hai người, cô bỏ đại sư, sẽ giúp ngài được tĩnh tâm tu
hành. Người Hung Nô không giống người Hán, dù trước đây cô có bao nhiêu
người chồng, ta cũng không thấy phiền lòng.
Nói
xong, anh ta chăm chú quan sát phản ứng của tôi. Tôi thở dài, cầm đũa lên, gắp
một miếng thịt. Thịt dê rang kĩ, vừa mềm vừa thơm, tôi nhắm mắt thưởng thức.
Mặc kệ ánh mắt chờ đợi của anh ta, tôi phải no bụng trước đã. Phải ăn no, mới
có thể đối phó với con người này.
Ăn
hết nửa đĩa bụng tôi mới có chút cảm giác. Đã lâu lắm mới lại được có cảm giác
no nê này. Nhìn vào ánh mắt sắc lạnh của anh ta, tôi chậm rãi đáp:
-
Tôi biết ngài cần gì. Vị trí vợ cả ấy, ngài hãy dành cho người xứng đáng hơn.
Còn về phần tôi, ngài không cần phải lấy tôi đâu, tôi có đề nghị này hay hơn,
không biết ngài có muốn nghe không?
Anh
ta có vẻ kinh ngạc, khẽ gật đầu ra hiệu cho tôi tiếp tục:
-
Tướng quân Thư Cừ, ngài là người tài trí, lại nhiều tham vọng, ngày sau chắc
chắn lập nên nghiệp lớn. Nhưng muốn đạt được mục đích, ngài phải làm hai việc:
một là chờ đợi thời cơ, hai là trau dồi tri thức. Tôi biết ngài thông kim bác
cổ, làu thông kinh sử, không biết tướng quân có hứng thú với “thuật trị dân”
hay không?
Anh
ta quả nhiên bị thu hút bởi đề tài này, ánh mắt chợt lóe lên tia khao khát. Tôi
mỉm cười:
-
Nước Đại Tần ở cực Tây có một vĩ nhân, ông ta viết một cuốn sách về thuật trị
dân. Tôi biết một chút tiếng phương Tây, vinh hạnh được đọc cuốn sách đó và cảm
thấy muôn phần thán phục. Tiếc thay, anh hào giữa thời loạn này tuy nhiều nhưng
chưa có ai xứng đáng để tôi truyền giảng cuốn sách kỳ diệu ấy. Không biết tướng
quân đây có cái duyên đó không?
Tôi
ngừng lại, ngước nhìn đôi mắt lanh lợi, cơ trí của Mông Tốn. Anh ta đón ánh
nhìn của tôi, khóe môi khẽ nhếch lên, hỏi:
-
Cô cần gì?
-
Mười đấu gạo mỗi ngày.
Anh
ta trừng mắt hồi lâu, rồi đột nhiên cười lớn. - Ngải Tình ơi Ngải Tình, mỗi
ngày mười đấu gạo, mười ngày một trăm đấu. Muốn cầm cự qua được mùa đông này,
ít nhất cô phải cần đến hai trăm đấu gạo, việc này còn khó hơn cả việc làm vợ
cả của ta. Cô bảo ta đi đâu kiếm cho được ngần ấy lương thực?
-
Ngài có đấy.
Tôi
gắp tiếp một miếng thịt nữa, chậm rãi nhai, rồi nuốt. Uống một ngụm trà, từ tốn
nói:
-
Một trong những điều kiện mà bộ tộc Thư Cừ đưa ra khi xin hàng Lữ Quang đó là
lương thực. Hiện cả bộ tộc của ngài đều đã ra trận. Ông bác La Cừu của ngài là
người thông minh, cơ trí, không đời nào đem toàn bộ lương thực theo Lữ Quang
chinh chiến. Trong số những người thuộc bộ tộc Thư Cừ ở lại thành Guzang, ngài có vai vế cao nhất, số lương thực kia, chắc chắn do ngài cai quản.
Nụ
cười biến mất, ánh mắt Mông Tốn lộ vẻ tán thưởng:
-
Cô thật lợi hại!
Anh
ta vừa đưa tay vuốt cằm, đăm chiêu suy ngẫm, vừa nhìn tôi chăm chú:
-
Nhưng dù là như vậy, cũng phải xem thứ mà cô có có xứng đáng để ta đem lương
thực ra trao đổi không chứ.
Hồi
học đại học, tôi đặc biệt yêu thích César Borgia, công tước xứ Valentinois của
nước Ý, người đã từng rất nổi tiếng trong thời kỳ Phục Hưng. Vì vậy, tôi đã
nghiên cứu rất kỹ cuốn sách “Quân vương”[1'>, còn viết
cả luận văn về cuốn sách này, và được Sếp gửi đăng trên tạp chí chuyên ngành.
Cuốn “Quân vương” rất mỏng, nên tôi có thể nhớ trọn vẹn nội dung cuốn sách.
[1'>
Dịch giả Phan Huy Chiêm đã chuyển dịch cuốn sách này sang tiếng Việt với tiêu
đề “Thuật trị dân”, Nxb Quán Văn, 1971.
Tôi
tự tin cười, hỏi:
-
Xin hỏi tướng quân, ngài cho rằng, đấng quân vương nhận được sự yêu mến của
quần chúng thì tốt hơn, hay khiến quần chúng sợ hãi thì tốt hơn?
-
Điều này…
Anh
ta nhìn tôi, do dự:
-
Đương nhiên là được quần chúng yêu mến thì tốt hơn.
Tôi
lắc đầu:
-
Quan điểm của vị vĩ nhân kia là: nếu có được cả hai thì là lý tưởng nhất, nhưng
nếu phải lựa chọn, hãy chọn cách khiến cho quần chúng sợ hãi. Dựa vào vũ lực và
sự trừng phạt để duy trì thể chế hiệu quả hơn dựa vào ban phát ân huệ, bởi vì,
người ta thường dễ dàng đắc tội với người mà họ yêu mến hơn người mà họ sợ hãi.
-
Đúng vậy.
Hai
hàng lông mày rậm, dày rướn cao, Thư Cừ Mông Tốn vừa ngẫm ngợi vừa gật gù:
-
Phù Kiên là người nhân đức, đại lượng, ai nấy đều hay. Ông ta không những không
giết tù binh, ngược lại còn rất mực hậu đãi. Nhưng ngay khi gặp cơn nguy khốn,
ông ta đã bị kẻ khác thừa dịp giậu đổ bìm leo, cuối cùng, chịu chết trong tay
nghịch thần. Nếu ngay lúc đầu ông ta tiêu diệt toàn bộ Hoàng thất của người
Tiên Tì, người Khương, thu nạp các bộ tộc đó, khiến bọn họ kinh sợ, thì đã
không phải chịu kết cục thảm bại như vậy. Điều đó cho thấy, uy nghiêm quan
trọng hơn đức độ.
Tôi
cảm thấy lạnh người.
-
Chỉ mấy câu này thôi sao?
Anh
ta mân mê chén rượu, đẩy ánh mắt sắc lẻm về phía tôi:
-
Nếu chỉ vậy thì không đủ để ta đem lương thực ra trao đổi.
Tôi
sững người, anh ta thật xảo quyệt, muốn ép tôi “dốc” thêm ra đây mà. Nhớ lại
những câu nói của Machiavelli trong cuốn “Quân vương”, tôi ngước nhìn Mông Tốn,
nói:
-
Ông ấy còn nói rằng bậc quân vương phải dũng mãnh như sư tử, xảo quyệt như loà
