Gió mây nhân gian biến
ảo, nơi đây hoa soi bóng nước, người thi sĩ yêu nước phóng khoáng mà bi
ai đó, thân ở giang hồ, lòng hướng giang sơn, tình thuộc vườn Thẩm.

Ông là chú hạc cô lẻ, bị khói súng lịch sử thiêu cháy, bị vận mệnh tàn khốc bỏ rơi, chỉ có quay về vườn Thẩm, mới có thể tẩy rửa sạch sẽ tấm thân
mệt mỏi phong trần, ngắm bóng dáng cô độc gẩy đàn, ngâm vịnh tuyệt xướng thiên cổ. Bạn là du khách ghé qua Cô Hạc Hiên, trong tiếng đàn dìu dặt, giữa vần thơ sinh động, có lẽ có thể hiểu rõ hơn tâm sự của ông, nhưng
vĩnh viễn không thể thấu tỏ được nỗi thê lương lạnh giá cõi lòng ông.

Khi bạn đến trước tấm bia đá khắc ba chữ “Thoa đầu phượng”, bất giác bạn sẽ không tránh khỏi buồn bã. Những dòng thơ gầy guộc che giấu quá nhiều
chuyện cũ đằng đẵng; nỗi tiếc nuối ngàn đời đó đã chảy qua biết bao xuân thu mưa gió. Họ đã dùng khoảng thời gian ly biệt hơn mười năm ròng để
đổi lấy cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, để đổi lấy ly biệt suốt cả cuộc đời.

Bao năm nay, những người nghe câu chuyện của họ đều cho rằng đánh đổi như
thế là xứng đáng, còn nhân vật trong câu chuyện, họ không hề hối hận vì
sự đánh đổi ấy. Đến nay, chỉ còn lại hai bài từ khắc trên bia đá cô
liêu, đứng đối diện nhìn nhau, tình sâu tựa biển, một người là giai nhân “hồng tụ thiêm hương”, một người là khách thơ “hô mưa gọi gió”, họ lau
lệ gượng cười trong trần thế, và dốc hết nỗi lòng than thở trong thơ từ. Những người đã qua đây đều cảm thấy trong tim mỗi người đều có một khu
vườn Thẩm, đều khắc một bài “Thoa đầu phượng”, mối tình chất chứa trong
bài từ khiến bạn chìm đắm mãi lâu, nhưng lại chẳng hề liên quan đến bản
thân mình.

Rời khỏi khung cảnh không liên quan đến mình, nhưng
chẳng còn phong cảnh nào có thể níu chân bạn lại. Mà người rời đi đó, có thực sự nhẹ nhõm thanh thản, nhàn nhã tiêu sái hay không? Trước khi
đến, có lẽ bạn lo lắng mình sẽ chìm sâu vào câu chuyện vườn Thẩm, không
biết có thể ra khỏi hay không.

Nhưng hễ bước qua cánh cửa ấy bạn
sẽ hiểu rõ rằng, mình chỉ là bụi trần của vườn Thẩm, dù bạn có ngắm hết
phong cảnh nơi đây, đến phút chót, rốt cuộc cũng chẳng qua là quẩn quanh bên ngoài cánh cửa. Bởi vì, vườn Thẩm là của Lục Du, vườn Thẩm là của
Đường Uyển, bắt đầu từ một ngày xuân sắc ngập thành thời Tống đó, bắt
đầu từ bài “Thoa đầu phượng” đó, cho đến ngày nay, cho đến mãi mãi sau
này, đều là của họ.

Cho dù bạn có dùng phương thức gì để rời khỏi đó, đều không quan trọng nữa, bạn mang đi phong thái ngày xuân của vườn Thẩm, nhưng không thể mang đi mối tình mưa bụi của khu vườn. Vậy thì,
hãy nhẹ nhàng rời đi trong cơn gió xuân ẩm ướt ở vườn Thẩm, không cần
cáo từ, không cần nhìn lại, để ai ngủ say hãy tiếp tục ngủ say, để ai
tỉnh táo vẫn tiếp tục tỉnh táo.

Đi về cố thổ

Có một nơi
như thế, vốn là lần đầu gặp gỡ, nhưng lại khiến cho bạn cảm thấy giống
như quê cũ cách biệt nhiều năm, một lần gặp gỡ ngắn ngủi, mà không sao
quên nổi nhau. Đây chính là sông nước Thiệu Hưng, nó giống như một bức
tranh cổ treo trên bức tường Giang Nam, miêu tả giấc mơ của những du
khách qua đường lai vãng, mặc cho năm tháng để lại biết bao dấu vết cũng không làm thay đổi dáng vẻ ban đầu. Sông nước là tranh vẽ, bạn chính là từng nét chấm, nét phẩy trong đó, trong phong cảnh im lìm, bước những
bước chân đầy vần điệu thơ từ, dùng sự phong tình của bản thân để nhuộm
màu khắp vùng sông nước, và làm chính bản thân mình trở nên sống động
hơn giữa cảnh trí sông nước này.

Tường cổ ngói xanh cũ mèm, dây
leo chằng chịt, khói bếp la đà trên mái ngói đen của những tòa nhà cổ,
trong không khí phảng phất mùi hương cũ kỹ của dưa muối khô, cảnh trí
trước mắt là một tấm ảnh cũ đã bị bụi mờ phủ kín trong chốn sâu thẳm của thời gian, bỗng nhiên rớt xuống trước mặt, khiến bạn chìm sâu vào cảm
xúc hoài niệm xưa cũ, không thể tự mình thoát ra khỏi. Cho dù bạn đến từ nơi nào, bạn có duyên phận định mệnh với nơi này hay không, bạn đều cho rằng chính mình là ẩn sĩ từ phương xa quay về, có một cây cầu nhỏ cổ
xưa kiên trì cố chấp đợi chờ bạn, có một dòng nước chảy trong vắt nguyện tẩy rửa bụi trần cho bạn, có một con thuyền mui đen đơn sơ sẽ chở bạn
đi đến nơi mà cuộc đời bạn hướng đến. Buông hành lý nặng trĩu khỏi vai,
sẽ có một giọng nói thì thầm bên tai bạn, đây không chỉ là cố hương của
Lỗ Tấn, không chỉ là cố hương của rất nhiều nhân vật phong lưu trong
lịch sử, mà cũng là cố hương của bạn, từ đây về sau, linh hồn bạn sẽ tá
túc ở nơi này, sẽ không còn nảy sinh cảm giác nghi hoặc mình là người lữ khách qua đường nữa.

Con đường lát đá nơi đây cũng mang một
luồng linh khí đến cho Giang Nam, bạn không cần nói gì cả, mà tự nó sẽ
hiểu bạn muốn đi đâu. Mỗi người bước chân trên đó, đều tưởng rằng đây là đường về nhà. Thế nhưng, tại sao lại có một cảm giác quen thuộc đến
dường vậy, còn có một cảm giác mát lạnh lâu ngày không gặp khẽ lách qua
tim? Người thiếu niên từ đối diện đi tới, đội một chiếc mũ dạ nhỏ, trên
cổ đeo một chiếc kiềng bạc sáng lóa, dáng vẻ ngại ngùng khi gặp người
lạ, rõ ràng thiếu niên đ