éo tiếng đôi làn điệu kép, nghe lịm
người! Bầu của hồ cầm bịt bằng da rắn, miêu cầm của ta bịt bằng da mèo
thuộc. Hồ cầm chỉ tấu được một số làn điệu thông thường, miêu cầm của ta có thể nhái tiếng mèo kêu chó cắn, lừa kêu ngựa hí, trẻ con khóc cô gái cười vui, gà trống gáy gà mái cục tác đẻ trứng… thiên hạ có tiếng gì,
miêu cầm ta nhại được tiếng ấy. Có miêu hồ, Miêu Xoang lập tức thành
danh, tiếng lành đồn xa, các gánh hát tỉnh ngoài không còn địa bàn Cao
Mật để biểu diễn.
Sau miêu hồ, sư phụ lại phát minh miêu cổ,
loại trống cơm bịt bằng da mèo, vẽ trên mặt trống hơn chục khuôn mặt của mèo, có mặt vui, mặt giận, mặt gian, mặt trung, mặt tình, mặt oán, mặt
hận, mặt xấu… Có thể nói như thế này: không có Tôn Bính thì không có
Miêu Xoang như bây giờ.
- Sư phụ nói phải! – Uùt Sơn nói.
Tất nhiên, tui không phải tổ sư Miêu Xoang. Tổ sư Miêu Xoang vẫn là Thường
Mậu. Bảo rằng Miêu Xoang là một cây đại thụ, thì Thường Mậu là rễ cái
của cây.
- Hiền đệ, hơn chục năm trước đây, ta dạy hiền đệ hai vở nào nhỉ?
- “Hồng môn yến” - Uùt Sơn nói khẽ – “Truy bắt Hàn Tín”.
- Ơø, mấy vở đó là ta đánh cắp trong kịch chủng của thiên hạ. Như hiền đệ đã biết, để học lỏm, ta đã từng đi theo hơn một chục gánh hát làm tạp
dịch, sắm vai phụ, từng xuống Giang Nam, ra Sơn Tây, qua Trường Giang,
vào Lưỡng Quảng. Không có loại kịch nghệ nào mà sư phụ không biết hát,
không có vai diễn nào mà sư phụ không thể đóng. Như một con ong, sư phụ
lấy phấn của trăm hoa, luyện thành mật Miêu Xoang.
- Sư phụ, người là bậc kỳ tài!
- Ta ao ước đến cháy bỏng, là một ngày nào đó, ta sẽ trình diễn Miêu
Xoang ở Bắc Kinh để Hoàng thượng Hoàng Thái Hậu xem. Ta sẽ đưa Miêu
Xoang lên tầm quốc hí. Miêu Xoang trở thành quốc hí thì không sợ mai một ở nam bắc Trường Giang. Tiếc là chí ta chưa đạt thì có kẻ gian ác vặt
hết râu của ta. Râu là cái uy của ta, là cái gan của ta, là linh hồn của Miêu Xoang! Ta mất râu như mèo mất ria, như gà sống mất lông đuôi, như
tuấn mã bị cắt trụi lông, bờm. Đồ đệ ơi, sư phụ không còn cách nào khác, đành mở một quán trà, rau cháo qua ngày… Rõ là tráng chí chưa thành,
thân đã bại! Anh hùng đau lắm, lệ tràn mi.
Kể đến đây, tui thấy tri huyện Cao Mật run bần bật, thấy Uùt Sơn nước mắt lưng tròng.
- Đồ đệ, vở Miêu Xoang ruột của ta là “Thường Miêu khóc tang”, đây là một vở hoành tráng của sư phụ. Nó cũng là vở mở màn cho mùa diễn hàng năm.
Vở này là diễn tốt, đảm bảo thuận lợi cho cả mùa; diễn không tốt, chắc
chắn sẽ sinh chuyện. Chú em quê Đông Bắc ta, đã xem vở diễn này bao lần
rồu?
- Đồ đệ không nhớ rõ, cũng phải mấy chục lần.
- Chú có thấy lần biểu diễn nào giống như lần diễn nào không?
- Không ạ, mỗi lần xem đều thấy mới hoàn toàn – Uùt Sơn thấy người lâng
lâng – Đệ tử còn nhớ có lần xem “Thường Miêu khóc tang” của sư phụ, khi
ấy đệ tử còn là một đứa trẻ, đội trên đầu tấm da mèo. Nghe sư phụ hát,
chim sẻ rớt từ trên cây xuống đất. Hấp dẫn nhất chưa phải là lời ca của
sư phụ, mà là nhại tiếng mèo của cậu thanh niên, không tiếng nào giống
tiếng nào. Diễn đến nửa chừng thì người lớn trẻ con phát điên. Tụi con
len lỏi giữa đám đông, nhại tiếng mèo kêu, mi-ao mi-ao mi-ao. Góc sân có ba cây đại thụ, bọn con tranh nhau trèo lên. con có biết trèo cây đâu,
vậy mà trèo thoăn thoắt đúng là đã hóa thành mèo! Trên cây có rất nhiều
mèo thật, không hiểu chúng trèo lên từ khi nào. Chúng gào thi cùng bọn
trẻ, mi-ao mi-ao mi-ao, trên dưới sân khấu, trên trời dưới đất, đâu đâu
cũng vang lên tiếng mèo. Đàn ông đàn bà người già người trẻ mèo thật mèo giả quyện vào nhau, cuốn lấy nhau, thân hình lắ clư, có những động tác
mà lúc bình thường không thể làm nổi. Cuối cùng, ai nấy mồ hôi ướt đầm,
nước mắt nước mũi giàn giụa, chân tay mỏi rời ngã lăn ra đất, hồn bay đi chỉ còn cái xác. Mèo trẻ con trên cây từng đứa rớt xuống như hòn đá,
mèo thật như có mạng giữa hai chân, bay xuống như chồn bay. Con nhớ nhất là âm “mi-ao” kết thúc câu hát cuối cùng của sư phụ, vút lên cao, còn
mọi người thì thả hồn theo tiếng hát lên tận chín tầng mây!
- Đồ đệ, chú có thể chủ diễn “Thường Miêu khóc tang” được rồi!
- Chưa được đâu, sư phụ! Nếu như được diễn cùng sư phụ, con xin sắm vai mèo!
Tui nhìn đắm đuối con người ưu tú của vùng Đông Bắc Cao Mật, nói:
- Con thân yêu, chúng ta đang diễn vở ruột thứ hai của kịch Miêu Xoang. Vở này có tên “Đàn hương hình”.
Căn cứ vào qui định của các triều đại để lại, họ đưa bọn tui lên sảnh lớn,
đem đến cho bọn tui bốn dĩa thức ăn, một hồ rượu, một xếp bánh tráng,
một dúm hành. Bốn đĩa thức ăn, một đĩa là thịt lợn quay, một đĩa thịt gà rán, một đĩa cá, một đĩa thịt bò luộc chấm tương. Bánh tráng to hơn nắp vung, hành mọng nước, rượu hâm nóng hôi hổi. Tui cùng đồ đệ Uùt Sơn,
đối mặt cả cười, một Tôn Bính thật, một Tôn Bính rởm, nâng bát rượu lên, cụng bát đánh cốp, ngửa cổ uống ực. Rượu hâm ấm bụng, nước mắt ướt
nhòe, giang hồ nghĩa khí, khảng khái cương cường! Nhìn lên đài thượng,
dắt tay cùng lên; hóa thành cầu vồng, bay lên trời xanh. Rồi tui ngồi ăn ngốn ngấu, răn
