người thân. Họ có thể nghiện, nhiễm hoặc có thể không. Họ là đứa bé mới lên mười đã thâm niên vài năm trong nghề móc túi; là một gia đình bốn năm nhân khẩu mất quyền công dân trên chính quê mẹ; là người mẹ già tám mươi tuổi mỗi ngày lê thân cầu xin sự bố thí để nuôi thằng con nghiện nằm một chỗ; là người đàn ông trung niên ho xé lồng ngực, đêm đêm vẫn lê thân già xuống chợ đầu mối bốc vác, ngày về nướng sạch số tiền bán sức khỏe có được vào men rượu cồn pha;... Nhưng dẫu có là ai, phận đời ra sao thì họ đều mang một thân phận chung - những con người dưới đáy cùng xã hội. Nơi đây hội tụ đầy đủ mọi sắc màu cuộc sống, chỉ là hầu hết đều lấm lem bụi đất, bốc mùi rác thải tanh ôi và nhạt nhòa trong tầm mắt phán xét, thương vay mang tên cuộc đời.
Vì thế, vào mỗi đêm cuối tuần trong suốt hai năm qua, bọn cô luôn không quên mang theo những mảnh ni-lông xanh đỏ đã được cắt sẵn, có diện tích đủ che thân người; một ít thuốc hạ sốt, giảm đau; hoặc dăm túi quần áo cũ do các thành viên quyền góp từ người nhà, hàng xóm. Cách đây một năm, Van quyết định duyệt chi thêm khoản hỗ trợ phần thức ăn đêm. Một phần thức ăn chẳng đủ nuôi người ta no đủ thân xác héo gầy nhưng biết đâu chừng... lại phần nào xoa dịu được tâm hồn đau yếu.
Nhắc đến bà Tư, không chỉ cá nhân cô mà tất cả mọi người trong tổ đều cảm thấy xót lòng. Cũng như bao người phụ nữ truyền thống khác, bà từng có gia đình đề huề với người chồng thành đạt, hai con trai khỏe mạnh nhưng hạnh phúc thường chẳng tày gang. Sau hơn hai mươi năm chịu thương chịu khó làm hậu phương vững chắc cho chồng yên lòng chinh Nam phạt Bắc, bà được đền đáp bằng một tờ đơn ly hôn cùng hai căn nhà ở tuổi cận năm mươi. Thôi thì đàn ông đã muốn ra đi, giữ cách nào cũng chỉ hoài công; bà gạt nước mắt, đặt bút ký tên rồi an phận đơn lẻ sống cùng hai người con trai. Con bà cũng lần lượt lập gia đình, sinh con, mỗi người bận bịu sống cuộc đời riêng nên khoảng thời gian dành cho mẹ ngày càng thu hẹp dần dẫu ba thế hệ cùng sống dưới một mái nhà. Bà lại quen với nếp sinh hoạt cũ, ít giao tiếp, không nhiều bạn bè, e dè chẳng dám sống vì bản thân, suốt ngày chỉ quẩn quanh bếp núc, chăm cháu chờ con. Thời gian cứ thế lặng lẽ trôi mười năm trường, cho đến một ngày con tim tưởng đã hóa đá của bà bỗng dưng đập loạn nhịp, biết nhảy múa vũ khúc ru tình trước người đàn ông vừa chuyển đến dãy trọ sau nhà. Ông bé hơn bà đôi tuổi, góa vợ, sống cùng vợ chồng anh con trai bị liệt nửa người. Bà thương ông tuổi già chẳng được nghỉ ngơi - ông thương bà cô độc ra ra vào vào như kẻ thừa trong chính mái ấm của mình. Thế nên mối tình già nảy mầm trong âm thầm, khẽ khàng đấy nhưng thắm thiết, sâu nặng. Ngày ngày, bà ra sạp báo nép dưới chân cầu của ông, cùng ăn cơm trưa, cùng bán buôn, cùng cười tíu tít như đôi chim quyên. Rồi con trai bà phát hiện ra mối quan hệ này, họ kịch liệt phản đối bởi ông chỉ là người bán báo trên hè phố có gánh nặng gia đình oằn vai; vì bà đường đường là thân mẫu của ông này ngài nọ, sao có thể yêu đương không đoan chính ở tuổi sáu mươi. Mặc kệ bà giải thích, phân trần, thậm chí khóc thương van nài, họ năm lần bảy lượt sang nhà ông, đến tận cơ quan con dâu ông để buông ra những câu lời sắt nhọn của những kẻ có học, đủ sức cứa nát mảnh tình cảm xế bóng còn sót lại nơi con tim đàn ông vốn đã đủ mệt nhoài. Một đêm mưa gió, ông và gia đình lặng lẽ chuyển đi, chẳng để lại cho bà lấy nửa lời tạ từ.
Sau đó không lâu, người ta bắt đầu thấy một bà lão hom hem, nhếch nhác, tỉnh tỉnh mê mê xuất hiện ngay đúng vị trí sạp báo dưới chân cầu đã bỏ trống của ông. Dăm tháng đầu, thi thoảng có một hai người đàn ông ăn mặc lịch sự ghé qua khuyên nhủ, lôi kéo, đôi khi to tiếng với bà lão. Rồi dần dà đã dăm năm nữa trôi nhanh, gầm cầu bẩn thỉu, hôi hám đã trở thành mái nhà của bà lão, hai người đàn ông hôm nao thành nhân ảnh quá vãng xa xăm. Đặc biệt, bất kể là thu nhặt phế liệu loanh quanh chân cầu hay xuống sông tắm giặt, bà lão đều không để vị trí sạp báo trong tiềm thức bị che khuất trong tầm mắt mỏi mòn cơn đợi chờ của mình. Bà lão ấy chính là bà Tư!
Cô gục gặc đầu, đưa mắt nhìn bầu trời đêm đen kịt bao phủ màn mưa bay bay đủ ướt áo người xoáy tròn theo làn gió lạnh rồi hướng về phía bà cụ gầy gò ăn vận rách rưới với bàn tay đang run rẩy đưa thìa cơm lên miệng. Ôi những người đàn ông! Ôi những tình yêu mãnh liệt! Nếu đàn bà cứ nhất thiết phải yêu đương, kết hôn, hi sinh bản thân mới tìm thấy hạnh phúc viên mãn thì cô xin bằng lòng với nỗi bất hạnh của riêng mình. Hạnh phúc theo chuẩn mực xã hội đôi khi chỉ là câu lời điêu toa, xảo ngôn. Cuối cùng, cung đường hư ảo đang đi vẫn là lựa chọn tốt nhất, an ổn nhất! Môi bất giác nhếch lên nét cười bàng bạc lẫn trong tiếng thở dài chua chát khi bước chân tiến nhanh về hướng bà Tư, cô quyết định sẽ về nhà muộn hơn dự định.
"Cơm ngon không bà Tư?" Cô thâu lại nét chua cay nơi đáy mắt, nhoẻn cười thân thiết khi ngồi xổm xuống cạnh bà Tư.
"Ngon chớ! Mấy đứa cho cái gì cũng thấy ngon hết trơn." Bà Tư móm mém nhai thức
