lực. Những người vào cùng đợt thi tuyển
với tôi bỏ đi quá nửa. Họ không nghĩ có ngày mình phải năn nỉ khách
hàng, phải đi phát tờ rơi – cái công việc mà thằng sinh viên ngân hàng
nào cũng khinh thường. Không nản trước thất bại và nhờ bản tính hiếu
thắng, sang tháng thứ hai, tôi vẫn tiếp tục làm việc. Theo luật, tháng
thứ hai mà không có hồ sơ, nhân viên sẽ bị sa thải. Nửa tháng đầu chưa
có khách, tôi lo lắng đến mất ăn mất ngủ. Vũng bùn thất nghiệp đang vươn tay mời gọi tôi xuống chơi cùng. Con mẹ nó! Không được nản! – Tôi tự
nhủ.
Lần này, rút ra bài học về tư vấn qua điện thoại, tôi nói nhiều hơn với
những người đang có nhu cầu, bỏ qua nhanh những người chỉ hỏi cho có
nhưng không quên để lại số điện thoại của mình cho họ. Đừng bao giờ đánh giá thấp chuyện rơi vãi số điện thoại khắp nơi, bởi một lúc nào đấy, có thể họ sẽ cần mình. Tôi cũng hăng hái tham gia vào việc đi phát tờ rơi – thứ công việc mà tôi từng khinh thường và té ra việc này đem lại nguồn
khách hàng lớn hơn tôi tưởng. Tôi đi khắp thành phố, tới những khu công
nghiệp, đi tới những tỉnh thành xa xôi hơn. Đây cũng không phải công
việc nhẹ nhàng gì, phát tờ rơi ngày thời tiết bình thường còn đỡ, đụng
hôm nắng đổ lửa hay mưa rào thì bách nhục. Nhưng vì trẻ, vì khỏe, vì có
nhiệt huyết và vì nguy cơ bị đuổi việc nên tôi không ngại. Tiếp xúc
nhiều loại người, tôi dần hiểu được cách nói chuyện, biết nên nói với ai và nên bỏ qua ai. Tôi nhận ra có rất nhiều trường hợp mà chẳng thứ kiến thức sách vở nào dạy, phải tự mình lần tìm, vấp ngã và tự học lấy.
Sau nửa tháng đầy cố gắng, cuối cùng tôi cũng kiếm được một khách hàng.
Hồ sơ của người đó không đẹp lắm và tôi phải chỉnh sửa đôi chút. Tôi dặn dò khách kỹ hơn, theo dõi sát sao hơn, để ý từng chi tiết nhỏ nhất. Sau vài ngày, hồ sơ giải ngân và tôi hoàn thành chỉ tiêu. Tôi thở phào nhẹ
nhõm: vậy là mình chưa bị đuổi. Nhận được tháng lương đầu tiên, tôi đã
mua một ít đồ ăn về nhà cho các cụ và bữa cơm hôm ấy vui hơn thường lệ - một chút an ủi cho những ngày vất vả.
Nhưng đó mới chỉ là sự khởi đầu. Ở công ty, một số nhân viên cũ – những
kẻ đi trước làm hồ sơ láo quá nhiều và chiếm đoạt tiền của khách hàng
một cách bất hợp pháp. Có trường hợp nhân viên lập hồ sơ ảo, thuê người
trả lời bộ phận thẩm định, ôm hàng trăm triệu rồi bỏ trốn. Do vậy, sang
tháng thứ ba, công ty đặt ra nhiều điều luật khó khăn hơn khiến bọn nhân viên mới vốn khổ càng thêm khổ. Giờ đây, gần như mọi khách đều thiếu
chỗ này một tí, thiếu chỗ kia một tí, tôi phải tìm cách chỉnh sửa lại
sao cho phù hợp điều lệ tín dụng. Nhưng chính mấy thứ tí ti kiểu đấy lại ngăn trở tôi. Ở mọi tổ chức tín dụng hay ngân hàng, người ta đều yêu
cầu khách hàng phải có điện thoại bàn. Nhưng rất nhiều khách hàng không
chịu hiểu hoặc đơn giản là vì ngại, họ không lắp điện thoại, đồng nghĩa
với việc hồ sơ không thể chạy. Có một gã khách hàng của tôi sở hữu bảng
lương ổn, công việc ổn, hộ khẩu ổn nốt, chỉ thiếu mỗi điện thoại bàn.
Tôi năn nỉ gã lắp điện thoại nhưng gã không nghe, chỉ nói:
-Công ty em làm khó anh quá! Anh người thật việc thật chứ đâu phải lừa
đảo gì đâu nhỉ? Chỗ em làm ăn thế chỉ mất khách thôi! Anh đi vay nhiều
chỗ mà chưa thấy chỗ nào rắc rối như em đấy! Thôi nhé, anh nghỉ!
Những lúc như thế, tôi chỉ biết cười mếu. Mếu vì mất hợp đồng, cười vì
thằng cha nói láo. Nhờ công ty kiểm tra hệ thống CIC, tôi biết gã chưa
từng vay nợ ở đâu. Nghe gã trả lời thế, tôi chỉ biết chửi thầm “không
lắp điện thoại thì mày đi vay cái căng củ cọt”, nhưng ngoài mặt vẫn nhã
nhặn trả lời:
-Vâng, em biết rồi anh ạ, hẹn gặp anh dịp khác.
Chuyện điện thoại là một phần nhỏ trong số những rắc rối. Có những khách hàng ngoài mặt nói không thiếu tiền hoặc nếu thiếu có đầy người sẵn
sàng cho vay mượn, nhưng khi tôi làm hồ sơ, ngày nào cũng gọi điện hỏi
xem đã giải ngân hay chưa. Tôi nhiều lần suýt mất kiên nhẫn với loại
người này. Ở xứ Việt, bệnh sĩ ngấm vào máu con người ta, khiến họ dù đi
nhờ vả nhưng vẫn thích đứng cửa trên. Khách hàng kiểu đó, tôi không bao
giờ muốn gặp lại. Tôi còn đụng lắm chuyện bi hài khác như hủy hợp đồng
vay chỉ vì… sợ vợ. Đó là một ông khách hàng trung niên, nói chuyện với
cấp dưới kiểu thét ra lửa. Hồ sơ của ổng khá tốt, tôi hầu như không phải chỉnh sửa gì, chỉ đợi ổng lên ký vào hợp đồng giải ngân. Song ngay
trước ngày ký hợp đồng, ổng gọi cho tôi, giọng thỏ thẻ:
-Em ơi cho anh ngừng vay nhé. Ừ… tại vợ anh nó biết rồi. Anh xin lỗi vậy, để lần khác nhé!
Tôi từng cứu nhiều hồ sơ chết trong hệ thống, nhưng riêng hồ sơ chết
kiểu này, tôi chỉ biết cười trong nuối tiếc. Còn rất nhiều chuyện bực
mình hay hài hước nữa mà một gã nhân viên tín dụng như tôi gặp phải.
Nhưng tựu chung, sau một thời gian, tôi thích làm việc với khách hàng nữ hơn. Có thể họ không thực sự hiểu tín dụng như cánh đàn ông, nhưng họ
dễ hợp tác hơn, dễ nói chuyện hơn và đáp ứng yêu cầu tín dụng tốt hơn so với cánh đàn ông mang quá nhiều cái tôi trong người. Không dễ chịu cho
phái mày râu, nhưng đó là sự
