ng phải chín tháng mười ngày hay là

bốn năm sau mới có thể biết được. Bước vào xã hội chính là quá trình

"bức người ngay thẳng làm điều xấu xa". Bỏ lại tất cả những sự tôn

nghiêm, tự hào, quy củ, chỉ mong tìm được một người mua, có người mua,

chỉ cần giá cả không quá tệ, tôi sẽ bán cho các anh.

Điều đáng buồn hơn là hình thức tìm việc làm khắc nghiệt đến mức cứ

cho là bạn đồng ý bán rẻ đi chăng nữa thì vẫn cần phải cạnh tranh vào vị trí tuyển dụng. Cạnh tranh như thế nào? Phải học một vài bậc đàn chị

trong việc lấy ảnh chân dung nghệ thuạt đặt lên trên sơ yếu lí lịch làm

trang bìa. Phải học những bậc đàn chị đã viết vào mục sở trường là hút

thuốc, uống rượu, làm bạn nhảy. Phải học những bậc đàn chị đã viết rõ cả số đo ba vòng trong sơ yếu lí lịch, làm cho người ta phải chú ý đến số

đo vòng ngực của mình là 90. Phải học những bậc đàn chị đã vì tranh

giành một vị trí công việc mà không từ thủ đoạn... Muốn khóc mà không

khóc được. Lấy gì để cứu giúp chúng tôi đây, hỡi những chị em thân yêu!

Mùa đông năm đó, tôi bắt đầu tìm đến những buổi tuyển dụng. Có lẽ là

bắt đầu từ mùa thu cơ, tôi cũng không nhớ rõ nữa, tôi chỉ còn nhớ đến

cái giá lạnh của Vũ Hán những ngày đó, lạnh giá hơn bất cứ cái lạnh buốt và giá rét của mùa đông năm nào. Hai mươi hai năm qua tôi chưa từng

trải qua một sự lạnh lẽo nào. Từ những buổi tuyển dụng ở trong trường

mình cho đến những buổi tuyển dụng ở các trường khác, từ những buổi

tuyển dụng theo khu vực cho đến nhưng buổi tuyển dụng theo nghề nghiệp.

Đâu đâu cũng đều là biển người mênh mông, đâu đâu cũng là những sinh

viên ôm hàng chồng sơ yếu lí lịch, đâu cũng là những tốp người lo lắng

đứng ngồi không yên. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một vẻ mặt mơ hồ

như nhau. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một ánh mắt đầy kì vọng như

nhau. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một dáng vẻ tuyệt vọng như nhau.

Hết đợt này đến đợt khác tìm kiếm một bến bờ, một kết cục nhưng mỗi lần

lại thất vọng hơn.

Trong buổi tuyển dụng tại trường tôi, tại địa điểm tuyển dụng của một công ty có ba người xếp hàng trước tôi để nộp hồ sơ, khi bọn họ nói

chuyện với những người phụ trách, tôi nghe được có ai người trong số họ

đều tự xưng là đã từng đảm nhiệm vị trí chủ tịch hội sinh viên khoa Văn

học của chúng tôi. Ôi, tự đáy lòng, tôi khẽ cười nhạt mấy tiếng. Đúng

vậy, có gì đáng cười, đáng hổ thẹn cơ chứ, chính tôi cũng vậy, chỉ làm

việc ở trung tâm thông tin có nửa năm mà tôi còn nói khoác rằng mình là

tổng biên tập trung tâm phát thanh tin tức của trường. Ai tốt hơn ai

đây? Chẳng có cách nào, mọi người đều muốn có một công việc để làm thôi

mà. Tôi lạnh lùng nhìn họ mang vẻ mặt nói cười nịnh hót, cử chỉ cẩn thận từng li từng tí, thân thiết ngượng ngùng khi bắt chuyện với người phụ

nữ trung niên phụ trách tuyển dụng có vẻ mặt vô cảm. Đợi đến khi đến

lượt mình lên nộp hồ sơ, tôi cũng sẽ như họ, phải mang một vẻ mặt tươi

cười nịnh hót, phải mang một dáng vẻ tư thế đẹp đẽ, khiêm tốn nhũn nhặn, bước lên phía trước, kề sát vào khuôn mặt cứng nhắc, lạnh lùng của

người phụ nữ đó. May mà tôi sớm đã biết được rằng, rồi có một ngày nào

đó sẽ có một sự việc nào đó làm cho tôi phải từ bỏ cái dáng vẻ ngông

nghênh của mình. Ngông nghênh có ích lợi gì cơ chứ, ngông nghênh nếu

không thể giống như cái thang đưa chúng ta lên cao thì chỉ có thể làm

những chướng ngại vật cản trở con đường dẫn đến thành công của chúng ta.

Thế là da mặt cứ như vậy, ngày một dày hơn, trong lòng ngày một mờ

mịt. Trong phòng mọi người sớm đã không còn ngồi yên được nữa. Trần Thuỷ và Trịnh Thuấn Ngôn vốn có dự định thi nghiên cứu sinh thì đến lúc này

dường như cũng đã bắt đầu dao động, hằng ngày mỗi khi vừa từ phòng tự

học trở về đã vội vã hỏi han chúng tôi về quá trình tìm việc làm. Sau

dăm ba lần hỏi han, cuối cùng, Trần Thuỷ cũng bước vào công cuộc tìm

việc. Theo như lời cô ấy nói thì là cô ấy không thể tĩnh tâm để học bài

được nữa. Trịnh Thuấn Ngôn do dự một hồi sau đó đã băt đầu chuyên tâm ôn tập, không còn vướng bận gì. Cô ấy sắp thi nghiên cứu sinh ở Đại học

Bắc Kinh. Quá trình tìm việc của Tô Tiêu cũng vô cùng gian nan. Xinh đẹp thì có ích lợi gì chứ, tôi thật tình cảm thấy rằng sự xinh đẹp của cô

ấy chưa bao giờ đem lại cho cô ấy điều gì tốt đẹp cả. Những lời hỏi

thăm của mọi người mỗi khi gặp nhau hằng ngày đều đồng loạt đổi thành:

"Đã kí chưa? Đã bán được chưa? Bán giá bao nhiêu?"

Cuộc sống chỉ còn lại một điều quan trọng. Tìm việc làm. Cuộc sống đi tìm một chút sức sống chỉ để tiếp tục sinh tồn, do vậy nó đích thực là

những táhng ngày không bằng chó lợn. Tháng Một, cả cuộc đời tôi khó mà quên được buổi tuyển dụng của Công ty Hồng Sơn ngày hôm đó. Tháng 1

năm 2004, mùa đông ở Vũ Hán lạnh một cách lạ thường. Đó đã là buổi tuyển dụng cuối cùng trước Tết, có rất nhiều sinh viên quyết định sẽ tham gia nốt buổi tuyển dụng này rồi về quê ăn Tết. Bất luận thế nào, về nhà

mình vẫn luôn ấm áp. Buổi tuyển dụng hôm đó đông đến lạ thường, mặc dù trước khi đến tôi đã dự liệu được sự đông đúc này, nhưng khi