nơi trong
thành Guzang, tại hạ biết tiếng đã lâu, trong lòng muôn phần cảm phục. Tại hạ
tài hèn sức mọn, nhưng cũng muốn tận tâm tận lực cứu giúp bà con nạn dân. Có
điều, chỉ với một mình sức lực của tại hạ sẽ chỉ như muối bỏ bể. Vả lại, vua
Lương đang lo dẹp quân phản loạn, chẳng màng chuyện cứu đói cho dân, dù tại hạ
có ra sức cống hiến, cũng chẳng ai biết đến mà tán thưởng...
Anh
ta ngừng lại, nhấp thêm một ngụm trà, vậy là tôi đã hiểu. Đối với anh ta, việc
cứu đói này chẳng qua chỉ là một cách bỏ vốn để kinh doanh lợi ích chính trị,
anh ta là một thương gia kiêm chính trị gia điển hình, luôn đặt tiền vốn và lợi
nhuận lên bàn cân để đong đo, tính toán. Tôi mỉm cười, chậm rãi nói:
-
Nếu thiếp tôi nhớ không nhầm, thì Lý công tử chính là hậu thế của Phi tướng quân
Lý Quảng đời Hán, người mà dân Hung Nô chỉ nghe tiếng đã kinh hồn bạt
vía? Tôi biết anh ta không chỉ có vị tổ tiên lừng danh thiên cổ - Lý Quảng. Ông
nội của anh ta từng là tướng quân, là hầu tước của Trương Quỹ, nhà Tiền Lương.
Cha anh ta cũng rất nổi tiếng, tiếc là mất sớm, Lý Cảo mồ côi cha từ khi còn
trong bụng mẹ. Nhưng cũng không thể so sánh với hậu thế của anh ta. Bởi vì hậu
thế nhà họ Lý, mấy trăm năm sau đã gây dựng nên một triều đại huy hoàng nhất
trong lịch sử các triều đại phong kiến Trung Quốc – nhà Đại Đường[1'>.
Nhắc đến tổ tiên, Lý Cảo không ngăn nổi nụ cười tự hào:
[1'>
Vua Lý Uyên, người lập ra triều đại nhà Đường vốn tự xưng là cháu đích tôn đời
thứ 7 của Lý Cảo. Tuy nhiên giới học thuật đến nay vẫn chưa khẳng định được
điều này.
-
Tại hạ chính là cháu đích tôn đời thứ mười sáu của Phi tướng quân Lý Quảng. Vào
đầu đời Hán, tổ tiên ta nhận lệnh đi chinh phạt người Khương ở Lũng
Tây, không may tử trận. Con cháu cùng nhau kéo về Lũng Tây chịu tang và an táng
người tại Lũng Tây. Sau đó, cả gia đình đã di cư đến đây, tính đến nay đã được
hơn bốn trăm năm.
Tôi
gật đầu, tiếp lời:
-
Tướng quân Lý Quảng chinh chiến cả đời nhưng không thoả nguyện, vì ngài
không được phong hầu. Sau cuộc bại trận năm sáu mươi, vì không muốn phải chịu
nỗi nhục xét xử, ngài đã tự vẫn, thật xót xa. Có điều...
Tôi
ngừng lại, anh ta trở nên hiếu kỳ, hai tay chắp lại: - Tại hạ xin được rửa tai
lắng nghe ý kiến của phu nhân.
-
Thiếp tôi nói lời thẳng thắn, có phần mạo phạm, xin công tử bỏ quá cho!
Tôi
khẽ cúi người.
Xét
thấy anh ta không có phản ứng gì gay gắt, tôi liền tiếp tục:
-
Tướng quân Lý Quảng yêu lính như con, luôn gương mẫu đi đầu trong
mọi trận đánh, khiến binh sĩ tâm phục mà xả thân vì ngài, uy danh của ngài lẫy
lừng trong quân đội. Tiếc thay, ngài quá ư tự mãn, không giỏi mưu lược, tuy
ngài là bậc anh hùng, dũng mãnh, nhưng không phải là một vị chỉ huy tài ba.
Ngài lại có khuyết điểm là lòng dạ hẹp hòi, thường lấy việc công trả thù riêng,
ngài lại là người liều lĩnh, ưa mạo hiểm.tính cách ấy tuy có thể giúp ngài
lập nên kỳ công, nhưng cũng dễ khiến ngài thảm bại. Và điều đáng trách
nhất ở ngài là sự cố chấp, không tuân theo mệnh lệnh, nên không được lòng
thượng cấp, đặc biệt ngài bị đại tướng quân Vệ Thanh và Hán Vũ Đế ghét bỏ. Lý
Quảng không được phong hầu phần vì số phận trêu ngươi, nhưng phần cũng do những
sai lầm của bản thân ngài.
Tôi
vừa nói vừa quan sát. Anh ta chứng như không nhẫn nhịn nổi, mặt mày sa sầm,
định lên tiếng, nhưng lại thôi. Nhấp thêm một ngụm trà, chỉ một lát, vẻ mặt anh
ta đã trở lại trạng thái bình thường, khẽ gật đầu:
-
Phu nhân phân tích rất sâu sắc, tại hạ đã được mở mang rất nhiều! Tôi thầm thán
phục con người này, anh ta quả nhiên là người làm nên nghiệp lớn, trầm tĩnh,
sâu xa khó đoán, nhưng cũng rất thức thời, ứng xử đúng mực, khôn khéo. Sử sách
mô tả anh ta là một người văn võ song toàn, kết giao rộng rãi với những người
nổi tiếng, tính tình hiền hoà, sâu sắc. Khi Lý Cảo còn rất trẻ, nhiều người
khẳng định, ngày sau anh ta sẽ thành tài. Trong giai đoạn mà nhà Tiền Tần vẫn
còn sự thống trị của Lữ Quang, Lý Cảo buộc phải ngậm ngùi chôn vùi tuổi thanh
xuân trong suốt nhiều năm tháng bất đắc dĩ, đối với anh ta, sự chịu đựng đó hẳn
rất đau khổ.
-
Lý công tử không vì những lời ngoa ngôn của thiếp tôi mà nổi trận lôi đình,
công tử quả là người đại lượng, chả trách danh tiếng của công tử nổi như cồn,
chỉ tiếc là...
Tôi
liếc nhìn anh ta. Tôi không thể hù doạ một người có tham vọng và thận trọng như
anh ta bằng những quẻ bói giống như với Đoàn Nghiệp. Nếu muốn anh ta tình
nguyện rút tiền cứu trợ nạn dân, tôi phải phân tích thiệt hơn, phải thuyết phục
anh ta bằng lí lẽ về hướng phát triển của lịch sử và tâm nguyện của người dân.
-
Chỉ tiếc điều gì vậy?
Anh
ta nhướng mày, giọng nói vẫn giữ nguyên độ trầm tĩnh. Tôi mỉm cười, dõng dạc:
-
Cuộc đời bi kịch của tướng quân Lý Quảng không khỏi khiến người ta ngậm ngùi
tiếc nuối, nhưng Lý công tử hoàn toàn có thể rút kinh nghiệm từ bài học của
người đi trước để chuẩn bị cho tương lai của mình. Công tử là người sáng suốt,
giàu tham vọng lại giỏi mưu lược, nếu nhà Tiền Lương của họ Trương vẫn tồn tại,
vớ
