g

ông già Noel. Ở Phần Lan, các loại berry chín chậm hơn những nơi khác, từ khi

hoa thụ trí đến lúc trái chin là cả một quá trình dài ướp hương trời, hương

gió, hương nắng và hương mưa, vì vậy mùi vị ngọt ngào của no cũng độc đáo hơn

những nơi khác. Berry ở đây được bán đong bằng lon, cách bán dân dã đã “thất

truyền” từ lâu ở những điểm hiện đại hơn như siêu thị và các cửa hàng tiện

nghi. Ba euro một lon vun đầy trái đỏ ối, nhỏ bằng đầu ngón út, mọng nước trong

trĩnh.

Táo ở đây màu không đỏ tía như táo Mỹ cũng không nhợt

nhạt như táo Trung Quốc mà có khúc đỏ tươi có khúc vàng hườm, chỉ bằng nắm tay,

da bóng lưỡng chỉ cần tường tượng cắn ngập răng vào đó nước táo ngọt thanh sẽ

tràn ngập trong miệng Quầy rau củ trông cũng thật ngon mắt, nhất là dãy nấm dại

vàng mướt chỉ có ở những vùng phía rừng phía Bắc Phần Lan. Nấm dại ở đây được

cho phép hái thoải mái, nên lúc trước có những người Thái sang Phần Lan chỉ để

vào rừng hái nấm, có loại bán được 800 USD/kg cho Nhật, vi người Nhật chuộng nấm

Phần Lan hơn hết. Nấm vàng bày ở chợ Kauppatori này nếu mang về được Việt Nam để

đúc bánh xèo hoặc nấu cháo thì hết chê, xào lăn hay đút lò kiểu Tây cũng ngon

không kém nhưng ở đây tôi không có bếp nấu nên đành chép miệng tiếc rẻ.

Đói bụng, tôi đi nhanh qua những quầy bán hàng lưu

niệm từ sừng và da tuần lộc (con vật kéo xe cho ông già Noel), bán mũ và với

len, bán đồ gỗ được làm bởi người dân tộc Sami ở Lapland…để “thẳng tiến” đến quầy

ăn uống với mùi chiên nướng thơm lừng. Đây chính là nơi đáng lẽ Nguyễn Tuân phải

đến. Hải sản ở Phần Lan rất tươi và là một phần không thể tách rời trong bữa ăn

hàng ngày của người bản xứ. Chợ Kauppatori lại nằm ngay cảng thuyển nên nếu bạn

gặp may còn có thể gặp những ngư dân với thuyền đầy ắp cá hồi và tôm mới đánh

được, mang thẳng ra quầy ăn để chế biến ngay tại chỗ cho khách. Bảng thực đơn được

sơn vẽ trên tấm bạt che mưa phía trên đầu người bán được viết toàn bằng tiếng địa

phương, không có tiếng Anh.

Nhưng bạn cũng không lo gọi nhầm món vì có tể chỉ trực

tiếp vào món người bán đang nấu trong những chảo gang khổng lồ, mùi mỡ xèo xèo

nức mũi. Nhiều người chọn món cá chiên hỗn hợp: gồm một loại cá nhỏ như cá cơm

được bọc lớp bột mỏng đem chiên giòn, philê cá hồi hồng tươi và cá trích nguyên

con. Một đĩa 8 euro chấm với sốt ớt hoặc mayonnaise đến no.

Cũng có người thích ăn cá hồi xông khói đỏ au mềm mại

kèm bánh rye bằng lúa mạch màu nâu đen có lỗ tròn lớn ở giữa, có nguồn gốc là

bánh dành cho nông dân Phần Lan.

Những đặc sản khác của Helsinki được cả dân địa

phương lẫn khách du lịch ưa thích, bao gồm cá trích biển Baltic nướng than ăn

kèm nước sốt bơ đun chảy với rau thì là xắt nhuyễn hoặc thịt băm viên tròn kiểu

truyền thống sốt cà chua. Tôi tạt vào quầy súp, gọi món súp cá hồi đặc sản và được

mang ra một tô bốc khói nước súp nóng bỏng, với những sớ phi lê cá hồi hồng hồng

dầm lẫn khoai tây vàng ươm. Cá hồi ở đây quả “danh bất hư truyền” (vì lẽ đó mà các

siêu thị ở Anh nơi tôi sống luôn có cá hồi Bắc u trong quầy hải sản), thịt cá

chắc và ngon tuyệt, đưa một muỗng nước súp có cá hồi dầm lên, mùi thơm lừng

trên mùi khó mà đợi thêm một giây nào không đưa lên miệng. Những miếng khoai

tây được nấu nhừ nhưng không nát, còn nguyên vẹn hình khối, thật hòa hợp với

súp cá lẫn thêm hành tây được xào sơ trước khi trút vào, giòn sần sật để đi đôi

với vị khoai tây nhuyễn. Người bán còn đưa kèm một chiếc bánh pulla đặc trưng

Phần Lan. Bánh mì hình tròn nhỏ - ăn kèm súp, nhúng vào nước cho miếng bánh mềm

mại rồi nhau chầm chậm đến khi bánh tan trên đầu lưỡi.

Tôi ngồi ăn trong chợ mái vòm ở xứ sở Helsinki xa vời

vợi ngay cả đối với dân các nước châu u khác (vì Phần Lan nằm ở cực Bắc). Miếng

súp cá hồi cuối cùng lẫn nhiều hạt tiêu xay thơm cay trong miệng, làm tôi chợt

nhận ra nó giống nước súp từ món bánh canh cá dầm tôi hay ăn hồi còn đi học ở

quê Khánh Hòa, mặc dù ở quê bánh canh làm từ cá mối chẳng có họ hàng gì với cá

hồi xứ lạnh. Thể mới biết món ăn cũng là sợi dây kết nối những nền băn hóa xa xôi

mà du khách đôi khi giật mình nhận thấy.

- Nhưng có lẽ điểm nhấn thú vị nhất của chuyến đi dạo

chợ Helsinki lần này là khám phá bất ngờ từ những con thuyền neo bên bến cảng gần

chợ, từ ống khói thuyền có làn khói bảng lảng bay lên trời. Đặc biệt một số

thuyền rất đông người lên xuống, tôi đoán thuyền được trưng bày nên mọi người

có thể xuống cabin tham quan phía trong nên lần mò theo xuống bận thang hẹp và

thấp. Và bạn biết tôi thấy gì không? Cabin thuyền là một quán ăn nhỏ nhắn mà chỉ

những người sành và khoái ăn uống mới biết, vì bên ngoài thuyền không có bảng

hiệu hay bất cứ một dấu hiệu nào cho thấy đây là nơi bán thức ăn. Mọi người

đang xì xịp húp húp súp nóng hoặc xiên cá trích xông khói vào nĩa, bên những

dãy bàn ghế gỗ dài cũ kỹ. Ánh sáng trong thuyền được thắp bằng nến và đèn dầu

kiểu hàng hải xưa. Ngay lối vào, nơi có một số cửa số thuyền hình tròn che màn

vải cứng có đặt một rổ mây đựng bánh mì nướng và bánh mì lúa mạch cùng mộ