hông thể bảo họ là những người ăn no vác nặng.

Cải đạp xe đi trên đường cái, nhìn ngớp ra chỗ người đang làm. Hình như đang

vượt nền hay sao, thấy rất đông tay mai, tay cuốc như kiêu đào ao hồ lấy đất

cát dâng nền. Cải đi qua chỉ nhìn ngớp ra, chứ không dừng xe. Nhưng mới đi qua

được một quãng, bỗng nghe tiếng người gọi:

- Bác Cải ơi, bác Cải!

Cải dừng xe, quay lại. Lận từ chỗ đám người khuân vác đất

hớt hải chạy ra đường cái, vừa nói vừa thở, nhưng đã đổi cách xưng hô:

- Bí thư mới xuống ạ. Mời bí thư vào nhà bác Thuật em đây

uống chén nước đã. Rồi bí thư có chỉ thị gì thì em với bác Thuật em xin lĩnh

hội luôn, chứ cụ Sa, chắc bí thư cũng biết rồi, còn yếu lắm, đã làm việc được

đâu. Mọi công việc của đảng uỷ, chính quyền giờ chỉ mỗi bác Thuật em giải quyết

thôi ạ.

Cải làm như không biết cái chỗ đám người đông đông kia là

thế nào, vừa dong xe đi sóng hàng với Lận, vừa hỏi:

- Hợp tác xã định xây dựng công trình gì ở đấy, mà chủ nhiệm

lại phải ra tận nơi trực tiếp chỉ đạo thế?

Lận đang đi chợt như bước hẫng, tụt lại vài nhịp chân. Cải

thấy thế cũng bước chậm lại, chờ Lận lên kịp mới lại nói, như để Lận đỡ ngượng:

- Chắc là mới tạo mặt bằng, chứ cũng chưa có ý định xây dựng

công trình gì hả? Thế là phải. Giữa lúc đói kém, rở rói ra làm gì cho bàn dân

thiên hạ eo xèo. Hẩng tập trung lo cho dân qua kỳ giáp hạt đi đã!

- Dạ, dạ dạ…!

Lận chỉ há hốc mồm, bật ra rặt một từ ấy. Bởi Lận, và cả ông

anh túc trí đa mưu nữa, có lẽ cũng chưa tính tới cái nước pháo chọc nách bất

ngờ này. Thế nên, Lận chỉ ư hừ mong rút ngắn quãng đường từ chỗ cây đa đầu làng

về tới nhà ông anh. Một khi tới nhà rồi thì mọi việc ứng phó thế nào đã có ông

anh Thuật chèo chống, đâu vào đấy hết. Thế mới không lo thất thố điều gì. Không

những không lo thất thố, mà thực, cũng không còn cách gì hơn, bởi một việc đại

sự như xây dựng công trình sinh phần gia tộc, cái đầu củ chuối của Lận làm sao

có thể tính hết mọi kẽ, mà chả ư hừ cho qua chuyện. Cải cũng nghĩ câu nói của

mình làm Lận khó bắt lời, liền lảng sang chuyện khác, với cách xưng hô cởi mở,

thân tình hơn:

- Dưới này các cậu cử những ai đi mua sắn?

Quả nhiên, Lận đã có phần thanh thoát, liến láu:

- Chúng em cử ba người, do anh Điền làm trưởng đoàn. Đi cũng

được mươi hôm rồi, nhưng chưa thấy tin tức gì. Hôm qua bên Tiên Tiến cũng đi

Bắc Cạn mua sắn về, bác Thuật em cho người sang hỏi, họ bảo không gặp đoàn Tiên

Trung đâu.

Cải nghe bỗng thấy lo lo, vội hỏi:

- Trong ba người đi, có ai thông thuộc đất Bắc Cạn, hay có

quen biết ai ở trên ấy không?

- Có thì chỉ có bác Liểu, cũng một hai lần cửa hàng mua bán

đi miền ngược mua sắn về bán cho dân. Chứ anh Điền chắc là chưa lên đấy bao

giờ.

Hai người vừa chuyện, vừa không nén được sự mong ngóng đợi

chờ. Nhưng đã đến lối ngõ vào nhà Thuật. Trong khi Lận săng sái bước qua cánh

cổng gỗ vào sân oang oang gọi ông anh trưởng, thì Cải dừng xe trước hai bức

tường cổng xây cao to như cổng làng, bên trên cuốn hình bán nguyệt, hai bên đắp

hai con rồng châu đầu nhìn vào, không biết là mặt trời hay bông sen, trái bưởi

mà chỉ thấy rực lên màu đỏ thẫm màu tiết đỉa. Cải đang ngước nhìn hai con rồng

chầu, đoán già đoán non, thì nghe tiếng bước chân lịch bịch trên sân gạch và

tiếng người nói, giọng rin rít như bật hơi qua kẽ răng:

- Thật chả mấy khi rồng đến nhà tôm thế này. Mời bí thư vào

trong nhà. Chú

Lận, dong xe đạp của bác Cải vào nhà ngang cho khỏi nắng. Ôi

giời, anh em các ông gặp nhau ở đâu mà quý hoá thế này!

Thuật vừa nói vừa săng sái dẫn Cải vào nhà. Có lẽ từ khi về

huyện, mãi hôm nay Cải mới có dịp bước chân qua cổng nhà chủ tịch xã Tiên

Trung.

Quả như lời đồn. Dinh cơ nhà Thuật khang trang, bề thế vào

loại nhất nhì huyện này, chứ không khác. Không xây kiểu nhà tầng leo trèo mỏi

chân, lại mùa màng được hạt thóc, củ khoai khuân lên vác xuống đú chết, nhà

Thuật làm đặc kiểu các cụ ngày xưa, nhà hình gọng bừa, hay như ngày nay các nhà

kiến trúc sính chữ vẫn nói là hình chữ u. Giữa là nhà trên quay hướng nam, rộng

năm gian, hai đầu đông tây là hai cái buồng làm phòng ngủ kín đáo và ấm cúng.

Gian chính giữa là bàn thờ gia tộc, bên ngoài, thay vào chỗ ngày xưa các cụ

thường kê bộ sập gụ nổi màu mận, thì nay kê bộ bàn ghế sa lông đóng bằng loại

gỗ lát nổi vân hoa, mà bạn đọc đã thấy khi Thuật ngồi chờ vợ đi sang gọi Lận

vào để bàn việc thả Điền và ông Tinh, cùng mấy người làng Phương Lưu, đang bị

Lận bắt gian ngoài trụ sở xã. Hai gian bên thì, một phía tây kê chiếc giường ba

xà, còn phía đông kê chiếc bàn quay mặt ra cửa sổ ngoài vồng và đặt một chiếc

ghế tựa, hẳn là chỗ để Thuật đọc tài liệu, báo chí và ký giấy tờ mỗi khi có

người đến tận nhà xin chủ tịch xã chữ ký đơn từ gì chăng. Còn nhà dưới, nối với

nhà trên theo hình gọng bừa, là hai dẫy nhà ngang, phía tay phải, nhìn từ nhà

trên xuống, một gian buồng theo đúng nghĩa của nó để thóc gạo, hòm xiểng, ra

khoá vào mở, người ngoài không thể tự tiện dòm dỏ; tiếp đến là gian dành cho

con cái nghỉ ngơi, cũng khá rộng và thoáng mát. Dẫy nhà nga