qua xuân sắc khắp thành vào thời Tống đó. Đây là nơi hễ bạn đã bước vào thì không gì chia cắt nổi, khiến bạn từ một người khách qua
đường biến thành một người quay trở về. Đã nói, nhất định phải gom góp
một quãng thời gian của vùng sông, nước trong một quán trà cũ kỹ, lặng
lẽ chờ đợi, không gặp không về.

Ký ức sông nước

Người ta
nói sông nước Thiệu Hưng là một dòng sông, bạn đứng ở bên bờ đá xanh,
muốn qua sông, chỉ có cách ngồi lên thuyền nhỏ mui đen mới có thể đi
qua. Bất cứ phương thức nào khác đều không thể thực sự đưa bạn vào giấc
mộng sông nước. Dòng sông mang đậm phong cách cổ xưa của Giang Nam, sẽ
thanh lọc sạch sẽ cõi lòng đầy mây khói phù hoa của bạn, gạt bỏ mọi bối
rối của khách qua đường là bạn, mang đến cho bạn hơi ấm của người trở
về. Lội nước mà đi, trong sương khói mờ mịt bao trùm sông nước, phong
cảnh hai bên bờ sẽ làm ướt đẫm áo khăn của bạn, mà sau đó, lại từ từ
thẩm thấu vào tận sâu thẳm linh hồn bạn.

Mái chèo khua qua ký ức
cổ xưa của Thiệu Hưng, những sóng nước nhẹ nhàng lan tỏa sẽ trùng phùng
gợi mở những sự tình mà bạn đã quên lãng hay đóng kín. Những khoảnh khắc từng khắc sâu tâm khảm vốn đã nhạt nhòa, mà giờ đây, từng chi tiết mơ
hồ lại trở nên sống động, sắc nét. Phong cảnh cổ kính khóa kín mọi nét
hoa lệ của thế gian, khiến bạn có thể thưởng ngoạn mây trôi gió vờn ngay từ những dấu tích đã xanh rêu. Ở vùng sông nước không có điêu khắc,
không thấy trang hoàng, và đâu đâu cũng là nên thơ tự nhiên này, rất
nhiều cuộc đời tối tăm, trong một sát na, đã trở thành linh hồn sống
động.

Men theo những cảnh trí thơ mộng, thanh tân, linh khí từ xa đến gần tựa như một cơn gió nhẹ ùa đến, lịch sử từ cổ đến kim cũng như
một cuốn cổ thư từ từ mở ra. Vô vàn nhân vật, sự tình của vùng sông nước chưa từng được thống kê một cách tỉ mỉ, đã lọt vào giữa năm tháng cuồn
cuộn như nước trào, bởi vì chỉ có đi xuyên qua thời gian mưa khói hàng
ngàn năm, mới có thể thực sự nắm bắt được những câu chuyện chìm sâu
trong dòng nước Thiệu Hưng.

Những thứ đã xa nay quay trở lại,
lịch sử như một tấm gương đồng han gỉ, treo trước song cửa sổ vùng sông
nước, trong những ngày tháng sắc nhọn, để lộ ra chiếc bóng tang thương
của mình. Vua Đại Vũ đã từng trị thủy cứu dân đen nơi đây, Việt Vương
Câu Tiễn đã từng nếm mật nằm gai trên mảnh đất này để giành lại thiên
hạ. Ai đã có mối tình bi thương không lời ở vườn Thẩm đó, còn có chuyến
du hành hoài niệm chuyện cũ người xưa như văn hào Lỗ Tấn? Thậm chí, khi
bạn hít thở, mùi thơm của mực trong bức “Lan đình tập sự” của Vương Hy
Chi còn làm bạn nghẹt thở đến mức không dám thả trôi dòng suy tưởng, thứ mực nước nghìn năm ấy đã tẩy nhãn tịnh tâm cho bạn, lọc tẩy hết thảy
những nóng vội của con người, chỉ giữ lại một khoảng trời trong vắt.

Là một người có tâm trí trong sáng, bạn có thể du ngoạn trong không gian
đơn sơ phóng khoáng của lịch sử, mơ mộng trong phong cảnh tú lệ của sông nước, không cần lo lắng bị thế sự phồn tạp ngăn cản, không cần tính
toán những tình cảm chua xót vây cuốn. Bạn nhắm mắt lại, cảm nhận vẻ đẹp đắm say của sông nước, bạn mở mắt ra, ngọn gió xuân dịu dàng ấy đã lặn
sâu trong linh hồn bạn, nói với bạn rằng, phút giây này, cuộc sống thật
mới mẻ và chân thực xiết bao.

Chiếc thuyền mui đen nho nhỏ chảy
xuôi theo dòng, ngước mắt lên rồi dựa cửa sổ để ngắm nhìn Giang Nam tươi đẹp, gặp gỡ trong phút giây đã đủ níu kéo tuổi xuân và mộng tưởng mà
gió bụi từng che lấp. Thời gian tựa như một lưỡi dao sắc lẹm, cắt đứt
tuổi hoa xanh biêng biếc, và cũng có thể cắt đứt ký ức sâu thẳm, giải
phóng những suy nghĩ bị giam cầm. Những câu chuyện cũ từng bị tuế nguyệt hong khô đã bắt đầu ướt đẫm, dưới ánh dương rực rỡ sáng lòa, chúng lại
mang hơi ấm của tháng ngày.

Khi bạn tán thưởng phong tư dịu dàng
yểu điệu của các giai nhân Giang Nam, sao không nhớ tới người hồng nhan
cân quắc chẳng kém đấng mày râu ấy? Trong thời đại mây đen ngập lối đó,
một câu “Thu phong thu vũ sầu sát nhân” (Gió thu mưa thu buồn đến giết
người) của Thu Cẩn[1'> đã vạch thẳng sự đen tối của thời đại, đến nay vẫn còn được hậu nhân truyền tụng không quên. Thân là nữ nhi, bà hành tẩu
trên đoạn đường đầu của cách mạng, rong ruổi giang hồ, cưỡi sóng đạp
gió. Cuối cùng máu nhuộm Hiên đình, xương vùi Tây lãnh, sự tích lẫy lừng đó đã làm xúc động tâm can con người mọi thời đại.

[1'> Thu Cẩn
(1875-1907), chí sĩ cách mạng dân chủ cận đại của Trung Quốc, tên gốc là Thu Khuê Cán, tự Toàn Khanh, hiệu Nhật Ngô, nhũ danh là Ngọc Cô, sau
khi sang Nhật đổi tên là Thu Cẩn, tự xưng là Giám Hồ nữ hiệp, bút danh
Thiên Thu. Thu Cẩn quê Sơn âm Chiết Giang (nay là Thiệu Hưng), sinh ở
huyện Mân, tỉnh Phúc Kiến (nay là Phúc Châu), coi thường lễ giáo phong
kiến, đề xướng nam nữ bình đẳng, tính tình hào sảng, văn ôn võ luyện,
từng du học tự túc ở Nhật Bản, về sau tham gia các tổ chức cách mạng như Tam Hợp hội, Quang Phục hội, Đồng Minh hội… Năm 1907, bà cùng bọn Từ
Tích Lân tổ chức Quang Phục quân, đồng khởi nghĩa ở Chiết Giang, An Huy
ngày mùng 7 tháng