g, bên dưới là những hạt gạo

mềm nở bung, ăn kèm bánh mì nhỏ bằng bàn tay phết bơ và dĩ nhiên, rượu vang.

Súp cá mặn Món xúp cá ngày hôm sau khác hẳn, nấu với

rất nhiều cà chua nghiền đỏ tươi kèm rau thơm nhuyễn, tôm lột vỏ đỏ hồng lặn

bên dưới chung với cá trắng phau, ăn với bánh mì nướng xắt khoanh chấm dầu

ôliu. Mỗi loại xúp ngon mỗi kiểu, ngọt lừ vì nấu bằng hải sản tươi. Xúp cá ngày

thứ hai này là món khai vị cho một set menu buổi trưa giá chỉ 14 euro của một

nhà hàng hạng sang bên biển, thực đơn này ở những thành phố châu u khác ở nhà

hàng sang như vậy giá gấp ba, bốn lần, vì ngòai xúp cá còn có món chính phile

cá nướng than vàng óng, ăn kèm một tô rau trộn khổng lồ đầy dưa leo, cà chua,

xà lách, bắp ngọt và hành tây, cuối buổi lại tráng miệng bằng ly cocktail trái

cây xắt hạt lựu chua chua ngọt ngọt. Bàn tôi ngồi hướng ngay ra Địa Trung Hải xanh

thẳm lấp loáng nắng trưa, trong những cơn gió lồng lộng thỏi từ biển thật

thích. Về lại Anh, mỗi lần tôi khoe bữa ăn này, bụng ai cũng sôi lên sùng sục.

Ở Slovenia, tôi thích thú nhận ra ngay cả những

thành phố du lịch vẫn không thấy bóng dáng các quán ăn nhanh hay các chuỗi cà

phê toàn cầu. Đất nước Đông u này vẫn tự hào là một trong những nơi khởi nguồn

"ăn chậm", với những buổi họp mặt bạn bè, những bữa ăn ở các nông

trang hoặc các nhà hàng theo trào lưu này, mỗi bữa từ tám món trở lên, tất cả đều

được nấu theo kiểu cổ, được mang ra lần lượt và mỗi món được uống với mỗi loại

rượu khác nhau.

Bữa "ăn chậm" cũng là dịp trò chuyện trong

không gian ấm áo thư giãn, để vào tuần lễ mới tiếp tục với công việc bận rộn.

Nhưng tôi không tham gia vào bữa "ăn chậm"

nào, một phần vì mỗi bữa hơn tám món chắc sẽ lên ký vùnvụt, một phần vì chỉ một

tuần ăn uống bình thường ở Slovenia thôi đã ngon quên đường về.

Ăn hàng chợ

Helsinki Có lần tôi đọc một vài viết của nhà văn Nguyễn Tuân về phở, trong đó lấy

bối cảnh chuyến đi tham gia hội nghị tại thủ đô Helsinki, Phần Lan của ông và một

số người Việt làm trong các lĩnh vực khác nhau. Đại loại trong bài viết có phần

chê món sở tại khó ăn và nói lên nỗi nhớ nhà, nhớ món ăn quê hương, đặc biệt là

phở.

“Mỗi ngày ăn ba bữa, khẩu phần thừa thãi bổ béo.

Nghi thức lúc ăn thật là trang trọng: đồ sứ, pha lê, kắn bàn trắng muốt, quanh

bàn ăn chốc chốc lại cử nhạc, những chị đưa món ăn trông đẹp như rượu rót trong

các truyện thần thoại phương Bắc này. Tôi hào hứng làm việc liền liền ở Đại hội

Hòa bình thế giới, cơ thể nhịp đều, tâm trí có nhiều sáng kiến. Nhưng ăn uống

sao không thấy ngon. Người ta thường nói rằng những bậc vĩ nhân hoặc hiền giả

có chí lớn chỉ biết có sự nghiệp mà rấy coi nhẹ miếng ăn. Nhưng trường hợp tôi

kể ra đây chỉ là cái trường hợp thông thường của một con người bình thường

thôi.” “Này, các cậu có thấy món ăn ở Phần Lan có nhiều cái rất kỳ quặc không.

Thịt bò rán, lại phiết mứt công phi chưa ngọt sắt

lên trên.

Cam chanh lại ăn kèm với cá gỏi. Cơm lại ướp vào tủ

nước đá, mình thấy đĩa cơm có khói, lúc ăn buốt đến chân răng.

Nghệ thuật ẩm thực tôi gọi tên là lối nấu nướng của

trường phái lập thể. Cho nên tôi càng thấy cần phải trở về với món quà cổ điển

rất tính chất dân tộc của ta, tức là phở.” Bài viết rất hay, mô tả được những

cung bậc, sắc thái của món ăn quốc hồn quốc túy Việt Nam. Tôi đảm bảo ai đọc xong

bài này cũng muốn chạy ra quán phở mưa ngay một tô bốc khói nghi ngút thơm lừng

thịt bò tái và tiêu xay, thoảng nhẹ mùi gừng và hành hoa, xì xụp ăn. Chỉ có điều

tôi thấy tiếc cho các nhà văn nước ta, chỉ ăn những món được phục vụ tại hội

nghị mà không chịu ra ngoài dạo chợ Helsinki, ăn những món người dân địa phương

thường ăn, để thưởng thức được hết hồn ẩm thực của đất nước xa xôi này.

Đi lòng vòng quanh chợ là một trong những thú vui lớn

nhất của tôi mỗi lần có dịp đến Scandinavia, bởi lẽ đó cũng là một phần đời sống

văn hóa của bán đảo hàn đới. Chợ mùa thu ở đây là cả một rừng màu sắc tươi tắn

như thể để dung hòa bầu trời xám và những cơn mưa Bắc u đỏng đảnh chợt ào đến rồi

đi làm ướt áo người qua đường. Theo lời mách bảo của nhiều người, tôi đến

Kauppatori, ngôi chợ ngoài trời ở quảng trường trung tâm thành phố, ngay cạnh cảng

thuyền. Đó là một ngày chủ nhật không được đẹp trời cho lắm, mưa lâm thâm và

mây về giăng kín trên cao. Tôi đến đúng vào dịp hội trưng bày thuyền, rất nhiều

thuyền gỗ, cả xưa lần hiện đại, về neo bên cảng, cánh buồm vươn bay phần phật

trong gió. Mùa này vắng du khách nên xung quang toàn thấy người địa phương đi

mua sắm và ăn uống ngày cuối tuần, trông ai cũng vui vẻ hồ hởi.

Ngay lối vào là quầy trái cây tươi rực rỡ. Sở dĩ tôi

nói thích chợ xứ Scandinavia là vì trái cây và rau củ phong phú nơi đây. So với

Phần Lan, các nước Anh hay Pháp kém xa về chủng loại berry tươi mọng. Đứng trước

các quầy trái cây, bạn dễ bị “chóng mặt” không biết phải chọn lựa gì, vì berry ở

đây loại nào trông cùng ngon lành, căng mẩy, nhất là dây mây (cloudberry) múi

tròn mọng màu hổ phách mọc hoang trong những cánh rừng xứ Lapland – quê hươn