ơng chỉ bắt đi hai,còn để lại một giữ xác nhằm duy trì sự bất tử của người đó. Trong phầnThôi Hoàn, quyển hai của Huyền quái lục do Ngưu Tăng Ngũ đời Đường cóviết về trường hợp của Thôi Hoàn, vì đam mê tửu sắc, không hoàn thànhnhiệm vụ của một người đã lập gia đình, nên khi bị Diêm Vương bắt đi,phải chịu phạt đòn, sau đó được thả về, cũng nói: “Con người có ba hồn,một hồn ở nhà, hai hồn đi chịu đòn phạt.”

Nhân vật chính tronghai câu chuyện trên đều là những người đã bị Diêm Vương bắt đi rồi đượcthả về. Theo những gì họ kể sau khi hoàn dương, khi họ bị bắt, DiêmVương chỉ bắt hai trong ba hồn, còn để lại một hồn giữ xác, do đó, mặcdù bị bắt xuống địa ngục, nhưng người đó vẫn chưa chết. Nhưng trongchuyện này lại nảy sinh một vấn đề, con người có ba hồn, trong thuật tuluyện của Đạo giáo thì có thể không cần bàn tới hình dạng của những hồnphách này, mặc dù cũng có những sách của Đạo giáo nhắc tới vấn đề hìnhdạng của hồn, phách, nhưng hình dạng của những hồn, phách này hoàn toànmô phỏng đúng như thể xác của những hồn phách đó, ví dụ trong Thái vithăng huyền kinh có viết: “Phách thần có bảy người, mặc áo đen, đội mũđen, đi giày đen. Hồn thần có ba người, mỗi người cao khoảng một thướcnăm tấc, mặc áo đỏ, đội mũ đỏ, đi giày đỏ.” Chúng dường như là nhữngthần vật không liên quan đến phẩm chất của con người, Ngọc Hoàng đại đếsản sinh và bồi dưỡng chúng hàng loạt, sau đó Tam Thi Thần sẽ phái họđi, nhập vào cơ thể của mỗi con người.

Nhưng một khi dùng thuyếtba hồn bảy phách vào các câu chuyện ma thì ý nghĩa này sẽ có thay đổi,ít nhất thì ba hồn kia sẽ được cá tính hoá, trở thành đại diện cho chủnhân, lúc này không thể không suy nghĩ đến hình dạng của hồn nữa. KhiThôi Hoàn bị Diêm Vương bắt xuống địa phủ, Thôi Hoàn khi ấy không phảilà người, thể xác của anh ta lúc đó đang nằm trên giường ở nhân gian,nhưng cũng không phải là ma bởi anh ta vẫn chưa chết, hiện giờ người ởđịa phủ chính là hồn của anh ta. Hình dạng của hồn này giống hệt hìnhdạng của Thôi Hoàn trên trần gian, không chỉ có thế, hồn này ngoài việckhông phải là người sống ra, tất cả mọi thứ của anh ta (hồn của ThôiHoàn) bao gồm suy nghĩ, tình cảm, quan hệ xã hội, lai lịch cá nhân v.v…đều giống hệt của Thôi Hoàn, chính là muốn nói, anh ta (hồn của ThôiHoàn) có đủ tư cách để đại diện cho Thôi Hoàn, không chỉ chịu tráchnhiệm mọi việc mà anh ta (hồn của Thôi Hoàn) làm, mà còn thay Thôi Hoànchịu đòn của Diêm Vương. Điểm này không có gì phải nghi ngờ nhưng vấn đề ở chỗ, Thôi Hoàn ở địa phủ rõ ràng chỉ có một hình dạng, sao lại do hai hồn đứng ra đại diện? Nếu một hồn đang lưu lại trong thể xác kia có thể tồn tại độc lập thì tại sao hai hồn ở dưới địa phủ lại không thể táchrời? Nếu chúng tách ra, liệu dưới địa phủ có xuất hiện hai Thôi Hoànkhông? Và khi chịu đòn, ai sẽ là người nằm xuống?

Trong các câuchuyện ma dẫn thuyết ba hồn, thực ra trong cả câu chuyện có thể che giấu một vài lỗ hổng, ví dụ như việc hồn lìa khỏi xác mà người đó vẫn sống,để hồn sau khi dạo một vòng quanh địa phủ còn có thể quay lại dương thế, đại diện cho đạo lý về luật nhân quả mà các vị hoà thượng vẫn tuyêntruyền. Còn việc chỉ đưa hai hồn xuống địa phủ, để lại một hồn trong thể xác, đã thay thế hoặc trợ giúp cho chức năng của “phách”, cách bố trínày cũng rất có ý nghĩa. Tại sao không đổi ngược lại, để hai hồn ở lạinhân thế, để một hồn tới địa phủ đối chất? Bởi vì ba hồn tương tụ, lýtrí của con người mới vẹn toàn, có một sinh mệnh hoàn chỉnh, nếu mất đimột hồn, chỉ còn hai hồn tương tụ, thì người đó vẫn có thể duy trì đượclý trí, khi bị bắt xuống địa phủ đối chất trước công đường sẽ không đếnnỗi ăn nói hồ đồ. Nhưng khi ba hồn chỉ còn lại một thì chỉ có thể khiếnngười đó hôn mê bất tỉnh nằm trên giường bệnh. Ở đây cũng để lộ một kẽhở lớn không thể che giấu, khi Diêm Vương đi bắt người đã cáo chung, vềlý là phải bắt cả ba hồn, “ba hồn bay ra thiên linh đóng”, người nàychắc chắn sẽ chết, nhưng Diêm Vương lại hay bắt sai người, nếu lúc nàymà trả ba hồn về dương thế, chẳng phải là trả ba hồn về với một xác chết hay sao? Lúc này, vì xác của ba hồn kia không có một hồn ở lại canhgiữ, sớm đã thối rữa, án oan này khó lòng sửa được. Hơn nữa còn tồn tạimột khả năng khác, đó là người bị Diêm Vương bắt đến địa phủ chỉ làngười làm chứng tạm thời, vì vậy mới để một hồn ở lại giữ xác, nhưngtrong quá trình thẩm vấn, đột nhiên phát hiện nhân chứng này chính là kẻ phạm tội, thế thì không thể thả hắn về dương thế được nữa. Nhưng hắnvẫn còn một hồn ở trên dương thế, lúc này đành phải sai quỷ sứ đi bắthồn còn lại kia, đây cũng là một chuyện đáng cười.

Trong cáchnhìn nhận truyền thống của người Trung Quốc, hồn phách của con ngườikhông thể tan, vì hễ nó tan, con người sẽ chết. Nếu ba hồn, cho rằngtách nhau ra cũng tốt, đòi độc lập, không chịu tụ lại một chỗ thì cho dù người này được Diêm Vương thả về cũng không thể sống lại. Thế là cóngười đã nảy sinh một suy nghĩ kỳ quái, đó là dùng keo dính những hồnphách đang tứ tán khắp nơi kia lại với nhau.

Ngưu Tăng Nhũ ngườiđời Đường viết trong Huyền quái lục (dẫn chuyện Tề suy