ nào, mất đi một người chồng có ý nghĩa như cánh cửa vĩnh viễn bị

đóng chặt, nhưng đối với một dạng phụ nữ khác lại có nghĩa là một cánh cửa khác

được mở ra. Mẹ tôi chính là loại phụ nữ này. Bà dành hầu hết thời gian vào việc

tìm kiếm quảng cáo chọn bạn đời trên báo chí và viết thư đáp lại. Thư từ và ảnh

gửi đi nhiều như hoa tuyết rơi, mang theo tất cả hy vọng và dũng khí của mẹ tôi

về cuộc sống mới.

Tối đó, sau khi bữa tối kết thúc, ông ta lấy xe đưa tôi về nhà, nhưng mẹ tôi

không xuống xe, mà cùng đi về khách sạn của ông ta, mãi tới sáng sớm hôm sau

mới về.

Kết quả của chuyện này là: lão già lắm tiền Alison người Austria đó sau

cuộc gặp mặt lần đầu tiên đã quyết định lấy mẹ tôi. Nửa tháng sau, ông ta gửi

mọi thủ tục có liên quan để mẹ tôi tới Lãnh sự quán Austria tại

Thượng Hải xin visa.

Nhưng khi mẹ tôi đề nghị đưa tôi cùng đi, ông ta đã cự tuyệt.

Mẹ tôi day dứt đấu tranh giữa tôi và ông chồng tương lai hồi lâu, cuối cùng ngả

về phía ông ta.

Tôi đã bị mẹ vứt bỏ như vậy.

Chỉ có điều mẹ đi cũng không dễ dàng. Một phần là do ông bà tôi rất tức giận,

giấu luôn hộ khẩu của mẹ, ngăn không cho mẹ làm hộ chiếu và visa. Một phần do

quan hệ giữa hai mẹ con nhanh chóng lạnh nhạt dần, mãi tới tận điểm rơi cuối

cùng. Cũng thời gian này, bạn bè, người thân và hàng xóm xung quanh đều nhìn bà

bằng ánh mắt rất cố y. Chỉ trong một đêm, mẹ bị khoác tiếng “đàn bà hư hỏng”.

Trong điện thoại là một cơn trĩu nặng kéo dài.

Mọi chuyện xảy ra trước đây như những mảnh vụn đột ngột rơi xuống mặt chúng tôi

bởi một cơn gió lốc, không có chỗ để trốn, cũng không thể né tránh mãi, dù cho

tôi đã né tránh suốt tám năm qua. Một đầu dây điện thoại ở Trung Quốc, một đầu

dây điện thoại ở Austria. Giữa chúng cách

xa nghìn trùng, cách cả ngày và đêm, cùng vô số giấc mơ bị vỡ nát và những kí

ức bị lãng quên. Chúng đã quá lâu, quá xa vời. Mẹ và tôi như hai đỉnh núi đối

diện nhau lặng ngắt, cũng xuất hiện quá đột ngột. Mẹ đang li hôn, sắp trở về

Thượng Hải một tháng nữa. Tôi không được chuẩn bị trước về những thứ này.

Ở đầu dây bên kia, mẹ ho một tiếng, phá vỡ sự im lặng như băng. Rồi bà khẽ hỏi

tôi: “Ngụy, sau khi mẹ về Thượng Hải, con có thời gian gặp mẹ không?”.

Tôi sững sờ ôm ống nghe, nghĩ một lúc rồi trả lời không hào hứng cũng không

lạnh nhạt